فیبرومیالژیا ( درد منتشر عضلانی اسکلتی )
در این نوشته دکتر مهسا عدیلی در مورد فیبرومیالژیا (درد منتشر عضلانی اسکلتی)، عوارض، روش های تشخیصی و درمانی فیبرومیالژیا توضیحاتی داده اند.
فیبرومیالژیا (دردهای منتشر عضلانی اسکلتی)
فیبرومیالژیا بیماری ست مزمن که با درد منتشر عضلانی اسکلتی همراه با خستگی، اختلال خواب، اختلال حافظه و تغییر خلق و خوی مشخص می شود. محققان بر این باورند که در این بیماران نحوه ی پردازش سیگنال ها در مغز و نخاع تغییر می کنند و سیگنال های مربوط به احساسات دردناک تقویت می شوند و در نتیجه این بیماران واکنش بیشتری به محرک ها ی دردناک می دهند. علائم اغلب پس از یک واقعه مانند ضربه فیزیکی، جراحی، عفونت یا فشار روانی قابل توجه مشاهده می شود.
گاهی نیز علائم به تدریج و بدون هیچ رویداد تحریک کننده ای ایجاد می شود. این بیماری در زنان بیشتر از مردان دیده می شود. بیشترین شیوع آن در زنان میانسال است و با افزایش سن، شیوع آن افزایش می یابد.
بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا چه علایمی دارند؟
فیبرومیالژی می تواند علایم بسیار گسترده و مختلفی داشته باشد از این رو با بسیاری از بیماری ها اشتباه می شود و این تشخیص را دشوار می کند.
شایعنرین علائم اولیه فیبرومیالژیا شامل موارد زیر است
- درد منتشر: درد همراه با فیبرومیالژیا اغلب یک درد مبهم مداوم است که حداقل برای سه ماه ادامه داشته باشد. درد باید در هر دو طرف بدن ( نیمه ی راست و نیمه ی چپ بدن) و بالا تنه و پایین تنه ی شما باشد تا به عنوان درد منتشر حساب شود.
- خستگی: خستگی و کوفتگی مزمن یکی از شایعترین علایم این بیماری است. خواب این بیماران اغلب به دلیل درد مختل می شود در نتیجه اغلب وقتی از خواب بیدار می شوند خسته اند، حتی اگر طولانی مدت بخوابند. بسیاری از بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا دارای سایر اختلالات خواب مانند سندرم پاهای بی قرار نیز هستند.
- مشکلات شناختی: افراد مبتلا به فیبرومیالژی در تمرکز و توجه مشکل دارند در نتیجه ی فعالیت های ذهنی را نمی توانند به خوبی انجام دهند.
فیبرومیالژیا غالباً با سایر موارد همراهی دارد مانند:
- اضطراب
- افسردگی
- سندرم خستگی مزمن
- میگرن و انواع دیگر سردردها
- سندرم روده تحریک پذیر
- سندرم مثانه دردناک
چه عواملی در ایجاد فیبرومیالژیا دخیل هستند؟
علل این بیماری کمتر شناخته شده است. احتمالا تغییراتی که در مغز و نخاع افراد مبتلا به فیبرومیالژیا ایجاد می شود، مسئول بروز این علایم هستند. در این بیماران سطح برخی مواد شیمیایی در مغز به صورت غیر طبیعی افزایش می یابد که این مواد های شیمیایی در واقع محرک تولید درد هستند. علاوه بر این به نظر می رسد که گیرنده های درد در مغز این افراد حساس ترند به این معنی که آنها می توانند نسبت به سیگنال های دردناک و غیر دردناک واکنش بیش از حد نشان دهند.
به احتمال زیاد عوامل زیادی منجر به این تغییرات می شوند که مهم ترین آنها شامل:
- ژنتیک: از آنجا که افراد مبتلا به فیبرومیالژیا اغلب سابقه خانوادگی این مشکل را دارند، به نظر می رسد شاید جهش های ژنتیکی خاصی وجود داشته باشد که فرد را مستعد ابتلا به این اختلال می کند. در واقع اگر پدر، مادر، خواهر یا برادر شما به این بیماری مبتلا باشند، احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا در شما بیشتر است.
- عفونتها: مطالعات نشان می دهد برخی از بیماری ها و عفونت ها باعث تحریک یا تشدید فیبرومیالژیا می شوند.
- آسیب های جسمی یا روحی: فیبرومیالژیا گاهی اوقات می تواند در اثر یک حادثه فیزیکی مانند یک تصادف رانندگی ایجاد شود. استرس طولانی مدت نیز ممکن است باعث تحریک این بیماری شود.
فیبرومیالژیا چه عوارضی دارد؟
درد، خستگی و کیفیت پایین خواب همراه با فیبرومیالژیا می تواند توانایی شما در انجام کارهای خانه یا بیرون را کاهش کند. این اختلالات مزمن می توانند سبب افسردگی و اضطراب شوند.
چگونه بیماری فیبرومیالژیا تشخیص داده می شود؟
در گذشته پزشکان ۱۸ نقطه خاص بر روی بدن فرد را بررسی می کردند تا ببینند که چه تعداد از آنها با فشار دادن محکم دردناک هستند. اما در دستورالعمل های جدید کالج روماتولوژی آمریکا نیازی به تست و پیدا کردن این نقاط دردناک نیست. در عوض عامل اصلی مورد نیاز برای تشخیص فیبرومیالژیا درد منتشر در بدن برای حداقل سه ماه است.
برای رسیدن به این معیارها باید حداقل در چهار قسمت از این پنج منطقه درد داشته باشید:
- ناحیه فوقانی چپ شامل شانه، بازو یا فک
- ناحینه فوقانی راست شامل شانه، بازو یا فک
- ناحیه تحتانی چپ شامل لگن، باسن یا پا
- ناحیه تحتانی راست شامل لگن، باسن یا پا
- منطقه محوری شامل گردن، پشت، قفسه سینه یا شکم
چه تست های تشخیصی برای فیبرومیالژیا درخواست می شود؟
ممکن است پزشک شما بخواهد بیماری های دیگری که ممکن است علائم مشابه داشته باشند را رد کند. آزمایش خون ممکن است شامل موارد زیر باشد: شمارش کامل سلول های خونی، اندازه گیری سطح ویتامین دی، تست های عملکرد تیروئید و سایر آزمایشات تخصصی.
فیبرومیالژیا چگونه درمان می شود؟
به طور کلی درمان های فیبرومیالژیا شامل هر دو روش دارو درمانی و خود مراقبتی است. تاکید بر به حداقل رساندن علائم و بهبود سلامت عمومی است. هیچ یک از درمان ها برای همه علائم موثر نیستند اما امتحان کردن انواع روش های درمانی می تواند اثر تجمعی داشته باشد.
درمان های دارویی
داروها می توانند به کاهش درد فیبرومیالژیا و بهبود خواب کمک کنند. گزینه های معمول عبارتند از:
- مسکن ها: مسکن های بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن ممکن است مفید باشند. البته با توجه به مزمن بودن این بیماری مصرف طولانی مدت آنها با توجه به عوارض گوارشی شان توصیه نمی شود. داروهای مخدر به هیچ وجه توصیه نمی شوند زیرا می توانند منجر به عوارض جانبی و وابستگی قابل توجهی شوند و با گذشت زمان درد را بدتر می کنند.
- داروهای ضد تشنج: پرگابالین اولین داروی مورد تأیید سازمان غذا و دارو برای درمان فیبرومیالژیا بود اگرچه گاباپنتین نیز گاهی اوقات در کاهش علائم فیبرومیالژیا مفید است. اگرچه این داروها جز داروهای ضد صرع محسوب می شوند اما در درمان دردهای عضلانی اسکلتی و درد های ناشی از دیسک بسیار موثر هستند. این داروها اغلب جز انتخاب های اول هستند و عوارض بسیار کمی دارند.
- داروهای ضد افسردگی: دولوکستین ممکن است به کاهش درد و خستگی مرتبط با فیبرومیالژیا کمک کند. دولوکستین معمولا سبب حالت تهوع در بیمار می شود و مصرف همزمان ویتامین B6 توصیه می شود. شاید پزشک برای تقویت خواب نورتریپتیلین و یا آمی تریپتیلین تجویز کند.
از مصرف خودسرانه ی این داروها جدا خودداری کنید. اینکه کدام یک از این دارو ها برای شما موثر است و با چه دوزی باید مصرف شود، توسط پزشک متخصص تعیین می شود. ویزیت دوره ایی جهت کاهش یا افزایش دوز این داروها و تغییر آنها در صورت لزوم، توصیه می گردد.
درمان های غیر دارویی فیبرومیالژیا
انواع روش های درمانی مختلف می توانند به کاهش تأثیرهای بدی که فیبرومیالژیا بر روی بدن و زندگی شما دارد کمک کنند. مثالها عبارتند از:
ورزش درمانی: پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی می تواند تمریناتی را به شما آموزش دهد که قدرت، انعطاف پذیری و استقامت شما را بهبود بخشد. تمرینات آبی نیز ممکن است مفید باشد. در ابتدا ورزش ممکن است درد شما را افزایش دهد اما انجام آن به تدریج و به طور منظم اغلب علائم را کاهش می دهد. تمرینات مناسب شامل پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری و ورزش های آبی می باشد. حرکات کششی و ریلکسیشن نیز مفید هستند. آنها همچنین به شما یاد می دهند که با ایجاد تغییراتی در محل زندگی و کارتان استرس و فشار کمتری به بدن تان وارد شود.
مدیریت استرس: برنامه ای برای جلوگیری یا محدود کردن فشار بیش از حد جسمی و روحی تهیه کنید. هر روز زمانی را برای ریلکس کردن در نظر بگیرید. اما سعی کنید روال خود را کاملا تغییر ندهید. افرادی که کار را رها می کنند یا تمام فعالیت های خود را رها می کنند نسبت به افرادی که همچنان فعال هستند، عملکرد بدتری دارند. تکنیک های کنترل استرس مانند تمرینات تنفس عمیق یا مدیتیشن را امتحان کنید.
بهداشت خواب: از آنجا که خستگی یکی از اجزای اصلی فیبرومیالژیا است، داشتن یک خواب خوب و با کیفیت ضروری است. علاوه بر اختصاص زمان کافی برای خواب، عادات خواب مانند خوابیدن و بیدار شدن در یک ساعت مشخص و محدود کردن چرت زدن در روز را نیز تمرین کنید.
آهسته و پیوسته پیش برو: فعالیت خود را در یک سطح نگه دارید. اگر در روزهایی با حال خوب بیش از حد کار کنید ممکن است روزهای بد بیشتری داشته باشید. اعتدال یعنی در روزهایی با حال خوب، در انجام کار ها و فعالیت ها زیاده روی نکنید و در روزهایی که علائم شعله ور می شوند، خود را محدود نکنید و کار خود را خیلی کم نکنید.
سبک زندگی سالم داشته باشید: غذاهای سالم بخورید. دخانیات استفاده نکنید. مصرف کافئین خود را محدود کنید.
آیا طب های مکمل در درمان فیبرومیالژیا کمک کننده هستند؟
درمان های مکمل برای کنترل درد و استرس چیز جدیدی نیستند. برخی از آنها مانند مدیتیشن و یوگا از هزاران سال پیش انجام می شود. اما استفاده از آنها در سالهای اخیر محبوبیت بیشتری یافته است، به خصوص در افرادی که بیماری های مزمن مانند فیبرومیالژیا دارند. به نظر می رسد ترکیب چندین مورد از این روش های درمانی استرس را از بین می برد و درد را کاهش می دهد.
طب سوزنی: طب سوزنی یک روش درمانی چینی است که مبتنی بر برقراری تعادل بین نیروهای زندگی با قرار دادن سوزن های بسیار ظریف از طریق پوست به اعماق مختلف است. طبق نظریه های طب سوزنی غربی، سوزن ها باعث تغییر در جریان خون و میزان انتقال دهنده های عصبی در مغز و نخاع می شوند. برخی مطالعات نشان می دهند که طب سوزنی به تسکین علائم فیبرومیالژیا کمک می کند در حالی که برخی دیگر ذکر می کنند که هیچ فایده ای ندارد.
ماساژ درمانی: ماساژ یکی از قدیمی ترین روش های درمانی است که هنوز هم وجود دارد. ماساژ شامل استفاده از روشهای مختلف دستی برای حرکت دادن عضلات و بافتهای نرم بدن شماست. ماساژ می تواند ضربان قلب شما را کاهش دهد، عضلات را شل کند، دامنه حرکات مفاصل را بهبود بخشد و تولید مسکن های طبیعی بدن را افزایش دهد. اغلب به تسکین استرس و اضطراب کمک می کند.
یوگا و تای چی: این روش ها ترکیبی از مدیتیشن، حرکات آرام، تنفس عمیق و ریلکسیشن است. مشخص شده است که هر دو در کنترل علائم فیبرومیالژیا مفید هستند.
بیوفیدبک: بیو فیدبک، روشی است که به شما یاد می دهد چگونه برخی از عملکردهای بدن خود را کنترل کنید. در طول بیوفیدبک، شما به گیرنده های الکتریکی متصل هستید که کمک می کنند تا اطلاعات مربوط به بدن خود را دریافت کنید. این بازخورد به شما کمک می‌کند تا تغییرات ظریف در بدن خود برای رسیدن به نتایجی که می‌خواهید را ایجاد کنید.(مثل شل کردن عضلات جهت کاهش درد)
از آنجا که بسیاری از علائم و نشانه های فیبرومیالژیا مشابه اختلالات دیگر است، ممکن است قبل از رسیدن به تشخیص درست به چندین پزشک مراجعه کنید. متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی با گرفتن یک شرح حال کامل و جامع، انجام معاینات دقیق و درخواست تست های آزمایشگاهی خیلی سریع به تشخیص درست می رسند. متخصصین طب فیزیکی مجموعه ایی از درمان های ذکر شده شامل درمان های دارویی، غیر دارویی و همچنین درمان های مکمل را به کار می گیرند تا به رهایی شما از درد و بهبود وضعیت جسمی و روحی تان کمک کنند.
ویزیت در بندرعباس
ویزیت در آبادان
ویزیت در بجنورد
ویزیت در بیرجند
ویزیت در تهران
ویزیت در دماوند
ویزیت در زنجان
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.