تحریک طناب نخاعی
در این نوشته دکتر محسن چراغی در مورد محرک طناب نخاعی و چگونگی کار آن، مواد استفاده از تحریک طناب نخاعی ،افرادی که میتوانن این عمل را انجام دهند، نصب آزمایشی محرک طناب نخاعی و به صورت دائمی همچنین برسی سوالات متدوالی در این خصوص توضیحاتی داده اند.
محرک طناب نخاعی وسیله ای است که در تماس با طناب نخاعی کاشته میشود و میزان اندکی از جریان الکتریکی را مستقیماً به نخاع می فرستد تا درد را تسکین دهد.
محرک طناب نخاعی چیست و چگونه کار میکند؟
محرکهای طناب نخاعی از سیمهایی نازک (شامل لید و الکترودها) و یک باتری شبیه ضربانساز (ژنراتور) تشکیل شدهاند. الکترودها بین نخاع و مهرهها (فضای اپیدورال) قرار میگیرند و ژنراتور در زیر پوست معمولا نزدیک باسن یا شکم قرار میگیرد. محرکهای طناب نخاعی به بیماران این امکان را میدهند که با وجود فعال بودن مکانیسمهای مربوط به درد بیماران این سیگنالهای درد را احساس نکنند.
مکانیسم ضد دردی مربوط به محرک نخاعی با فعال کردن برخی مسیرهای کنترل درد در سطح نخاع و مغز مرتبط است. به زبان ساده تحریک طناب نخاعی با استفاده از محرک نخاعی باعث فعال شدن مسیرهایی میشود که مانع از انتقال درد میگردند.
محرکهای معمولی نخاع، احساس درد را با گزگز خفیف جایگزین میکنند که پارستزی نامیده میشود. برای بیمارانی که این پارستزیها را ناراحتکننده میدانند، دستگاههای جدیدتر تحریک متفاوتی را ارائه میکنند که قابل احساس نیست. محرکهای طناب نخاعی که با مکانیسم HF10 و BURST فعالیت میکنند باعث احساس گزگز در اندامها نمیشوند و تحمل آنها برای بیماران راحتتر است.
این دستگاههای پیشرفته و جدید توسط برخی متخصصان آموزش دیده در زمینه مدیریت بیماریهای ستون فقرات و درد (فلوشیپ ستون فقرات و ضایعات نخاعی و یا فلوشیپ درد) تحت هدایت فلوروسکوپ و اشعه ایکس در محل مناسب در نخاع قرار داده میشود
تحریک طناب نخاعی برای چه مواردی استفاده می شود؟
اگر بیمار همه درمانهای ممکن برای کاهش درد شامل درمان دارویی و غیردارویی را امتحان کند و همچنان درد برای وی آزاردهنده باشد و در عین حال روشهای جراحی نیز مناسب نباشند میتوان از تحریک طناب نخاعی برای کاهش درد استفاده کرد. در برخی بیماران که چند مرتبه جراحی ستون فقرات داشتهاند و همچنان درد آزاردهنده دارند تحریک طناب نخاعی موثر است. محرکهای طناب نخاعی ممکن است برای درمان یا مدیریت انواع مختلف درد مزمن استفاده شود، از جمله:
- کمردرد، به خصوص کمردردی که حتی پس از جراحی نیز ادامه دارد (سندرم جراحی ناموفق کمر)
- درد بعد از جراحی
- آراکنوئیدیت (التهاب دردناک آراکنویید، غشای نازکی که مغز و نخاع را می پوشاند)
- درد قلب (آنژین) غیر قابل درمان با روش های دیگر
- صدمات به نخاع
- دردهای مرتبط با اعصاب (مانند نوروپاتی شدید دیابتی و نوروپاتی مرتبط با سرطان ناشی از پرتودرمانی، جراحی یا شیمی درمانی)
- بیماری عروق محیطی
- سندرم درد منطقهای پیچیده (CRPS)
- درد بعد از قطع عضو
- درد احشایی شکم و درد پرینه
- تحریک طناب نخاعی برای القای حرکت در بیماران ضایعه نخاعی که کاملا فلج هستند.
تحریک نخاع می تواند کیفیت کلی زندگی و خواب را بهبود بخشد و نیاز به داروهای ضد درد را کاهش دهد. معمولاً همراه با سایر درمانهای کنترل درد، از جمله داروها، ورزش، فیزیوتراپی استفاده میشود.
چه کسانی کاندید مناسب برای تحریک طناب نخاعی هستند؟
ابتدا باید مطمئن شد که تحریک نخاعی برای بیمار بهترین گزینه جهت کاهش درد است. برای ارائه این توصیه، پزشک شما احتمالاً تصویربرداری ستون فقرات شامل سی تی اسکن و امآرآی و تستهای روانپزشکی را درخواست می کند. تستهای روانپزشکی و گرفتن شرح حال به پزشک کمک میکند که مطمئن شود اختلالاتی مانند افسردگی یا اضطراب باعث تشدید درد شما نمی شوند.
شرایط هر بیمار متفاوت است، اما به طور کلی، افرادی که بیشترین سود را از تحریک طناب نخاعی می برند کسانی هستند که:
- تسکین درد کافی را با داروها، درمان های کم تهاجمی یا جراحی های قبلی تجربه نکردهاند.
- از شروع درد حداقل ۶ ماه گذشته باشد.
- بیمار به مواد مخدر و یا داروی دیگری اعتیاد نداشته باشد.
- اختلالات روانپزشکی که اثربخشی این روش را کاهش دهد، نداشته باشند.
- مرحله آزمایشی نصب الکترود از نظر بهبود درد موفقیتآمیز باشد.
جاگذاری محرک طناب نخاعی
تحریک طناب نخاعی در دو مرحله انجام میشود. مرحله اول که مرحله آزمایشی است و مرحله دوم نصب دائمی الکترود است.
نصب آزمایشی محرک طناب نخاعی
مرحله اول تحریک نخاعی نصب آزمایشی محرک نخاعی است. پزشک برای شما یک دستگاه موقت را قرارمیدهد. با هدایت نوع خاصی از اشعه ایکس به نام فلوروسکوپی، پزشک شما الکترودها را با دقت در فضای اپیدورال ستون فقرات وارد می کند. محل درد شما بر جایی که این الکترودها در امتداد ستون فقرات قرار می گیرند تأثیر می گذارد. زمانی که الکترودها در جای مناسب قرار گرفتند پزشک از شما در مورد کاهش درد میپرسد. در صورتی که محل محرک نخاعی درست باشد مرحله اول نصب به پایان میرسد. ژنراتور/باتری خارج از بدن خواهد بود و معمولاً روی یک کمربند قرار میگیرد که به دور کمر بسته میشود.
بعد از یک هفته، میزان کاهش درد و یا علائم نوروپاتی بررسی خواهد شد. اگر کاهش ۵۰٪ یا بیشتر در سطح درد را تجربه کنید، مرحله آزمایشی تحریک طناب نخاعی موفقیت آمیز تلقی می شود.
در صورت عدم موفقیت، سیم ها را می توان به راحتی در کلینیک بدون آسیب به نخاع یا اعصاب جدا کرد. در صورت موفقیت آمیز بودن، مرحله دوم تحریک طناب نخاعی برای کاشت دائمی دستگاه انجام میشود. کاشت دائمی دستگاه یا با تکنیک غیرجراحی (توسط پزشک فلوشیپ ستون فقرات و ضایعات نخاعی و یا پزشک فلوشیپ درد) و یا با تکنیک جراحی (توسط جراح مغز و اعصاب) انجام میشود.
نصب دائمی محرک طناب نخاعی
در روش نصب دائمی، ژنراتور زیر پوست قرار می گیرد و الکترودهای آزمایشی با الکترودهای دائمی جایگزین می شوند.
پس از انجام بی حسی موضعی، پزشک شما یک برش (معمولا در امتداد پایین شکم یا باسن) برای نگه داشتن ژنراتور ایجاد میکند. همانند روش آزمایشی، از فلوروسکوپی برای تعیین محل قرارگیری الکترودها استفاده می شود.
عوارض محرکهای طناب نخاعی
عوارض نصب محرک طناب نخاعی نادر است، اما هیچ روشی بدون خطر نیست. درصد کمی از بیماران ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- عفونت به ویژه طی ۲ تا ۸ هفته اول بعد از نصب الکترود.
- خونریزی
- حرکت دستگاه (به عنوان مثال، الکترودها از محل اصلی خود حرکت می کنند و محرک به طور موثر درد را مسدود نمی کند).
- آسیب دستگاه (به عنوان مثال، افتادن یا فعالیت بدنی شدید محرک را می شکند).
- پارگی پرده دورا. پرده دورا طناب نخاعی را احاطه کرده است. محرکهای طناب نخاعی در فضای اپیدورال قرار دارند. اگر یک سوزن یا الکترود بیش از حد عمیق وارد شود و آن را سوراخ کند، مایع مغزی نخاعی ممکن است به بیرون نشت کند. این سوراخ ها می تواند باعث سردرد شدید شود.
- آسیب به طناب نخاعی. اگرچه بسیار نادر است، قرار دادن محرک طناب نخاعی به گونه ای که وارد نخاع شود باعث آسیب عصبی و فلج شود.
هرجا که امکانپذیر باشد نصب دستگاه با استفاده از تکنیک غیرجراحی بر روشهای جراحی که در آن قسمتی از استخوانهای ستون فقرات برداشته میشود ارجح است. تکنیک غیرجراحی اگرچه خود نوعی جراحی محسوب میشود اما در مجموع عوارض کمتری دارد.
زندگی با یک محرک طناب نخاعی
به طور کلی، تسکین درد توسط محرکهای طناب نخاعی به بیماران این امکان را میدهد که کارهای بیشتری را نسبت به قبل انجام دهند. کاهش درد باعث بهبود خواب، افزایش کیفیت زندگی، افزایش میزان فعالیت و راه رفتن میشود و به طور مستقیم بر بهبود اختلالات روانپزشکی ناشی از درد موثر است.
آیا می توانم زمانی که محرک طناب نخاعی دارم عکس اشعه ایکس و یا سی تی اسکن انجام دهم؟
تا زمانی که محرک طناب نخاعی شما خاموش باشد، اشعه ایکس و سی تی اسکن به طور کلی بی خطر هستند. قبل از انجام هر گونه اسکن، همیشه به پزشک، پرستار یا تکنسین خود اطلاع دهید که یک محرک طناب نخاعی دارید.
آیا محرک های نخاعی با ام آر آی سازگار هستند؟
خیر، ام آر آی همیشه برای کسانی که دستگاه های تحریک طناب نخاعی دارند بی خطر نیست. برخی از دستگاههای جدیدتر با مدلهای خاص دستگاه ام آر آی و مکانهای اسکن سازگار هستند، اما پزشک ابتدا باید مشخصات محرک طناب نخاعی شما را ارزیابی کند. اگر دستگاه شما با ام آر آی سازگار نیست، می تواند آسیب جدی ایجاد کند.
از قبل با پزشک خود در ارتباط باشید تا او بتواند در مورد اینکه آیا محرک طناب نخاعی با ام آر آی سازگار است به شما مشاوره لازم را انجام دهد.
آیا با نصب محرک طناب نخاعی حین عبور از گیتهای امنیتی فرودگاه آژیر به صدا در میآید؟
بله، گیتهای امنیتی فرودگاه محرک طناب نخاعی شما را شناسایی میکنند، اما پزشک به شما یک گواهی مبنی بر وجود این دستگاه در بدن میدهد تا بتوانید به مسوولان امنیتی فرودگاه نشان دهید.
برخی افراد متوجه می شوند که گیت های امنیتی فرودگاه باعث تداخل ناراحت کننده (اما بی ضرر) با محرک هایشان می شود. اگر لازم است که از گیت عبور کنید، قبل از عبور از آن، دستگاه خود را خاموش کنید.
آیا می توانم با محرک طناب نخاعی رانندگی کنم؟
خیر، هنگام رانندگی یا کار با ماشین آلات سنگین باید محرک خود را خاموش کنید، زیرا تغییرات ناگهانی در سطوح تحریک می تواند باعث حواس پرتی شود.
آیا می توانم با محرک طناب نخاعی شنا کنم؟
شنا با یک ژنراتور دائمی کاشته شده بیضرر است، اما نمی توانید در مرحله آزمایشی نصب الکترودها شنا کنید زیرا باعث خیس شدن ژنراتور میشود. در طی دوره آزمایشی باید از حمام کردن و دوش گرفتن خودداری کنید.
آیا می توان محرک نخاع را برداشت؟
بله، اگر از میزان تسکین درد ناراضی باشید یا اگر عفونت یا مشکل مکانیکی در سیستم شما وجود داشته باشد، میتوان محرک نخاع را با خیال راحت برداشت و انجام اینکار بیخطر است.
نصب محرک طناب نخاعی در مرحله آزمایشی و مرحله دائمی توسط چه متخصصینی انجام میشود؟جهت تعبیه محرک طناب نخاعی دو روش وجود دارد. به صورت کلی مرحله آزمایشی نصب محرک نخاعی توسط فلوشیپ ستون فقرات و ضایعات نخاعی و یا فلوشیپ درد انجام میشود. در صورتی که مرحله آزمایشی موفقیت آمیز باشد دو راه وجود دارد. یا بدون نیاز به برداشتن بخشی از استخوان (لامینکتومی) نصب دائمی انجام شود که مرحله نیز توسط همان پزشکی که مرحله آزمایشی را انجام داده یعنی فلوشیپ ستون فقرات و ضایعات نخاعی و یا فلوشیپ درد انجام میشود. گاهی به دلایلی باید از تکنیک جراحی برای نصب دائمی استفاده کرد که در این صورت یک جراح مغز و اعصاب به نصب محرک نخاعی کمک میکند. نوع الکترود استفاده شده در روش غیرجراحی با روش جراحی متفاوت است. با پیشرفت تکنولوژی در زمینه الکترودهای به کار برده شده و نوع جریان الکتریکی آنها میزان موفقیت در هردو روش جراحی و غیر جراحی کاشت دائمی محرک طناب نخاعی بالاست. عوارض نصب محرک نخاعی به روش غیرجراحی کمتر است.
|
هزینه نصب محرک نخاعی چقدر است؟
متاسفانه دستگاههای تحریک طناب نخاعی با توجه به پیچیدگی کارکرد همگی از خارج از کشور وارد میشود و هزینهای نسبتا بالایی دارند. البته برخی شرکتهای بیمه بخش قابل توجهی از هزینه را پوشش میدهند. برای اطلاع از هزینه ابتدا باید از شرکت بیمه خود سوال بپرسید که آیا Spinal Cord Stimulator یا همان محرک طناب نخاعی جز هزینههای پوششی برای بیمار است و یا خیر.
ویزیت در کرمانشاه
ویزیت در آبادان
ویزیت در بجنورد
ویزیت در بندرعباس
ویزیت در بیرجند
ویزیت در تهران
ویزیت در دماوند
ویزیت در زنجان
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.