ازن تراپی یا اوزون درمانی دیسک کمر چیست
در این نوشته دکتر محسن چراغی در مورد ازن تراپی یا اوزون درمانی دیسک کمر، کاربردهای ازن در بیماریهای کمر، روش تزریق ازن دیسک کمر (اوزون تراپی کمر چگونه است) و مراقبتهای بعد از اوزون تراپی دیسک کمر توضیحاتی داده اند
ازن چیست و مکانیسم اثر آن
ازن مولکولی ساخته شده از ۳ اتم اکسیژن است و زمانی که در حالت گاز وجود دارد ممکن است خواص درمانی داشته باشد. ازن در ترکیب با اکسیژن بهصورت O2-O3 یا همان ترکیب اکسیژن-ازن خواص ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی دارد. تزریق ازن داخل دیسک برای اولینبار در دهه ۱۹۸۰ معرفی شد. امروزه از ازن نهتنها بر روی درمان دردهای ناشی از دیسک بلکه در بیرونزدگی دیسک، رادیکولوپاتی و حتی تنگی کانال نخاعی استفاده میشود.
مکانیسم اثر ازن تراپی دیسک کمر شامل موارد زیر است:
- بهبود اکسیژنرسانی و کاهش التهاب از طریق جلوگیری از انتشار مواد التهابی مانند برادیکینین و PGE2
- تأثیر مستقیم بر روی موکوپلیساکاریدهای قسمت مرکزی دیسک و کاهش حجم دیسک
- اثرات مستقیم بر روی اعصاب ریز داخل دیسک و کاهش درد از این طریق
- کاهش استاز وریدی و بهبود جریان خون در فضای اپیدورال
کاربردهای ازن در بیماریهای کمر
۱- تزریق ازن داخل دیسک در درد ناشی از دیسک (ازن تراپی دیسک کمر چیست؟)
درد دیسک (که از طریق دیسکوگرافی با مانومتری تأیید میشود) احتمالاً سختترین نوع کمردرد مزمن برای درمان است. متأسفانه، درد دیسک یکی از علل شایع کمردرد، بهویژه قبل از سن ۶۵ سالگی است. دردهای ناشی از دیسک برخلاف دردهای سیاتیک فقط در ناحیه کمر حس میشود. البته ممکن است در مواردی بیمار دردی را در ناحیه باسن و یا ران حس کند؛ اما دردی که زیر زانو حس میشود به علت درد دیسک نیست. این دردها با نشستن طولانی و خم شده به جلو تشدید میشود.
برای مدت طولانی، جراحی آرترودز (یعنی فیوژن ستون فقرات کمری) تنها درمان موجود بود. پزشکان متخصص طب فیزیکی و توانبخشی از اولین گروههایی بودند که درمانی متفاوت برای درد دیسک معرفی کردند که همان ازن داخل دیسک بود.
اولین درمان غیرجراحی که برای دردهای دیسک معرفی شد، درمان الکتروترمال درون دیسک (IDET) بود. یعنی با استفاده از رادیوفرکوئنسی و حرارت اعصاب داخل دیسک سوزانده میشد و درد دیسک کم میشد. اما بهمرور چند تکنیک جدیدتر برای درمان دیسک معرفی شدند. درمان با پلاسمای غنی از پلاکت یا همان پی آر پی دیسک (PRP) و تزریق ازن داخل دیسک از جمله این درمانها هستند.
۲- تزریق ازن داخل کانال نخاعی و فضای اپیدورال در درد سیاتیک و بیرونزدگی دیسک
در دردهای بیرونزدگی دیسک یا همان درد سیاتیک بیمار از دردی تیر کشنده از ناحیه کمر به روی ران و زیر زانو شاکی است. این درد ممکن است با کمردرد همراهی داشته باشد و یا نداشته باشد. ممکن است بیمار بهجای درد فقط از گزگز و مورمور پاها و یا ضعف پا شاکی باشد. درد پای بیمار در بعضی حالتها مانند بالابردن پا در حالت درازکش تشدید میشود.
در دردهای سیاتیک ترکیب MRI و نوار عصب و عضله با دقتی بسیار بالا هم بیرونزدگی دیسک را به ما نشان میدهد و هم میزان آسیب ریشه عصبی را مشخص میکند. البته گاهی MRI بهتنهایی برای تشخیص کافی است. تشخیص درد سیاتیک بهمراتب سادهتر از درد دیسک است و نیاز به بررسی گستردهای ندارد. معاینه این بیماران نیز به تشخیص کمک بیشتری میکند.
تزریق ازن در کانال نخاعی و فضای اپیدورال باعث کاهش التهاب و کاهش درد ناشی ازبیرونزدگی دیسک و سیاتیک میشود. تزریق ازن کمر در درمان تنگی کانال نخاعی کمر نیز باعث کاهش درد در پاها و افزایش توان راهرفتن میشود.
روش تزریق ازن دیسک کمر (اوزون تراپی کمر چگونه است)
تکنیک تزریق مشابه سایر تکنیکهای تزریق تحت هدایت فلوروسکوپی است. اقدامات انجام شده به ترتیب به شرح زیر است:
۱- درحالیکه بیمار روی شکم میخوابد محل ورود سوزن با بتادین ضدعفونی میشود.
۲- بسته به اینکه تزریق در داخل دیسک و یا کانال نخاعی و فضای اپیدورال انجام میشود محل ورود سوزن اندکی متفاوت است.
۳- تحت هدایت اشعه ایکس سوزن به محل مناسب داخل دیسک و یا فضای اپیدروال میرسد.
۴- تزریق ازن پس از کشیدن چند سیسی گاز ازن انجام میشود. مقدار گاز ازن بر اساس محل تزریق متفاوت است.
۵- سپس سوزن خارج شده و بیمار در اتاق ریکاوری برای ۳ ساعت تحتنظر قرار میگیرد و پس از آن با دستورات لازم مرخص میشود.
ما معمولاً به بیماران توصیه میکنیم که یک هفته از رفتن به محل کار خودداری کنند و استراحت نسبی داشته باشند. در این تزریق نیازی به پوشیدن کرست پس از تزریق وجود ندارد. درصورتیکه بیماران پس از تزریق درد داشته باشند میتوان کرست را جهت کاهش درد حین فعالیت پوشید.
نتایج ازن تراپی دیسک کمر و سیاتیک
نتایج ازن درمانی بعد از ۲ هفته بهآرامی شروع میشود و در ۳ ماهگی به اوج خود میرسد. این اثرات در مطالعات مختلف بین ۲ تا ۱۰ سال اثربخشی دارد. البته همه بیماران از تزریق ازن دیسک به یک اندازه نتیجه نمیگیرند. نتایج خوب تا عالی تنها در ۵۰ درصد بیماران ایجاد میشود. ۵۰ درصد دیگر از بیماران از تزریق ازن نتیجهای نخواهند گرفت.
باید توجه داشت که تزریق ازن کمر در مجموع کم عارضه است. حتی در صورت نتیجهنگرفتن میتوان بدون مشکلی خاصی سایر درمانهای تهاجمیتر مانند لیزر دیسک و جراحی را امتحان کرد. تجربه ما در استفاده از تزریق ازن کمر بهویژه برای دردهای دیسک مثبت بوده است و اغلب پیش از درمانهای تهاجمیتر آن را به بیمارانی که از دردهای دیسک رنج میبرند پیشنهاد میکنیم.
تأثیر ازن تراپی در درد سیاتیک و بیرونزدگی دیسک نیز تقریباً مشابه درد ناشی از دیسک است. در این بیماران بین ۶۰ تا ۸۰ درصد کاهش درد سیاتیک را احساس میکنند. اضافهکردن استروئید مانند تریامسینولون و یا متیل پردنیزولون در دردهای ناشی از سیاتیک ممکن است درد بیماران را به میزان بیشتری کاهش دهد.
مزایای اوزون تراپی دیسک کمر
- روش درمانی غیرتهاجمی با عوارض بسیار کم
- درد بسیار اندک
- هزینه پایینتر از جراحی
- بدون نیاز به بستری بهطوریکه کل روند درمانی از پذیرش بیمار تا ترخیص در کمتر از ۵ ساعت انجام میشود.
مراقبتهای بعد از اوزون تراپی دیسک کمر
مراقبتهای پس از تزریق ازن بسیار مهم است. اگر بیمار به این نکات توجه نکند احتمال عود بیماری بیشتر است. این نکات برای بیمارانی است که پاسخ مناسبی به تزریق ازن دادهاند.
- پس از ترخیص و رسیدن به منزل بیمار باید برای ۲۴ استراحت نسبی داشته باشد. یعنی بهتر است جز برای فعالیتهای ضروری مانند استفاده از دستشویی دراز بکشد. بعد از ۲۴ ساعت بیمار میتواند روزانه ۱.۶ کیلومتر قدم بزند.
- از روز سوم بیمار میتواند اندکی مسافت طی شده را افزایش دهد.
- دورههای نشستن در هفته اول باید کوتاه باشد. بهتر است در هفته اول بیمار هر بار بیشتر از ۱۵ دقیقه ننشیند. بهمرور پس از هفته اول زمان نشستن افزایش یابد.
- خوابیدن به پشت یا پهلو از خوابیدن به شکم برای دیسک بهتر است.
- در هفته اول بیمار رانندگی نکند.
- بلندکردن اجسام سنگین در هر زمانی برای دیسک خطرناک است. طی هفته اول وزنه بیشتر از ۲ کیلوگرم و پس از آن تا ماه اول وزنه بیشتر از ۵ کیلو بلند نکند. اگر بیمار فعالیت بدنی سنگین ندارد حتی پس از این دوره توصیه نمیشود که وزنه سنگینتر بلند کند.
- تقویت عضلات شکمی و مولتیفیدوس پس از ۲ هفته به بیماران توصیه میشود. ورزش استاندارد در منزل کافی است و نیازی به فیزیوتراپی پس از تزریق نیست. البته در برخی بیماران ممکن است توصیه شود.
- ورزشهای هوازی پس از ۲ هفته بهآرامی قابلانجام است.
- بازگشت به کار باتوجهبه شغل بیمار متفاوت است. در مشاغل سبک حتی میتوان پس از ۱ هفته به کار بازگشت. در فعالیتهای سنگینتر این زمان متفاوت است. بیمارانی که مشاغل سخت دارند بهتر است شغل خود را تغییر دهند.
تمام مراقبتهای گفته شده در مورد تزریق ازن داخل دیسک است. درصورتیکه ازن فقط در فضای اپیدورال زده شود این مراقبتها کاملاً متفاوت است. در این مواقع به بیمار توصیه میکنیم که به مدت ۲۴ ساعت استراحت نسبی داشته باشد؛ اما منعی برای بازگشت به کار پس از ۲۴ ساعت وجود ندارد.
مراقبتهای بعد از تزریق اپیدورال ازن (تزریق داخل کانال نخاعی و فورامن نخاعی)
این مراقبتهای گفته شده در تزریق اپیدورال ازن یا کورتون و یا هر ماده دیگری یکسان است:
- پس از ترخیص و ورود به منزل حداقل ۲ ساعت دراز بکشید. در ۲۴ ساعت اول تزریق استراحت کنید.
- پس از روز اول و در هفته اول پیادهروی و نشستن را به ۱۰ تا ۲۰ دقیقه هر بار محدود کنید.
- همان روز تزریق میتوانید داروهای قطع شده را شروع کنید.
- آخر شب پانسمان را بردارید.
- در صورت نیاز میتوانید برای کاهش ناراحتی، یک کیسه یخ را به مدت حداکثر ۲۰ دقیقه در محل تزریق قرار دهید.
- به مدت ۳ روز از گرمکردن ناحیه تزریق خودداری کنید. استفاده از سونا و جکوزی نیز در این مدت ممنوع است.
- در صورت درد در ناحیه تزریق میتوانید از داروهای ساده مانند بروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
- در روز تزریق رانندگی نکنید.
- اکثر بیماران ۱ تا ۳ روز پس از تزریق میتوانند کار خود را از سر بگیرند. اکثر بیماران روز بعد از تزریق به سرکار برمیگردند.
- طی هفته اول وزنه بیش از ۲.۵ تا ۵ کیلوگرم بلند نکنید. پس از این مدت میتوانید بهآرامی این مقدار را افزایش دهید.
- خمشدن، پیچاندن تنه بیش از حد را به مدت ۱ هفته محدود کنید.
- فیزیوتراپی ممکن است یک هفته پس از تزریق ازسرگرفته شود یا شروع شود.
- درمان باید در ابتدا بر روی تمرینات کششی ملایم و ماساژ متمرکز شود.
- درمانهای کایروپرکتیک و ترکشن تا ۲ هفته پس از تزریق ممنوع است.
- تا ۵ روز بعد از تزریق ورزش نکنید.
- اگر در ۵ روز همچنان درد دارید، تا ۲ روز متوالی بدون درد ورزش را شروع نکنید.
- هنگام شروع ورزش، فعالیتهای کمفشار از جمله دوچرخه ثابت، الپتیکال، شنا و پیادهروی توصیه میشود.
- به مدت ۲ هفته پس از تزریق از هر گونه دویدن خودداری کنید و بهآرامی از پیادهروی به آهستهآهسته دویدن برسید.
- شما ممکن است یک هفته بعد از تزریق به تمرینات کششی سبک و وزنههای سبک برگردید، و بااحتیاط فراوان از تمرینات استرسزای کمری (مانند اسکات، لانژ، پرس سینه) خودداری کنید.
عوارض ازن تراپی کمر
یکی از مزیتهای ازن نسبت به سایر درمانهای درد دیسک عوارض کمتر آن است. عوارض تزریق ازن کمر در مقادیر استفاده شده برای درگیری دیسک یا درد سیاتیک بسیار نادر است. این عوارض عبارتاند از:
- تشدید موقتی درد
- عفونت در ناحیه دیسک
- آسیب به عروق و ریشههای کمری در محل تزریق
- سردرد موقتی
- ایجاد هماتوم
امروزه با استفاده از روشهای استریل، تزریق آنتیبیوتیک پیش از درمان، قطع داروهای خونریزی دهنده و تکنیک مناسب جراح تمام این عوارض کاهشیافته است.
هزینه تزریق ازن کمر
برتری دیگر تزریق ازن کمر نسبت به پی آر پی دیسک، لیزر دیسک و دیسکوژل دیسک هزینه کمتر آن است. باتوجهبه تعرفههای هر سال این میزان متفاوت است و باید با پزشک خود در این مورد صحبت کنید.
آیا ازن باعث کوچکشدن دیسک میشود؟
ازن داخل دیسک در برخی بیماران باعث کوچکشدن دیسک و کاهش دردهای سیاتیک میشود. این کاهش حجم دیسک در همه بیماران اتفاق نمیافتد. البته تزریق ازن بدون کاهش حجم دیسک نیز میتواند دردهای سیاتیک و کمر را کاهش دهد و لزوماً نیازی به کاهش حجم دیسک برای کاهش درد نیست.
کاهش حجم دیسک از طریق ازبینبردن پیوند بین پروتئوگلیکانها و کاهش حجم آب دیسک است. از طرفی تزریق ازن کمر بهعنوان یک آنتیاکسیدان میزان برادیکینین و PGE2 را کم میکند که خود باعث کاهش التهاب داخل دیسک و اطراف ریشههای کمری میشود. این کاهش التهاب زمینه کاهش درد را ایجاد میکند.
برای تزریق اوزون در دیسک کمر یا فضای اپیدورال به چه متخصصی مراجعه کنم؟
تزریق اوزون در دیسک و فضای اپیدورال (به جز تزریقات کودال که سونوگرافی به تنهایی کافی است) باید در اتاق عمل و تحت گاید فلوروسکوپ انجام شود. متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی که فلوشیپ ستون فقرات یا فلوشیپ درد دارند این اقدامات درمانی را انجام میدهند. جهت گرفتن نوبت برای تزریقات ستون فقرات از جمله تزریق اوزون کمردرد میتوانید از نوبتگیری آنلاین همین سایت استفاده کنید. برای اوزون تراپی کمر در تهران و اوزون تراپی کمر در کرمانشاه و سایر شهرها از پزشکان این سایت مشورت بگیرید.
متأسفانه، اکثر موارد تزریق اوزون کمردرد که توسط بسیاری از پزشکان در رشتههای مختلف انجام میشود کاملاً غیرعلمی است. هر پزشکی که در مورد تزریق اوزون کمر درد و پاسخدهی آن به شما اطمینان بالا داد نیز از ادله علمی مناسب استفاده نمیکند. تزریق اوزون کمردرد در دستان یک پزشک آگاه به این روش درمانی یک مکمل درمانی مناسب است که میتواند در درد شما را کاهش دهد و کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد. |
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.