علائم و درمان دردهای پنجه پا
در این نوشته دکتر مینا حیدری در مورد علائم و درمان دردهای پنجه پا، نشانه ها و علل شایع درد پنجه و درمان های جراحی و بدون جراحی آن توضیحاتی ارائه داده اند
در این نوشتار به نشانه ها و علل شایع درد پنجه پرداخته و موارد کاربردی در مورد تشخیص و درمان درد پنجه پا را مرور میکنیم.
دردهای ناحیه پنجه پا میتواند, ایستادن, راه رفتن و شرکت در فعالیت های ورزشی را محدود کند. علایم اختلالاتی که موجب درد پنجه پا می شوند, متنوع و گسترده می باشند. ما قصد داریم به بررسی مواردی از نشانه های کلیدی بپردازیم.
نشانه های درد پنجه پا
یکی از نشانه های درد پنجه پا, کاهش تحمل افراد نسبت به زمان پوشیدن کفش می باشد. در اغلب موارد تحمل کردن کفش بخصوص کفش هایی با جا پنجه ای باریک و پاشنه های بلند برای بیماران سخت بوده و سرعت گام برداشتن بیماران کاهش می یابد و بیماران ترجیح میدهند از کفش های جلوباز استفاده کنند
درد پنجه پا در افراد مسن میتواند منجر به افزایش احتمال افتادن شود. هم چنین راه رفتن روی سطح سخت و بالا رفتن از پله ها بسیار چالش برانگیز میشود. این موارد نشانه مهمی از درد پنجه پا می باشند.
شایع ترین علت درد پاشنه پا
برخلاف شایع ترین علت درد پاشنه پا که درد صبح میدهد, درد های پنجه معمولا با فعالیت و در عصر تشدید میشوند. درد پنجه پا در کودکان معمولا بخاطر کفش نامناسب و حرکات اشتباه و مداوم در ورزشهای رقابتی و پرشی است. اطمینان از سلامت صفحه رشد استخوان های متاتارس پا در موارد درد پنجه پا کودکان بسیار حایز اهمیت است.
در صورت امتناع از فعالیت , ادامه درد و تورم پنجه پا و تغییر در قوس کف پا یا دامنه حرکت پنجه پا کودکان حتما به متخصص اورتوپدی و یا طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه شود. درد پنجه پا در بارداری نیز شایع بوده و بخاطر افزایش وزن و کم ارتفاع شدن قوس های کف پایی و ایجاد صافی کف پا اتفاق می افتد. البته ورم ناگهانی اندام تحتانی به همراه علایم پره اکلامپسی مبحث جداگانه و بسیار مهمی است و نیازمند اقدام فوری متخصص زنان و زایمان می باشد.
یکی از نشانه های دال برایجاد درد پنجه پا وجود ناهنجاری های ساختاری در استخوان های تشکیل دهنده پنجه پا بخصوص تغییر شکل مفصل اول انگشت شست معروف به شست خشک و یا انحراف مفصل اول انگشت شست پا بونیون یا Hallux Valgus که به زبان عامیانه قوز شست یا شست کجی گفته میشود, می باشند.
در فرایند این ناهنجاری های استخوانی که علل درونی مانند مسایل ژنتیکی و حرکت بیش از حد زنجیره اول پنجه پا و علل بیرونی مانند پوشیدن کفش نامناسب و فشارهای غیرطبیعی از طرفین دارند, موجب جمع شدن کپسول خارجی و تضعیف ساختارهای داخلی می گردد. علایم و نشانه های آن میتواند از یک برامدگی بدون درد تا آرتریت و التهاب قابل توجه متغیر باشد. بطورکلی برجستگی واضح در اطراف مفصل شست پا و شواهدی از ارتروز مفصل نیز در معاینه یافت می شود.
متاتارسالژیادر درد های پنجه پا
علت دیگر دردهای پنجه پا, متاتارسالژیا می باشد. این درد در قسمت جلویی کف پا در حدود قاعده استخوان انگشتان دوم و سوم می باشد و با راه رفتن تشدید می شود. بیماران معمولا این درد را مشابه حس راه رفتن روی سنگ توصیف میکنند.
مورتون نوروما درد پنجه پا
مورتون نوروما علت دیگر درد پنجه پا می باشد. درگیری عصب بین انگشتی بین استخوان انگشتان سوم و چهارم پا مورتون نوروما نامیده میشود. درد و حساسیت در فضای بین انگشتی سوم بخصوص در فعالیت به همراه کرامپ و سوزن سوزن شدن که به انگشتان تیر میکشد از مشخصات اصلی آن می باشد. برخی از بیماران درد را بصورت حس جسم خارجی یا جوراب جمع شده زیر پا که بهتر نمیشود و از بین نمیرود, توصیف میکنند. اغلب بیماران با خارج کردن کفش سفت علایمشان بهبود می یابد.
بورسیت پنجه پا
بورسیت نیز از علل دیگر درد پنجه پا می باشد. بورس کیسه هایی حاوی مایع سینوویال هستند. بورس ها در مناطقی قرار دارند که اصطکاک وجود دارد و هدف آنها در راستای کاهش میزان اصطکاک و تسهیل حرکت بین استخوان ها و تاندون ها و دیگر اجزا می باشد. بورس های قسمت پنجه پا با استخوان های کف پا و متاتارس ها در ارتباط هستند و التهاب بورس این نواحی ناشی از اختلال بیومکانیک یا فشار مزمن بر اجزا پاشنه پا می باشد.
درد پنجه پا ورزش کاران
افراد رقاص و ورزشکار خصوصا اسکی بازان در معرض خطر بیشتری هستند. در صورت درگیری بورس سطحی درمعاینه بالینی علایم التهاب حاد و گرمی و تورم وجود دارد و دو انگشت کنار هم ممکن است از هم فاصله بگیرند. در صورت درگیری بورس عمقی بافت سفت و محتقن شده و در فشار موضعی و یا با حرکات انگشتان دچار درد پنجه پا می گردند. وجود کالوس یا همان پینه پوست پا شاهد خوبی از افزایش فشار بر آن نواحی می باشد که همانطور که گفته شد افزایش فشار مزمن از علل ایجاد بورسیت می باشد.
درمان درد پنجه پا
در موارد درد پنجه پا معاینه فیزیکی دقیق شامل لمس پوست, استخوان ها, مفاصل و فضای بین مفصلی و انجام تست های بررسی پایداری و حرکات مفاصل و عملکرد و قدرت عضلات پا سبب تشخیص اغلب موارد درد پنجه توسط متخصص متبحر می شود. با توجه به سابقه پزشکی بیمار مثلا دیابت, ارزیابی عصبی, عضلانی بمنظور براورد هر گونه کاهش حس مثل حس ویبریشن , قدرت تمایز دو نقطه ای و سایر نشانه های نورولوژیک مهم است. اغلب پزشکان رادیوگرافی را برای کمک به تشخیص و رد علل استخوانی درد توصیه می شود. در موارد پیچیده و پنهان میتوان از ابزار تشخیصی مانند سونو یا MRI استفاده کرد.
پزشک همواره باید تشخیص های افتراقی های درد پنجه پا را در نظر داشته باشد تا از تشخیص اشتباه و عواقب ناشی از آن در امان بماند. برخی از این تشخیص های افتراقی مانند AVN, آرتریت و نقرس, شکستگی استرسی در استخوان, توده های استخوانی, عفونت, پارگی لیگامان ها و پلیت های مفصلی, التهاب کپسول مفصلی, سینوویت غلاف تاندونی و درگیری دیسک های کمر و درد های رادیکولوپاتی ناشی از آن می باشند.
بررسی شرایط سلامت عمومی بیماران و در نظر گرفتن علل لنگش من جمله لنگش عروقی و عصبی در درجه اول بسیار مهم می باشد. درگیری ریشه های عصبی کمر و رادیکولوپاتی ناشی از آن که در عوام به سیاتیک معروف می باشد و موجب درد و بی حسی و گزگز مور مور در اندام های تحتانی میشود می بایست همیشه بعنوان یکی از شایع ترین علل درد پا در گوشه ذهن پزشکان عمومی و متخصص باشد و در مواقع نیاز از ام از ای کمر و یا تست نوار عصب و عضله در زمینه تشخیص بیماری سود جست یا جهت ارزیابی های کامل تر بیماران به متخصص اورتوپدی یا طب فیزیکی و توانبخشی ارجاع داده شوند.
توانبخشی بعد از عمل جراحی دیسک کمر
درمان غیر جراحی دردهای پنجه پا
بطور کلی, درمان غیر جراحی مشکلات مرتبط با درد پنجه پا همیشه بعنوان اولین قدم در نظر گرفته می شود. داروهای ضد التهابی غیر استروییدی و ضد درد برای کاهش درد استفاده می شود. آموزش به بیماران برای درمان محافظه کارانه شامل استراحت, گذاشتن یخ, اصلاح و تعدیل فعالیت ها, پد گذاری و اصلاح کفش, دوره کوتاه فیزیوتراپی همراه با ورزش های کششی در خانه و تکنیک های موبیلیزیشن در ویزیت های اول به بیمار اموزش داده میشود. مصرف داروهای موضعی برای عللی درد پنجه که در بالا توضیح داده شد, چندان موثر نمیباشد.
هرچند که در التهاب ناشی از بیماری های روماتیسمی استفاده زودهنگام از داروهای خوراکی باید مورد توجه قرار بگیرد. پزشکان میتوانند از انواع تزریق مانند تزریق داروی کورتون در موارد شدید و حاد, تزریق بی حسی موضعی مثل داروی لیدوکایین در مواردی که پزشک به نوروما (کلافه عصبی) مشکوک می باشد یا در جهت بلاک عصب مورد نظر بهره بگیرند. در اخر برای بیمارانی که به درمان محافظه کارانه جواب نمیدهند و شدت درگیری بالا و سیر بهبودی قابل قبول نیست, جراحی های اصلاحی با تکنیک های مختلف و بسته به شرایط هر بیمار برای ایشان مطرح می باشند. میزان عوارض بعد عمل قابل توجه و احتمال عود بالا بعد جراحی, و عدم اطمینان از حصول نتیجه کاملا رضایت بخش, تامین رضایت بیماران برای انجام جراحی را دشوار میکند.
استفاده از کفی و کفش مورد ویژه ای در موارد درد پنجه پا می باشد. پد های هم بصورت از پیش ساخته شده و تجاری و هم بصورت شخصی ساز توسط مراکز تجهیزات پزشکی, واحدهای اورتوپدی فنی و داروخانه ها در دسترس هستند. بطور کلی کفش استاندارد با جاپنجه وسیع و کفی خارجی سفت و انحنادار به اصطلاح rocker جهت دردهای پنجه پا توصیه میشوند. کفش باید دارای پاشنه کوتاه, کفی نرم, دارای عمق اضافه و جاپنجه ای عریض باشد. برای بیماران با انحراف شست پا یا همان قوز شست پا کفی های کفش تمام طول دارای جداکننده ثابت موجب بهبود درد, افزایش توانایی پیاده روی و زاویه انحراف شست می شوند.
در اخر قابل ذکر است که جهت بازگشت و حفظ عملکرد مناسب ساختارهای اناتومیک پنجه پا ورزش های آبی و دوچرخه سواری با کفش مناسب و با رعایت ایمنی گزینه مناسبی جهت ورزش درمانی و توانبخشی این گروه از بیماران می باشد.
ویزیت در گراش
ویزیت در آبادان
ویزیت در بندرعباس
ویزیت در بیرجند
ویزیت در تهران
ویزیت در دماوند
ویزیت در زنجان
ویزیت در کرمانشاه
ویزیت در یزد-تفت
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.