سندرم درد پاتلوفمورال
در این نوشته دکتر عاطفه جوادی در مورد سندرم درد پاتلوفمورال، علایم سندرم درد پاتلوفمورال، تشخیص سندرم درد پاتلوفمورال و روش های درمانی آن توضیحاتی داده اند.
آناتومی زانو
سندرم درد پاتلوفمورال: مفصل زانو بزرگترین مفصل و یکی از مفاصل پیچیده بدن می باشد . این مفصل از قسمت انتهایی استخوان فمور (استخوان ران) ، قسمت بالای استخوان تیبیا (استخوان ساق) و استخوان پاتلا (کشکک) تشکیل شده است. لیگامان ها و تاندون ها باعث اتصال استخوان ها به یکدیگر می شوند. زانو دارای ۴ لیگامان (رباط) اصلی می باشد که مانند طناب محکم باعث اتصال استخوان ها به یکدیگر می شوند. عضلات بوسیله تاندون ها به استخوان متصل می شوند. تاندون کوادری سپس ( چهار سر) ، عضلات قدام ران را به استخوان پاتلا متصل می کنند .
ساختارهای مختلف زانو باعث تسهیل حرکت می شوند، به عنوان مثال بر روی استخوان فمور، شیاری قرار دارد به اسم شیار تروکلئار (trochlear groove) که هنگام خم و راست کردن زانو سبب تسهیل حرکت استخوان پاتلا می شود (شکل ۲).
غضروف مفصلی بافت لغزنده ای می باشد که قسمت انتهایی استخوان فمور، شیار تروکلئار و پشت استخوان پاتلا را پوشانده و سبب لغزش آسان تر استخوان ها بر روی یکدیگر می گردد. یکی دیگر از اجزای تسهیل کننده حرکت زانو، سینویوم می باشد. سینویوم بافت نازکی می باشد که سطح مفصل را پوشانده و با ترشح مقدار اندکی مایع، سبب لغزندگی مفصل می گردد. وجود بافت چربی در پایین استخوان کشکک مانند بالشتک بوده و به عنوان ضربه گیر عمل می کند.
سندرم درد پاتلوفمورال چیست؟
سندرم درد پاتلوفمورال (PFPS) اختلالی است که علامت آن درد در بخش قدامی زانو شامل استخوان کشکک و بافت نرم اطراف آن می باشد. بافت های نرم درگیر شامل تاندون ها، بالشتک چربی پایین پاتلا و بافت سینویال پوشاننده مفصل می باشد. در برخی موارد، اختلالی به نام کندرومالاسی پاتلا علت بروز سندرم درد پاتلوفمورال می باشد. در کندرومالاسی پاتلا تخریب و از بین رفتن غضروف مفصلی پشت استخوان پاتلا ( استخوان کشکک) با ایجاد التهاب ، منجر به درد می شود.
علل ایجاد سندرم درد پاتلوفمورال کدامند؟
فعالیت زیاد عامل سندرم درد پاتلوفمورال
در بسیاری از موارد، سندرم درد پاتلوفمورال بعلت فعالیت های شدید و مکرر می باشد که باعث افزایش فشار بر مفصل زانو می شوند مانند دویدن، بالا رفتن از پله و چمباتمه زدن. تغییر ناگهانی در فعالیت های فیزیکی نیز باعث بروز این اختلال می گردند. این تغییرات می توانند در فرکانس فعالیت باشند مانند افزایش تعداد روزهایی که در هفته ورزش می کنید و یا در طول مدت یا شدت فعالیت باشد، مانند دویدن مسافت طولانیتر. عوامل دیگری که ممکن است منجر به سندرم درد پاتلوفمورال شوند عبارتند از: استفاده از تکنیکهای نامناسب ورزشی و یا ایجاد تغییرات در تجهیزات ورزشی مانند کفش و یا سطوح ورزشی.
بد راستایی استخوان پاتلا
یکی دیگر از علل سندرم درد پاتلوفمورال، قرارگرفتن نامناسب استخوان کشکک در داخل شیار تروکلئار می باشد. در این حالت هنگامی که زانو خم می شود، استخوان کشکک به یک سمت کشیده شده و باعث افزایش فشار به آن و آسیب بافت نرم می گردد.
عواملی که باعث قرارگیری نادرست استخوان پاتلا می شوند
- بدراستایی اندام تحتانی از مفصل لگن تا مچ که باعث قرارگیری نامناسب استخوان پاتلا به سمت داخل یا خارج زانو می شود. هم چنین بالا قرار گرفتن استخوان پاتلا که “پاتلا آلتا” نامیده می شود بعنوان یکی از علل دیگر سندرم درد پاتلوفمورال مطرح می باشد.
- ضعف یا عدم تعادل عضلانی به ویژه در عضلات چهار سر ران: در هنگام خم و راست شدن زانو، عضله چهار سر ران و تاندون آن باعث حفظ استخوان کشکک در داخل شیار تروکلئار و عدم جا به جایی آن به طرفین می شوند. ضعف و یا عدم تعادل عضلانی، باعث عدم ثبات استخوان کشکک و در نتیجه جا به جایی آن می گردد.
علایم سندرم درد پاتلوفمورال چیست؟
شایعترین علامت سندرم درد پاتلوفمورال، درد مبهمی در جلو زانو می باشد که معمولاً به تدریج شروع شده و اغلب با فعالیت مرتبط می باشد. درد ممکن است در یک یا هر دو زانو وجود داشته باشد.
سایر علایم سندرم درد پاتلوفمورال :
- درددر طی ورزش و فعالیتهایی که زانو ها بطور مکرر خم می شوند مانند بالا رفتن از پلهها، دویدن، پریدن یا چمباتمه زدن.
- درد جلوی زانو بدنبال نشستن طولانی مدت مانند نشستن داخل هواپیما و یا روی صندلی سینما
- درد مرتبط با تغییر در شدت فعالیت و یا تغییر در تجهیزات یا محیط ورزشی
- شنیدن صدا از زانوها هنگام بالا رفتن از پله و یا بدنبال ایستادن بعد از نشستن طولانی
روش های تشخیصی سندرم درد پاتلوفمورال:
در زمان مراجعه به پزشک، از شما درباره علایم بیماری سوال می شود. پزشک در مورد زمان شروع درد زانو و ماهیت درد (تیرکشنده یا مبهم) و هم چنین فعالیت های تشدید کننده درد سوال می پرسد. جهت تعیین محل دقیق درد، پزشک زانو را معاینه کرده و هم چنین جهت ارزیابی قدرت عضلات اطراف زانو از شما می خواهد که بپرید و یا چند نوبت نشستن و ایستادن پست سر هم انجام دهید.
مطالعات تصویربرداری
رادیوگرافی: تشخیص سندرم درد پاتلوفمورال اغلب با گرفتن شرح حال بیمار و انجام معاینه فیزیکی دقیق امکان پذیر است و رادیوگرافی جهت رد کردن آسیب استخوانی همزمان درخواست می گردد.
MRI: در این روش تصویربرداری ساختار بافت نرم مانند تاندون ها، لیگامان ها و عضلات ارزیابی می گردند. در صورت عدم بهبود علایم با یک دوره درمان های غیرجراحی و انجام ورزش های مربوطه، پزشک ممکن است برای شما MRI درخواست نماید.
چگونه سندرم درد پاتلوفمورال درمان می گردد؟
درمان سندرم درد پاتلوفمورال شامل قسمت های مختلف میباشد. هدف از روش های درمانی در سندرم درد پاتلوفمورال، کاهش درد، بهبود و حفظ دامنه حرکتی مفصل و تقویت قدرت عضلانی می باشد.
در بسیاری از موارد، دردهای پاتلوفمورال با استفاده از درمان های اولیه قابل بهبودی می باشند. این درمان های اولیه شامل موارد زیر می باشند:
- تعدیل فعالیت: بهتر است تا زمان برطرف شدن درد، از انجام فعالیت هایی که باعث افزایش فشار بر زانو می شوند اجتناب نمایید. این به معنای تغییر در برنامه ورزشی و انجام ورزش های کم فشار مانند دوچرخه ثابت یا شنا می باشد. در صورتی که اضافه وزن دارید, کاهش وزن منجر به کاهش فشار بر روی زانوها می گردد.
- استفاده از روش RICE: کلمه RICE مخفف کلمات انگلیسی زیر می باشد:
استراحت کردن (Rest): بر روی زانوی دردناک فشار بیش از حد وارد نکنید.
سرما (Ice): کمپرس سرد را چندین بار در روز انجام داده و هر بار به مدت ۲۰ دقیقه نگه دارید. از تماس مستقیم یخ با پوست اجتناب نمایید و یک حوله نازک را بین پوست و یخ قرار دهید.
فشار (compression): به منظور جلوگیری از تورم بیشتر، با استفاده از یک باند الاستیک اطراف زانو را ببندید . دقت کنید که بانداژ خیلی محکم نبوده و باعث افزایش درد نشود.
بالا نگه داشتن (Elevation): سعی کنید تا حد امکان زانو را بالاتر از سطح قلب نگه داشته و از آویزان نگه داشتن آن به مدت طولانی اجتناب نمایید.
- مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند بروفن و ناپروکسن، باعث کاهش التهاب و تورم و هم چنین بهبود درد می گردند.
علاوه بر روش های درمانی که در بالا ذکر شد، پزشک ممکن است بر حسب شرایط یک یا چند مورد از روش های درمانی زیر را پیشنهاد کند:
- ورزش: انجام ورزش های اختصاصی باعث بهبود دامنه حرکتی مفصل زانو ، تقویت عضلات و افزایش استقامت می گردد. از آنجایی که عضله چهار سر ران (کوادری سپس) به عنوان تثبیت کننده اصلی استخوان پاتلا (کشکک) می باشد، انجام ورزش های کششی و تقویتی این عضله بسیار مهم می باشد. انجام ورزش های core به منظور تقویت عضلات شکم و کمر، مفید می باشند.
- تجویز ارتوز: تجویز کفی های مناسب باعث کمک به افزایش ثبات و هم راستایی مچ و پا شده و سبب کاهش فشار بر اندام تحتانی می شوند (شکل ۳). هم چنین انواع مختلفی از زانوبند وجود دارند که در صورت صلاحدید پزشک تجویز می گردند. ارتوز ها را می توان به صورت آماده از داروخانه ها تهیه کرده و یا متناسب با پای هر فرد ساخته شوند.
جراحیجراحی: در سندرم درد پاتلوفمورال از روش های درمانی جراحی بندرت استفاده می شود و تنها در موارد شدیدی که به درمان های غیرجراحی پاسخ مناسب نداده اند انجام می گردد. |
چگونه میتوان از سندرم درد پاتلوفمورال پیشگیری کرد؟
در اغلب موارد در صورت انجام روش های درمانی مذکور، علایم بیماران بهبود می یابد. اما در صورت عدم تعدیل در فعالیت های روزانه و ورزشی احتمال عود علایم وجود دارد. تقویت عضلات اطراف زانو به ویژه عضله چهار سر ران و همسترینگ بسیار حائز اهمیت می باشد (شکل ۴). سایر توصیه هایی که منجر به کاهش عود علایم سندرم درد پاتلوفمورال می شوند عبارتند از:
- پوشیدن کفش های متناسب با فعالیت
- گرم کردن بدن قبل از شروع ورزش
- انجام حرکات کششی و انعطافی عضلات چهار سر ران و همسترینگ در هنگام گرم کردن بدن
- افزایش تدریجی میزان فعالیت
- کاهش هر فعالیتی که در گذشته باعث آسیب به زانو شده است
- حفظ وزن بدن در محدوده نرمال به منظور جلوگیری از افزایش فشار به زانو ها
ویزیت در دماوند
ویزیت در آبادان
ویزیت در بجنورد
ویزیت در بندرعباس
ویزیت در بیرجند
ویزیت در تهران
ویزیت در زنجان
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.