تشخیص انواع بیماری های کمردرد

برای تشخیص کمردرد به عنوان یک علامت، باید اول بدانیم ناحیه کمر به کدام قسمت از بدن میگویند، ناحیه کمر یا low back به قسمت پشتی بدن و پایینتر از آخرین دنده تا پایین باسن گفته میشود، علل متعددی ممکن است سبب شود فرد با علامت کمردرد مراجعه کند، که در قسمتهای قبلی به آن اشاره شد.

تشخیص دردهای کمر دوران جوانی

بطور معمول دردهای کمر دوران جوانی که محدود ناحیه خود کمر هستند و به جایی انتشار ندارند، دراغلب موارد ناشی از ضعف عضلانی بوده و با رعایت نکات ساده حتی بدون درمان بهبود میابد.

برای تشخیص علت کمردرد در ابتدا مراجعه به پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و ارایه شرح حال مناسب کمک کننده است و سپس با توجه به علایم پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی معاینه فیزیکی انجام داده و باتوجه به یافته ها جهت رسیدن به تشخیص مناسب ممکن است از روشهای تشخیصی شامل، روشهای تصویربرداری، رادیوگرافی ساده، mri ، CT اسکن، اسکن استخوان و ….، روشهای تشخیصی عملکردی برای بررسی سیستم عصبی محیطی ازجمله نوارعصب و عضله  و یا بررسی آزمایشگاهی برای بررسی علل داخلی استفاده نماید.

اولین قدم بررسی بعد از شرح الگوی درد شامل زمان شروع و سابقه ضربه و عوامل تشدید و تسکین دهنده و …. معاینه توسط متخصص طب فیزیکی و توانبخشی است، در معاینه الگوی راه رفتن، توانایی نشست و برخاست، قدرت عضلانی، بررسی پاسخ تاندونی با چکش، و مانورهای بررسی و معاینات اختصاصی انجام میشود.

روشه تصویربرداری در تشخیص کمردرد

در روشهای تصویربرداری اغلب ساختار آناتومیک اعضا بررسی میشود، مثلا در تصویربرداری رادیوگرافی ساده ساختار و شکل اناتومیک لگن یا ستون فقرات کمری بسته به نوع درخواست، مورد بررسی قرار میگیرد، اغلب داده هایی شامل وجود توده، تغییرشکل و دفرمیتی، شروع آرتروز در ستون فقرات یا مفاصل لگن و لغزندگی در این بررسی یافت دیده میشود . اغلب این روش تشخیصی خط اول بررسی درموارد کمردرد ناشی از ضربه یا درموارد مشکوک به درگیری استخوانی و برای شروع بررسی برای غربالگری اولیه در بسیار ازموارد میباشد. لازم به ذکر است این روش دردسترس بوده ولی اشعه ناشی از آن مضر بوده و درموارد بارداری و بصورت مکرر و بدون تجویز پزشک توصیه نمیشود، در این بررسی همانطور که گفته شد ساختاراستخوانی بررسی شده و بافت نرم مثل دیسک و عضله و عصب بررسی نمیشود.

ام آر آی mri در تشخیص کمردرد

در mri ساختارهای بافت نرم بهتر و دقیقتر بررسی میشود، درموارد مشکوک به درگیری بافت نرم از قبیل لیگامانها، تاندونها، دیسک کمر، شدت و میزان درگیری کمک کننده است، این روش تشخیصی با توجه به زمانبر بودن و حساسیت بالا (یعنی نشان دادن مواردی که در خیلی از موارد اهمیت بالینی و درمانی ندارد) و شرایط انجام خاص (وجود محیط بسته جهت انجام در اغلب موارد، و وجود فوبیای فضای بسته (کلاسترفوبیا) در گروهی از افراد) روش اولیه بررسی در اغلب موارد کمردرد نمیباشد این نوع تصویربرداری دارای اشعه مضر نبوده و درصورت لزوم در دوره بارداری میتوان آن را انجام داد.

CT در تشخیص کمردرد

CT: این روش تشخیصی درحقیقت تعداد زیادی xray است که در جهات متعدد انجام شده و بصورت کامپیوتری آنالیز شده و بصورت دقیقتر بافت استخوانی، عروق و بافت نرم  را مورد بررسی قرار میدهد، درمواردی که فرد سابقه ضربه داشته و شک بالا به شکستگی یا آسیب ناشی از ضربه وجود دارد علی رغم نرمال بودن گرافی ساده ممکن است نیاز به CT  باشد، درمواردی که باتوجه به علایم و معاینه شک به درگیری بافت استخوانی بیشتر باشد بازهم این روش کمک کننده خواهد بود، این روش دردسترس بوده ولی اشعه یونیزان ناشی از آن مضر بوده و درطی بارداری و بصورت مکررتوصیه نمیشود، درصورتیکه فرد بصورت مکرر در معرض این اشعه باشد احتمال بدخیمیها در فرد افزایش میابد.

ازمایش خون درمواردی که احتمال ارتباط دردکمر با علل سیستمیک داده شود کمک کننده است، مثلا کمردرد با الگوی التهابی (تشدید در با استراحت و بهبود با فعالیت)، در این موارد آزمایش خون جهت رد علل روماتیسمی کمک میکند یا درمواردی که احتمال ارتباط درد با عفونت داده میشود در مورد وجود یا نبود عفونت، نوع عفونت و نحوه درمان کمک کننده خواهد بود.

اسکن هسته ای در تشخیص کمردرد

اسکن هسته ای: در این مورد از تصویربرداری هسته ای جهت بررسی استخوان استفاده میشود، در این روش مواد رادیواکتیو استفاده شده و با استفاده از تصویربرداری مسیر آنها مشخص میشود، درحالت معمول این ماده توسط سلولها با فعالیت غیرطبیعی جذب میشود، و درموارد درهای نقطه ای ناشی انفارکت یا شکستگی و بدخیمی مثبت میشود، درموارد دردهایی که شب بیمار را ازخواب بیدار میکند، درد در فردی با سابقه سرطان و … کمک کننده است. این تصویربرداری نیز دارای اشعه میباشد، در موارد بازداری و شیردهی توصیه نمیشود.

سونوگرافی درمواردی که علت کمردرد با علایمی از قبیل سوزش و تکرر ادرار همراهی داشته باشد سونو جهت بررسی سیستم ادراری جهت رد سنگ کلیه و سایر موارد داخلی کمک میکند، این روش غیرتهاجمی و فاقد اشعه مضر بوده ودر بارداری امکان استفاده دارد، این روش درمورد دردهایی که احتمال ارتباط با مسایل درکیرکننده ارگانهای تولیدمثلی داده میشود هم خط اول بررسی میباشد وممکن است درکنار بررسیهای تکمیلی مثل MRI لگن انحام شود.

نوارعصب و عضله در تشخیص کمردرد

نوارعصب و عضله یک روش بررسی دقیق مسیر سیستم عصبی محیطی بوده که توسط پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی پس از معاینه و درصورت لزوم و وجود علامت درگیری سیستم عصبی در شرح حال و در معاینه انجام میشود، علایم درگیری سیستم عصبی شامل لنگش، احساس ضعف، بی حسی، گزگز و مورمور و خواب رفتگی و درد کمری که به پایینتر از زانو تیر میکشد میباشد، این تست دوقسمت اصلی دارد، نوار عصب که پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبحشی با تحریک الکتریکی در مسیر عصبی حسی و حرکتی محل و میزان درگیری را معین میکند، در قسمت بعدی تست که نوار عضله است، با استفاده از یک سوزن مسیرعملکرد عصب در حالت استراحت و فعالیت بررسی میشود، یافته ها درنهایت درکنار هم تفسیر شده و درگیری عصب محیطی میزان، شدت و فعالیت آن مشخص میشود، در مواردی که فرد کمردرد با علایم یا معاینه (بررسی قدرت یا معاینه با چکش رفلکس) درگیری عصبی دارد نوار عصب در تعیین شدت درگیری ریشه عصبی ناشی از دیسک کمک کرده و در مورد نحوه درمان ما را هدایت میکند، درصورت فعال بودن درگیری عصب نوع درمان و پیش آگهی با درگیری غیر فعال متفاوت میباشد، این روش بررسی حساس بوده و ممنوعیتی برای استفاده در دوران بارداری ندارد.