فراصوت درمانی عوارض و فواید
در این نوشته دکتر مهسا عابدی در مورد فراصوت درمانی، اولتراسوند درمانی، گرما یا سرما درمانی، مکانیسم اولتراسوندتراپی در درمان بیماری ها، تکنیک های درمانی، عوارض و فواید آن مطالبی را ارائه داده اند.
گرما یا سرما درمانی؟
بر حسب نظر پزشک نوع درمان انتخاب میشود که آیا سرما درمانی باشد یا گرما.
گرما درمانی خود به دو دسته تقسیم میشود
- گرمای سطحی
- گرمای عمقی
هنگام استفاده از گرما درمانی می توانید از درمان موضعی، منطقه ای یا کل بدن استفاده کنید. درمان موضعی برای مناطق کوچک درد، مانند یک عضله سفت مناسب تر است.
در این نوشته قرار است درمورد یکی از پر کاربرد ترین مدالیته های درمانی که در فیزیوتراپی استفاده میشود توضیحاتی داده شود، اولتراسوند درمانی یا اولتراسوند تراپی که به عنوان درمان با فراصوت هم نام گذاری میشود، با استفاده از تکنولوژی امواج صوتی در درمان بیماری ها توسط متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی استفاده میشود.
مکانیسم اولتراسوندتراپی در درمان بیماری ها چیست ؟
ultrasound از دو کلمه “ultra” به معنی ماورا و “sound” به معنی صوت تشکیل شده است.
در این روش (اولتراسوند درمانی) از امواج صوتی با فرکانس بین ۱۷۰۰۰تا ۲۰۰۰۰ که خارج از محدوده ی شنوایی انسان است استفاده میشود برای تولید گرمای عمقی، میزان نفوذ این امواج به عواملی مثل فرکانس دستگاه و نوع بافت مورد نظر بستگی دارد. بعد از قرار گرفتن ناحیه ی مورد نظر زیر پروب دستگاه اولتراسوند، امواج فرا صوت توسط کریستال های موجود در پروب و نوساناتی که ایجاد میکنند سبب تولید انرژی حرارتی میشوند که وارد بافت مورد نظر شده و گرمای عمقی که هدف اصلی استفاده از این اقدام درمانی است ایجاد می شود. از اثر حرارتی این دستگاه برای درمان خشکی تاندون و گرفتگی عضلات و کاهش درد میتوان استفاده کرد. اثر گرمایی اولتراسوند از گرماهای سطحی موجود مثل کیسه های آب گرم ، طولانی اثر تر و با عمق نفوذ بیشتری است.
اولتراسوند تراپی اثر غیر حرارتی یا همان اثر مکانیکال نیز دارد و انرژی بعد از ورود به بدن باعث حباب زاِئی و لرزش در بافت مورد نظر شده و در نهایت موجب ترمیم بافت های اسیب دیده میشود و روند اسیب بافتی را تسهیل میکند.
و این دو روش بر حسب فرکانس و شدت امواج صوتی که توسط فیزیوتراپ در دستگاه تنظیم میشود قابل تغییر است.
اولتراسوندتراپی در چه کسانی کاربرد دارد؟
کاربرد اصلی آن در بیماران اسکلتی – عضلانی میباشد.
| کشیدگی ماهیچه | گرفتگی عضلات (نقاط ماشه ای) | کشیدگی تاندون | التهاب تاندون (بیماری آرنج تنیس بازان) | خار پاشنه |
| سندرم گیر افتادگی تاندون های شانه(سندرم روتاتورکاف) | سندرم شانه ی یخ زده | تاندونیت کلسیفیه | کمردرد | گردن درد |
| التهاب مفاصل | ارتروز مفاصل | روماتیسم مفصلی | التهاب کیسه های مفصلی(بورسیت) | درد فانتوم |
| خشکی و کاهش محدودیت حرکات مفصلی | افزایش بهبود زخم | آسیب های ورزشی | درمان درد های مزمن |
در این بیماری ها اولتراسوند باعث افزایش جریان خون ناحیه شده و در نتیجه گرما ایجاد میکند و به دنبال آن روند تسهیل بهبودی و کاهش درد ایجاد میشود. گرمای ایجاد شده در این روش عمقی تر از گرماهای سطحی مثل کیسه های اب گرم میباشد.
تکنیک های مختلف اولتراسوندتراپی برای درمان چیست؟
اولتراسوندتراپی به روش مستقیم
رایج ترین روشی که متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی برای اولتراسوند تراپی در نظر می‌گیرند، روش”تماس مستقیم” است. در این روش، درمانگر، مقداری کمی ژل یا کرم بر روی بخشی از بدن که قرار است تحت درمان قرار گیرد، اعمال میکند. سپس پروب دستگاه اولتراسوند به‌آرامی بروی ژل و برروی اندام موردنظردر محدوده ی ۱تا ۲ سانتی متر قرار میگیرد. سر دستگاه به حرکاتی دوار در یک مسیر دایره‌ای کوچک بر روی بدن حرکت داده میشود. به‌طور معمول درمان با اولتراسوند، ۵ الی۱۰ دقیقه طول خواهد کشید.
اولتراسوند به روش غوطه وری در آب
در مواردی که قرار است اولتراسوند تراپی بر روی برآمدگی‌های استخوانی و یا دیگر سطوح نامنظم بدن اعمال شود، از تکنیک “غوطه‌ور سازی” در آب استفاده میشود. در این روش، بخشی از بدن که قرار است تحت درمان قرار بگیرد، در یک ظرف پر از آب غوطه‌ور میشود. سپس سر دستگاه مقابل ناحیه موردنظر قرار میگیرد. در این روش سر دستگاه مستقیم در تماس با بدن قرار نمی‌گیرد. حدوداً یک سانتیمتر بالای ناحیه موردنظر قرارگرفته و امواج انتقال داده میشود. اندام‌هایی که معمولاً توسط این روش تحت درمان قرار می‌گیرند، بیشتر شامل دست‌وپاها میشود. در هنگام درمان، ممکن است در ناحیه تحت درمان کمی احساس‌گرمی کنید.این روش به خصوص در بیماران دچار ارتریت روماتوئید کاربرد دارد.
قبل از شروع درمان در هر دو روش پوست ناحیه باید کاملا تمیز باشد.
آیا استفاده از این امواج فراصوت عوارض و خطرات جانبی هم دارد؟
اگر از این روش درمانی طبق دستورالعمل های علمی استفاده شود احتمال داشتن عارضه بسیار کم میباشد و غیر تهاجمی است.
هر چند ممکن است عارضه ی ناشی از اثر حرارتی که سوختگی میباشد یا خونریزی به دنبال استفاده از روش مکانیکال را داشته باشیم که احتمال آن بسیار کم است.
طبق مطالعاتی که انجام شده است عوارضی مثل سرطان وجود ندارد حتی اگر این روش درمانی به صورت مکرر انجام شود.
در چه کسانی نباید از اولتراسونددرمانی استفاده شود؟
۱-در کسانی که باطری قلب دارند.
۲-در نواحی از بدن که تومور بدخیم وجود دارد.
۳-در نواحی از بدن که اختلال حس و گردش خون دارد.
۴-اطراف و روی نواحی از بدن که ایمپلنت پلاستیکی دارند.
۵-اطراف چشم ،سینه و نواحی تناسلی.
۶-روی شکم ،لگن و قسمت تحتانی کمر خانم های باردار.
۷-روی شگستگی های استخوانی در حال ترمیم و ضایعات پوستی.
چگونگی انجام روش درمانی اولتراسونددرمانی
بعد از انتخاب ناحیه ی مورد نظر و تنظیم دستگاه (بر حسب نیاز که روی سیستم حرارتی یا مکانیکال باشد) مقداری ژل روی پوست استفاده میشود (ژل به نفوذ بیشتر انرژی کمک میکند) و پروب دستگاه به صورت مستقیم روی ناحیه قرار میگیرد و با حرکتی دورانی درمان انجام میگیرد.
درمانگر میتواند با استفاده از داروهایی مثل کورتیکواستروئید موضعی در ناحیه مورد نظر هم استفاده کند که خود همین روش هم میتواند باعث تشدید خاصیت ضد التهابی این روش بشود و در این صورت “فونوفورزیس” یا ” phonophoresis نام گذاری میشود.
چه قدر زمان میبرد تا در هر جلسه ی درمانی این کار انجام گیرد؟
بین ۵ تا ۱۰ دقیقه در هر جلسه زمان لازم است که این درمان انجام شود و طبق نظر پزشک تعداد جلسات مشخص میشود.
آیا این روش درمانی برای بیماران دردناک است ؟
خیر، بعضی افراد طی درمان هیچ حسی را تجربه نمیکنند. ولی بعضی ها ممکن است مختصری احساس گرما یا احساس ضربه خفیف را تجربه کنند ولی برای بیمار ازار دهنده نمیباشد.
آیا زانو بند ها وکمربند ها ی که به عنوان اولتراسوند درمانی در بازار وجود دارد میتواند موثر باشد؟
زانو درد یکی از دردهای شایع است. روش های مختلفی برای درمان زانودرد وجود دارد که هر کدام دارای مزایا و معایبی هستند؛ در این میان روش های مختلفی به غیر از جراحی وجود دارند که عوارض بسیار کمی را نیز برای بدن انسان ایجاد می کند؛ اما آیا میتوان روی تبلیغاتی که پایه ی علمی ندارند حساب کرد؟
اخیرا زانوبندهایی تحت عنوان اسپیلاوایزر فرانسوی و کمربندهای تیلاکس پرو در بازار به فروش میرسد که طبق توضیحاتی که در مورد اولتراسوند تراپی داده شد این ها نمیتواند موثر باشد .
دلیل اول: برای اولتراسوندتراپی نیاز به بروپ دستگاه و ژل داشتیم که انرژی مورد نیاز ما به بافت هدف برسد که در این زانو بندها و کمربندها اثری از این سیستم دیده نمیشود پس مکانیسم اولتراسوندتراپی در این زانو بند و کمربندها زیر سوال میرود.
دلیل دوم:گفتیم زمان مورد نیاز برای درمان ۵ تا ۱۰ دقیقه است در حالی که روی توضیحات این ها نوشته شده ،میتوان دو ساعت در حالت استراحت از آن استفاده کرد پس این قضیه هم میتونه روشن کننده ی عدم استفاده از مکانیسم اصلی اولتراسوندتراپی در این ها باشه.
ویزیت در یزد-تفت
ویزیت در آبادان
ویزیت در بندرعباس
ویزیت در بیرجند
ویزیت در تهران
ویزیت در دماوند
ویزیت در زنجان
ویزیت در کرمانشاه
ویزیت در گراش
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.