آسیب های لیگامان (رباط) صلیبی قدامی (ACL )
آسیب های لیگامان (رباط) صلیبی قدامی (ACL )
مقدمه
یکی از شایع ترین آسیب های زانو ، “پیچ خوردگی” یا “پارگی” آسیب های لیگامان (رباط) صلیبی قدامی (ACL ) می باشد.
ورزشکارانی همچون فوتبالیست ها ، والیبالیست ها ، بسکتبالیست ها و اسکی بازان بیشتر در معرض چنین آسیب هایی قرار دارند.
بسیاری از ما متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی از جانب مراجعینی که دچار آسیب به این لیگامان شده اند ،
در معرض این پرسش قرار میگیریم که “آیا زانوی آسیب دیده ام نیاز به جراحی دارد ؟”
در این نوشتار تلاش کرده ایم که شما را با آسیب های لیگامان (رباط) صلیبی قدامی (ACL ) و روش های درمانی و توانبخشی آن آشنا نماییم.
آناتومی :
مفصل زانو از سه استخوان ران (فمور) ، درشت نی ( تیبیا ) و نازک نی ( فیبولا ) تشکیل شده و این استخوان ها
توسط لیگامان هایی محکم به یکدیگر متصل شده اند که نتیجه ی آن ثبات مفصل زانو می باشد.
تعریف :
در نیمی از مواردی که با آسیب لیگامان صلیبی قدامی در زانو مواجه هستیم ،
آسیب به سایر اجزای مفصل زانو مانند مینیسک ، غضروف مفصلی و سایر لیگامان ها نیز وجود دارد.
بر اساس شدت آسیب ، پیچ خوردگی ACL به چند درجه تقسیم می شود.
-
پیچ خوردگی درجه اول :
در این نوع ، آسیب خفیف بوده و تنها کشیدگی مختصری در لیگامان وجود دارد ولی همچنان مفصل زانو پایداری خود را حفظ کرده است.
-
پیچ خوردگی درجه دوم :
در این موارد معمولا آسیب منجر به شل شدن لیگامان و پارگی نسبی آن شده است.
-
پیچ خوردگی درجه سوم :
در این حالت لیگامان به طور کامل پاره شده و به دو قسمت تبدیل شده است.
این امر منجر به ناپایداری مفصل زانو می گردد.
پارگی نسبی (ناکامل) لیگامان نادر بوده و معمولا پارگی ها کامل یا نزدیک به کامل هستند.
علل :
ACL می تواند به دلایل متعددی دچار آسیب گردد :
- تغییر مسیر سریع
- متوقف شدن سریع
- آهسته کردن سرعت در حین دویدن
- فرود آمدن ( پس از پرش) به طرز ناصحیح
- ضربات مستقیم وارده به زانو مانند تکل در فوتبال
علایم :
وقتی لیگامان صلیبی شما آسیب میبیند ممکن است ” صدایی شنیده ” و” احساس خالی کردن زانو ” کنید.
سایر علایم احتمالی می تواند به صورت زیر باشد :
- درد زانو همراه با تورم.
ممکن است ظرف ۲۴ ساعت دچار تورم زانو شوید که امکان دارد به تدریج و خود به خود از آن کاسته شود ولی اگر به این علامت بی توجهی کرده و به ورزش بازگردید ،
احتمال ناپایداری زانو و آسیب گسترده تر به سایر اجزای مفصل مانند غضروف وجود خواهد داشت.
- محدود شدن دامنه ی حرکتی زانو
- درد شدید در لمس مفصل زانو
- احساس ناراحتی در حین راه رفتن
در حین ویزیت ، پزشک معالج از شما شرح حال گرفته و با احتیاط معاینه ی فیزیکی انجام میدهد .
اغلب آسیب های ACL را می توان در حین معاینه ی فیزیکی تشخیص داد
ولی گاهی پزشک جهت ارزیابی احتمال شکستگی استخوانی ، از گرافی ساده و جهت ارزیابی دقیق تر شدت آسیب لیگامانی یا سایر آسیب های همراه از MRI استفاده می کند.
درمان
درمان آسیب های ACL به میزان زیادی به شرایط بیمار بستگی دارد.
برای مثال ورزشکاران حرفه ای که در رشته های ورزشی خاصی فعالیت می کنند نیاز دارند تحت ترمیم جراحی قرار گیرند
تا بتوانند هرچه زودتر به فعالیت ورزشی خود بازگردند.
از سوی دیگر ، افراد کمتر فعال و در سنین بالاتر ممکن است بتوانند بدون اقدامات جراحی به زندگی نرمال برگردند.
در مواردی که آسیب ACL همراه با آسیب به سایر اجزای مفصل زانو مانند مینیسک باشد ، معمولا توصیه به جراحی می گردد.
-
درمان جراحی :
بازسازی لیگامان :
بیشتر ACL های پاره را نمی توان با بخیه زدن دو قسمت پاره شده به هم ،
ترمیم کرد لذا در این موارد نیاز به بازسازی لیگامان وجود دارد. در این روش جراح ، از یک بافت پیوندی برای جایگزینی با لیگامان پاره شده استفاده می کند.
این بافت پیوندی را می توان از منابع مختلفی فراهم کرد.
تاندون عضله ی سه سر (همسترینگ ) در خلف زانو ،
تاندون استخوان کشکک و گاهی تاندون عضله ی چهارسر ( کوادری سپس ) می تواند منبع برداشت بافت پیوندی باشد.
گاهی هم از پیوند بافت برداشته شده از جسد (آلوگرفت) استفاده می شود.
جراحی ممکن است به دو روش باز یا بسته (آرتروسکوپیک ) انجام شود.
روش آرتروسکوپیک کمتر تهاجمی بوده ، درد کمتر و زمان کمتری جهت بستری در بیمارستان نیاز دارد. از سوی دیگر بیماران درد کمتر و ریکاوری سریعتر را مطرح کرده اند.
در مواردی که آسیب ACL در ورزشکاران کودک یا نوجوان اتفاق افتاده است ،
ترمیم زودرس ACL به کمک جراحی ممکن است منجر به آسیب صفحه ی رشد استخوان گردد.
در این موارد جراح می تواند ترمیم جراحی تا زمان نزدیک شدن کودک به سن بلوغ استخوانی و بسته شدن صفحات رشد به تعویق بیندازد یا از روش هایی استفاده کند که احتمال آسیب به صفحه ی رشد را به حداقل رساند.
-
درمان غیر جراحی :
گرچه ACL بدون جراحی ترمیم نمی شود ولی روش غیر جراحی را می توان به افراد با سنین بالاتر و نیز بیمارانی که شدت فعالیت فیزیکی کمتری دارند پیشنهاد داد.
شرط مهم پایدار بودن کلی مفصل زانو می باشد.
در مواردی که پارگی ناکامل است ، احتمال بهبود علایم بیمار بیشتر بوده و به طور معمول مدت زمان توانبخشی و ریکاوری حدود ۳ ماه خواهد بود.
استفاده از انواعی از بریس :
ممکن است پزشک جهت افزایش پایداری مفصل زانو ، استفاده از زانوبند طبی را پیشنهاد کند .
همچنین ممکن است در مراحل اولیه بیمار نیازمند استفاده از عصای زیر بغل برای کاهش وزن وارده به زانوی مبتلا باشد.
فیزیوتراپی :
پس از فروکش کردن تورم مفصل می توان ، می توان با احتیاط توانبخشی مفصل زانو را آغاز نمود.
-
توانبخشی :
توانبخشی در بیماران با آسیب ACL ، چه جراحی شده و چه تحت درمان غیر جراحی قرار گرفته باشند ،
نقش اساسی برای بازگشت به سطح عملکرد قبل از آسیب را ایفا می کند.
هدف از توانبخشی ،
کاهش تورم مفصل زانو ،
بازگشت کامل دامنه ی حرکتی مفصل زانو و قدرت عضلانی ( خصوصا عضلات چهارسر و سه سر ران ) می باشد.
چنانچه تحت جراحی قرار گرفته اید فیزیوتراپی در ابتدا بر روی بازگشت دامنه ی حرکتی مفصل تمرکز دارد و این روند با افزودن تمرین های ورزشی قدرتی ادامه می یابد.
فاز نهایی توانبخشی ، آماده سازی ورزشکار برای تحمل فشارهای بیشتر و بازگشت به ورزش می باشد.
قبل از بازگشت ورزشکار باید از توانایی حفظ تعادل و کنترل بر روی حرکات مفصل اطمینان حاصل کرد که این امر ممکن است به ۴ تا ۶ ماه زمان نیاز داشته باشد.
-
خلاصه نکات مهم :
-
لیگامان صلیبی قدامی ( ACL)
از عوامل مهم ثبات مفصل زانو می باشد که پارگی آن می تواند منجر به ناپایداری مفصل شود.
-
درمان آسیب های ACL
به میزان زیادی به شرایط بیمار بستگی دارد ، لذا همه ی بیماران الزاما به جراحی نیاز ندارند.
-
توانبخشی در بیماران با آسیب ACL
، چه جراحی شده و چه تحت درمان غیر جراحی قرار گرفته باشند ، نقش اساسی برای بازگشت به سطح عملکرد قبل از آسیب را ایفا می کند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.