آرتروز یا استئوآرتریت
در این نوشته دکتر زینب بساق زاده در مورد آرتروز یا اوستئوآرتریت، عواملی که باعث ایجاد آرتروز میشود،نحوه تشخیص آرتروز، روش های درمانی و زندگی با آرتروز توضیحاتی داده اند.
ارتروز یا استئوآرتریت (osteoarthritis) چیست؟
آرتروز یک اصطلاح عمومی است که به معنی التهاب و تخریب مفصل است.
انواع مختلفی از آرتروز وجود دارد. استئوآرتریت معمول ترین نوع آرتروز می باشد و با افزایش سن ایجاد می شود .
آناتومی مفاصل
برای درک تغییراتی که در مفاصل مبتلا به اوستئوآرتریت اتفاق می افتد ، ابتدا باید با آناتومی مفصل آشنا شویم.
در یک مفصل قسمت های زیر وجود دارد:
- غضروف مفصلی: در دو انتهای استخوان های تشکیل دهنده یک مفصل که در مقابل یک دیگر قرار می گیرند، بافت محکم و قابل ارتجاعی وجود دارد که غضروف مفصلی نامیده می شود. این غضروف ها، سطوح نرمی را برای حرکات طبیعی مفصل ایجاد می کنند و به استخوانها اجازه میدهند بدون ایجاد درد روی هم بلغزند.
- کپسول مفصلی: پوشش محکمی است که استخوان ها و قسمت های دیگر مفصل را در بر می گیرد.
- غشای مفصلی یا سینوویوم: (synovium ) لایه نازکی است که در داخل کپسول مفصلی مانند یک آستر قرار گرفته و مایع مفصلی را ترشح می کند.
- مایع مفصلی: مایعی است که روغن کاری مفصل را انجام داده و غضروف ها را نرم و سالم نگاه میدارد.
- رباط ها و عضلات: قسمت های دیگر تشکیل دهنده مفصل هستند که استخوان ها را به یکدیگر متصل کرده ، موجب حرکت می شوند و ضمنا استحکام مفصل را به عهده دارند.
زمانی که استئوآرتریت شروع به تشکیل شدن کند، غضروف شروع به شکستن می کند و همین طور که این پوشانندگی از بین می رود، استخوانها در مفاصل شروع به ساییدن می کنند که در نتیجه آن احساس خشکی، درد و تورم ایجاد می شود. با گذشت زمان مفاصل ضعیف خواهند شد و درد نیز مزمن می شود.
چه عواملی باعث ایجاد آرتروز می شود؟
- وراثت: در بعضی از افراد ، بطور ارثی، نقص در یکی از ژن های مسئول ساخت غضروف وجود دارد.
- بالا رفتن سن
- افزایش وزن: چاقی خطر ایجاد آرتروز را به ویژه در مفصل زانو افزایش می دهد.
- تغذیه نامناسب
- بیماری های مفصلی
- ضعف عضلات: افرادی که عضلات چهارسر رانی ( عضلاتی که در قسمت جلوی ران قرار دارند ) ضعیفی دارند ، مستعد ابتلا به آرتروز زانو می باشند . هم چنین در صورتی که این عضلات ضعیف باشند، پیشرفت آرتروز نیز زیاد خواهد بود.
- شکستگی های قبلی ناحیه زانو
- بی حرکت کردن طولانی مدت زانو
- انحراف زانوها: در افراد با زانوهای پرانتزی ، احتمال بروز آرتروز زیاد است.
- صدمات ورزشی: مثلا در فوتبالیست ها ، اگر زانوی آن ها دچار آسیب و پارگی منیسک ها و رباط ها شده باشد، احتمال بروز آرتروز زانو زیاد است.
چگونه آرتروز را تشخیص دهیم ؟
پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی ، با توجه به شرح حال و معاینات بالینی می تواند آرتروز را تشخیص دهد، ولی ممکن است برای رد کردن سایر بیماری های مفصلی و دیدن تغییرات ساختمانی و میزان آسیب های مفصل، دستور عکسبرداری با اشعه ایکس ( رادیوگرافی ( را بدهد. روش های دیگر رادیولوژی مانند ام آر آی ( MRI )زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که علیرغم وجود درد ، در رادیوگرافی معمولی یافته های زیادی دیده نشود و یا پزشک مشکوک به وجود آسیب های رباط ها و منیسک ها باشد.
اقدامات زیر موجب تسکین علایم آرتروز
- زمانی که احساس درد شدید دارید، به مدت چند دقیقه استراحت کنید.
نکته : نباید به مدت طولانی استراحت کنید. چراکه بی حرکتی طولانی مدت، ممکن است ماهیچه های شما را ضعیف تر و درد شما را بیشتر کند.
- اگر اضافه وزن دارید، حتما وزنتان را کمتر کنید. سنگین وزن بودن، فشار اضافی را بر روی مفاصل قرار میدهد. وزن مناسب و کم کردن آن در صورتی که اضافه وزن موجود باشد، علاوه بر فواید زیادی که برای سلامتی دارد، در پیشگیری از بروز آرتروز و کم کردن سرعت پیشرفت آن موثر می باشد. کم کردن وزن ، درد آرتروز مفاصل ران ، زانوها و کمر را کاهش می دهد. بهترین راه کم کردن وزن، کاهش میزان مصرف کالری و افزایش فعالیت های بدنی مناسب می باشد.
- ورزش درمانی انجام دهید. داشتن ماهیچه های قوی، از فشار وارد شده بر روی مفاصل جلوگیری میکند و میتواند در دراز مدت درد را کاهش دهد؛ اگرچه ممکن است اوایل درد شدیدی احساس شود.
نرمش هایی که در آرتروز مفید می باشند
نرمش های تقویت کننده عضلات: مانند نرمش هایی که برای تقویت عضلات واقع در جلوی ران انجام می شود.
نرمش های اروبیک: انجام منظم حرکات اروبیک )هوازی( در آرتروز کمک کننده می باشند. حرکات اروبیک در آب فشار کمتری را بر روی مفاصل وارد می کند و برای سلامت عمومی هم مفید است. اگر مفاصل ران یا زانوها زیاد دردناک نباشند ، راه رفتن معمولی تا حدی که ایجاد درد نکند می تواند ورزش مناسبی باشد.
نرمش های دامنه حرکات مفصل: این نوع نرمش ها برای حفظ دامنه حرکات مفصل انجام می شوند.
نکات درمانی در مورد بیماری آرتروز
- از کفشهای مناسب، کفی، عصا، واکر و یا هر دستگاه دیگری که به شما کمک میکند استفاده کنید. به کاربردن وسائل کمکی مانند عصا برای راه رفتن یا استفاده از اسپلینت (آتل) برای مچ دست ها و کرست کمر و گردن بند برای ستون فقرات نیز نوعی استراحت دادن به مفصل محسوب می شود. این ابزارها مفاصلتان را ثابت نگه داشته و وزن و فشار وارد شده بر مفصل را کاهش میدهد.
- هنگام درد حاد ( ۷۲ ساعت اول ) از یخ و کیسه های آب سرد و بعد از آن از کیسه های آب گرم استفاده کنید.
- فیزیوتراپی و ماساژ
- مسکنهای اصلی بدون نسخه ، استامینوفن و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن هستند. این داروها میتوانند به شما کمک کنند تا درد و التهاب مربوط به آرتروز را کنترل کنید.
اخطار: داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی می توانند معده را تحریک کرده و در مواردی عملکرد کلیه را تحت تاثیر قرار دهند. هرچه مدت زمان مصرف این داروها بیشتر باشد، احتمال عوارض هم بیشتر می شود. در موقع مصرف داروهای ضدالتهابی ، بسیاری از داروهای دیگر را نمی توان مصرف کرد. همیشه به پزشک خود مصرف این داروها را اطلاع دهید و تحت نظر پزشک ، دارو مصرف کنید.
- اطلاعاتتان را در مورد آرتروز بالا ببرید، به این منظور شما می توانید با پزشکان متخصص طب فیزیکی و توانبخشی برای یافتن راهی که به شما کمک کند ، مشورت کنید.
آیا گیاهان دارویی، مکملها و یا ویتامینها میتوانند در درمان آرتروز موًثر باشند؟مدارک و شواهدی وجود ندارد که اثبات کرده باشد که مکمل ها می توانند بر روی علائم آرتروز نقش مفیدی داشته باشند. این موضوع برای گلوکزآمینها و کندروئتینها نیز صادق است. این دو مکمل هایی هستند که بسیاری بر این باورند که نقش موًثری در بهبودی آرتروز ایفا می کنند. اگر شما تصمیم دارید که از هر نوع مکمل و یا گیاه دارویی استفاده کنید، قبل از مصرف ابتدا با پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مشورت کنید. |
آیا داروهایی برای درمان آرتروز وجود دارد
داروهای زیادی وجود دارند که به شما در مدیریت کاهش علائم استئوآرتریت کمک می کنند. در حالیکه بعضی از آنها به راحتی درد ناشی از بیماری را کاهش می دهند ؛ سایرین تورم ایجاد شده به همراه درد را کاهش می دهند. همچنین کرم و ژلهایی جهت مالیدن بر روی پوست وجود دارند که می توانند منجر به کاهش درد در بیماران شوند. علاوه بر آن داروهایی جهت تزریق وجود دارند که به کاهش درد در این افراد کمک می کنند.
آیا جراحی در آرتروز میتواند موًثر باشد؟
زمانی که درمانهای دیگر جواب ندهد ، بعضی از افراد مبتلا به استئوآرتریت تحت عمل جراحی قرار می گیرند.
زندگی با آرتروز
درابتدای شروع علایم آرتروز ، ممکن است تحرک شما کم شود و مجبور به تغییر در بعضی از کارها بشوید. قبول کردن این موضوع ممکن است مشکل باشد و باعث افسردگی ، ترس و عصبانیت شود، ولی به تدریج این واکنش ها از بین می روند. با قبول بیماری، شما می توانید ضمن رعایت برنامه درمانی خود ، کارهایتان را تا آنجایی که درد پیدا نشود انجام داده و فعال باقی بمانید. در مورد بیماری آرتروز هرچه می توانید اطلاعات کسب کنید. راه های کم کردن فشار بر روی مفاصل و انجام ورزش های مناسب را یاد بگیرید. سعی کنید انرژی خود را ذخیره کرده و بی جهت خود را خسته نکنید. اگر برای شما وسائل کمکی مانند عصا تجویز شده ، حتما از آن ها استفاده کنید. بسیاری از بیماران در ابتدا مایل به استفاده از این وسائل نیستند ، ولی بعد از این که شروع به استفاده از آنها می کنند ، متوجه می شوند که تا چه اندازه اینگونه وسائل به آنها کمک می کند. این وسائل عبارتند از: عصا ، کراچ ، اسپلینت یا آتل ( برای مچ دست و انگشت شست )، زانوبند ، گردن بند ، کرست کمر، کفی های مخصوص برای کفش ، کفش های طبی ، توالت فرنگی ، صندلی در وان حمام ، نرده هائی که در اطراف وان یا توالت تعبیه می شوند . اگر مبتلا به آرتروز هستید، باید زندگی کردن با آرتروز را یاد بگیرید و با آن کنار بیایید.
جهت یافتن راهی برای درمان، موارد مختلف را امتحان کنید تا در نهایت چاره ای بیابید. مدیریت علائم استئوآرتریت دشوار است ؛ اما نباید ناامید شد. شما ممکن است نیاز به تلفیقی از انواع مختلف روش های درمانی مانند دارو، ورزش و یا دستگاههای مورد نیاز جهت کاهش درد و بهبود علائم، داشته باشید.
ویزیت در آبادان
ویزیت در بجنورد
ویزیت در بندرعباس
ویزیت در بیرجند
ویزیت در تهران
ویزیت در دماوند
ویزیت در زنجان
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.