رادیکولوپاتی یا فشار دیسک کمر و گردن روی ریشه های عصبی
در این نوشته دکتر زینب بساق زاده در مورد فشار دیسک کمر و گردن روی ریشه های عصبی یا رادیکولوپاتی، عواملی که باعث بروز رادیکولوپاتی، نحوه درمان رادیکولوپاتی و روش های درمانی مختلف توضیحاتی داده اند.
فشار دیسک کمر و گردن روی ریشه های عصبی چیست؟
رادیکولوپاتی، یک اصطلاح پزشکی است که برای بیان درد تیرکشنده به دست و پا همراه با سوزش، گزگز شدن و بی حسی استفاده می شود.
این بیماری، یکی از علل شایع مراجعه بیماران به پزشکان متخصص طب فیزیکی و توانبخشی است.
رادیکولوپاتی به بیماری عصبهای نخاعی و ریشههای این عصبها گفته میشود. رادیکولوپاتی گردنی بر ریشههای عصبی نزدیک گردن اثر میگذارد و درد و بی حسی آن در بازوها و دستها منتشر میشود. رادیکولوپاتی کمری باعث تحریک عصبهای پایین کمر میشود و درد و بی حسی آن در ران و ساق پا و پایین پاها منتشر میشود.
رادیکولوپاتی زمانی رخ میدهد که اعصابی که از طناب نخاعی و ستون فقرات خارج می شوند، تخریب شده و یا آسیب دیده باشند.
رادیکولوپاتی میتواند قسمتهای مختلف بدن را بسته به اینکه کدام گروه از اعصاب دخیل اند، تحت تاًثیر قرار دهد.
در اینجا دو مثال رادیکولوپاتی ذکر شده است :
رادیکولوپاتی گردن
که با درد، بی حسی و یا سوزن سوزن شدن هر دو اندام فوقانی ( دست ها ) و یا یکی از آنها همراه است. این حالت زمانی ایجاد میشود که یک یا تعداد بیشتری عصب که از نخاع به سمت اندام فوقانی میروند، دچار آسیب و یا تخریب شده باشند.
رادیکولوپاتی لومبوساکرال (کمری)
افراد مبتلا به این عارضه دارای علائمی چون درد ، بی حسی ، و یا سوزش در ران و ساق و پاهایشان هستند. این حالت زمانی اتفاق میافتد که یک و یا تعداد بیشتری از اعصابی که از نخاع به سمت اندام های تحتانی میآیند تخریب شده و آسیب دیده اند. اغلب مردم به این نوع علائم، درد سیاتیک یا عارضه سیاتیک می گویند.
چه عواملی باعث بروز رادیکولوپاتی میشود؟
رادیکولوپاتی معمولاً ناشی از اختلال و یا عارضه ای در پشت ستون فقرات است.
برای فهم بیشتر این بیماری بهتر است ابتدا آناتومی کمر و نخاع را بشناسیم.
ستون فقرات یکی از حیاتی ترین قسمت های بدن انسان است که از تنه ما حمایت کرده و تمام حرکات ما را ممکن می سازد. آناتومی آن بسیار خوب طراحی شده و عملکردهای بسیاری از جمله:
- حرکت
- تعادل
- حالت ایستاده بدن
- محافظت از نخاع
- جذب شوک و ضربه را برعهده دارد.
تمام عناصر ستون فقرات و مهرهها در خدمت محافظت از نخاع است که از طریق تعامل پیچیده استخوانها، رباط ها و ساختارهای عضلانی و اعصاب باعث ایجاد ارتباط مغز و تحرک و احساس در بدن میشود.
آناتومی کمر و گردن از موارد زیر تشکیل میشود
- ستون مهره ها: گروهی از استخوانها که پشت سر هم از بالا به پایین، روی هم قرار گرفته اند و در مرکزشان دارای حفره میباشند. زمانی که این استخوانها پشت هم ردیف میشوند، یک لوله سوراخی را تشکیل میدهند که به آن کانال نخاعی گفته می شود و از طناب نخاعی محافظت میکند.
- طناب نخاعی و اعصاب: طناب نخاعی مانند یک پل ارتباطی بین سلول های عصبی، مغز را به بقیه بخشهای بدن متصل میکند. این عمل از طریق ستون فقرات صورت گرفته و سلولهای عصبی به صورت گروهی از طناب نخاعی خارج شده و از بین مهره ها عبور میکنند. از آنجا آنها به ماهیچه ها، اندام های فوقانی و تحتانی، و سایر ارگان های های بدن متصل میشوند (به همین دلیل است که مشکلات ایجاد شده در ستون فقرات، میتواند منجر به مشکلات بعدی دربخشهای دیگر بدن مانند مثانه و یا ساق پا شوند).
- دیسک ها: دیسکهای لاستیک مانند در بین مهرهها، به عنوان تکیهگاه برای آنها تعبیه شده اند و اجازه حرکت کردن را به آنها میدهند. این دیسکها لایه بیرونی سختی داشته و در مرکزشان دارای لایه ژله مانند و نرمی میباشند.
- ماهیچه ها و رباط ها: ماهیچه ها و رباط ها ، بافت نرم پشت را تشکیل میدهند. این بافتهای نرم از پشت و ستون فقرات محافظت کرده و باهمکاری یکدیگر این بخش را محکم نگه میدارند.
رادیکولوپاتی چه زمانی رخ میدهد؟
رادیکولوپاتی زمانی اتفاق میافتد که تغییرات ایجاد شده در پشت منجر به آسیب عصبی و یا تخریب آن میشود. این امر زمانی رخ میدهد که:
- استخوان های ستون مهره ای، دچار آرتروز شده و استخوان اضافی ایجاد می شود که اعصاب مجاور را تحت تاًثیر قرار میدهد (افراد دارای تنگی مجرای نخاعی اغلب دچار این اختلال می شوند) و باعث ایجاد درد و بی حسی می شود.
- دیسکهای بین مهره ای جمع و خشک شده و فضای بین مهره ها کوچکتر شده و در نهایت منجر به تخریب اعصاب در این ناحیه میشوند.
- ساختمان دیسک های بین مهره ای از هم گسسته شده و ماده ژله ای به بیرون نشت کرده که منجر به فشار به اعصاب در این ناحیه میشود (که به این حالت فتق دیسک گفته میشود).
- حالتهای دیگر مانند دیابت، عفونت، التهاب، و یا تومورهای عصبی که در نزدیکی طناب نخاعی ایجاد میشوند.
در عارضه رادیکولوپاتی آیا لازم است به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شما احساس درد، بی حسی، و یا سوزش دارید که به نظر میرسد از ستون فقرات به دست ها و پاهایتان نیز منتقل شده است، حتماً به پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کنید.
توجه:
در صورت وجود مشکلات زیر، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. چون این موارد اورژانسی بوده و نیاز به اقدامات فوری پزشکی دارد:
- اگر دچار اختلال عملکرد روده و مثانه شده اید ؛ به طوری که نمی توانید به راحتی ادرار کنید و دچار احتباس ادار شده اید و یا قادر به نگهداشتن ادار نباشید.
- مشکلات شدید یا پیشرونده در پاها، از جمله از دست دادن یا تغییر حس یا بی حسی بین پاها، باسن، کشاله ران و پشت ساق و کف و پاشنه های پاها.
آیا انجام آزمایش ضروری میباشد؟
این مساله به پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و معاینات بالینی شما بستگی دارد و ممکن است ضروری باشد. درواقع پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی میتواند درباره رادیکولوپاتی براساس معایناتی که انجام می دهد، اینکه کدام نقطه از بدن و چگونه دچار این اختلال شده است مطالبی را متذکر شود. به این خاطر اصلاً ممکن است گاهی نیازی به انجام تست نباشد، به خصوص اگر این علائم در شما به مدت کوتاهی ایجاد شده باشد و بهبود یافته باشد. اما اگر همچنان پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی نگران آسیب وارده به عصبتان است ممکن است به شما یکی از این تستها را پیشنهاد دهد:
- عکس برداری از ستون فقرات: آزمایشات مختلف عکس برداری مانند اشعه ایکس، MRI و سیتی اسکن تصاویری از داخل بدن فراهم کرده و این تصاویر میتوانند مشکلات و اختلالات ایجاد شده در قسمت ستون مهره ها (همانطور که در بالا اشاره شده) نشان دهند.
- نوار عصب و عضله (EMG/NCS): تست نوار عصب و عضله یک بررسی تشخیصی برای پی بردن به عملکرد عصب های محیطی بدن انسان است که توسط پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی انجام می شود. نوار عصب و عضله با ثبت و تحلیل امواج الکتریکی اطلاعات مفیدی را در زمینه عملکرد عصب و آسیب های احتمالی در اختیار پزشک می گذارد. با این تست می توان شدت و محل آسیب عصبی را مشخص کرد و نیز می توان شواهدی از ترمیم عصب را نیز در این تست بررسی کرد.
پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ، قبل از شروع تست، شرح حال کاملی از مشکل شما و علت مراجعه به پزشک ارجاع دهنده خواهد گرفت و بر اساس آن شرح حال معاینات دقیقی شامل ارزیابی رفلکس ها، قدرت عضلات و … انجام خواهد داد.
رادیکولوپاتی چگونه درمان میشود؟
افراد مبتلابه این اختلال نیازی به درمانهای پیچیده ندارند. مهم است که بدانیم بیشتر افراد با رادیکولوپاتی با گذشت زمان بدون درمان هم بهتر می شوند. برای بعضی از بیماران درد سریعتر طی چند روز یا چند هفته از بین می رود و در بعضی افراد درد مدت طولانی تری باقی می ماند. درد بهبود یافته می تواند در آینده عود کند هرچند در این شرایط نیز بدون درمان خاصی قابل رفع شدن است. بیمارانی که رادیکولوپاتی آنها بهبود نمی یابد نیازمند بررسی و درمان هستند.
روش های درمانی رادیکولوپاتی
- دارو ضد درد:داروهای ضد درد مانند سلکسیب، ایبوپروفن و ناپروکسن
- داروی آرامش بخش:آرامبخشهای عضلانی که جهت آرام کردن درد ماهیچه ها استفاده میشوند.
- تزریق داروهایی که تورم و التهاب ناشی از بیماری را کاهش میدهند: مانند تزریق استروئید یا کورتون که در این روش برای کاهش التهاب، استروئید توسط پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ، اطراف ریشه عصبی تزریق می شود.گرچه تزریق استروئید باعث کاهش فشار ناشی از تنگی سوراخ بین مهره ای یا فتق دیسک نمی شود، اما با کاهش تورم و درد، اجازه رشد دوباره عصب را می دهد.
- فیزیوتراپی: جهت آموزش ورزشها و حرکات کششی خاص که سبب کاهش درد، تقویت عضلات گردن و کمر و بهبود دامنه حرکتی می شوند.
- تنظیم و دستکاری یا مانیپولاسیون ستون فقرات: که این حالت زمانی رخ میدهد که یک فرد آموزش دیده مانند پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ، مفاصل پشتتان را حرکت داده و یا آنها را به هم نزدیک میکند.
- طب سوزنی: در این روش، پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ، سوزن های مخصوص طب سوزنی را در مناطق خاصی از پوست (نقاط طب سوزنی) وارد می کند و پس از طی مسیری کوتاه، در مکان مشخص قرار میگیرد و باعث تسکین درد و یا درمان مشکل خاصی در بیمار می شود. طب سوزنی،باعث ترشح مسکن های طبیعی درون بدن می شود که مانند مرفین اثر تسکین دهنده دارند. همچنین کم کردن التهاب از طریق ترشح فاکتورهای مربوطه یکی دیگر از خواص طب سوزنی است،که این اثر شبیه اثرات داروهای ضددرد و ضد التهاب است. طب سوزنی، با کاهش اسپاسم و سفتی عضلات و بهبود حرکت مفاصل میتواند باعث کاهش تورم و کبودی هم بشود.مزایای استفاده از این روش ، عدم استفاده از داروهای شیمیایی ( یا كاهش دوز استفاده ازآنها ) و كاهش نسبتا سریع درد با استفاده از یك تكنیك سالم و بی ضرر می باشد .
- ماساژ درمانی
- عمل جراحی: اگر بعد از گذشت مدتی از درمان غیر جراحی درد شما ساکت نشود، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد. روش های متعدد جراحی برای درمان رادیکولوپاتی گردنی موجود است که پزشک بر اساس فاکتورهای مختلف از جمله علائم و محل ریشه عصبی درگیر، نوع عمل را انتخاب می کند.
درمان بیرون زدگی دیسک کمر تزریق اپیدورال
ویزیت در آبادان
ویزیت در بجنورد
ویزیت در بندرعباس
ویزیت در بیرجند
ویزیت در تهران
ویزیت در دماوند
ویزیت در زنجان
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.