خار پاشنه پا و کاملترین روش های درمان خانگی آن به همراه تصویر
خار پاشنه پا یکی از رایج ترین آسیب هایی می باشد که خیلی از افراد با آن رو به رو میشوند و به دنبال راه حل های درمان آن می باشند. تا به امروز روش های درمانی مختلفی و رفع این مشکل که گاهاً خطرناک نیز می باشد ارائه شده است؛ از درمان خانگی و طب سنتی گرفته تا استفاده از قرص و داروهای مختلف.
در این نوشته دکتر محمد رسول نظام آبادی فلوشیپ ستون فقرات و توانبخشی ضایعات نخاعی، در مورد بهترین و کاملترین درمان خانگی خار پاشنه پا و درد آن توضیحات کاملی ارائه کرده اند.
خار پاشنه پا چیست؟
قبل از آنکه بخواهیم به فکر درمان خانگی یا با استفاده از قرص و دارو برای خار پاشنه پا باشیم لازم است بفهمیم که اصلا خار پاشنه چیست؟
پاها حاوی رباطهای فاشیای کف پا هستند که به ما کمک میکنند تا در طول زندگی روزانه ضرباتی که به کف پا وارد میشود را جذب کند.
هنگامی که این رباطها ملتهب یا آسیب میبینند، فرد میتواند به التهاب کف پا مبتلا شود که معمولاً باعث درد در یک یا هر دو پاشنه پا میشود. این درد اغلب میتواند مانع فعالیتهای روزانه فرد شود، زیرا میتواند هنگام راهرفتن یا هر نوع فشار دیگری روی پا باعث درد شود.
خار پاشنه اصطلاحی عامیانه برای بیماری فاشئیت پلانتار است. فاشئیت پلانتار التهاب بافت نرم و رباطهای کف پا و پاشنه است.
خار پاشنه پا چه علائمی دارد؟
بروز خار پاشنه یا همان فاشئیت پلانتار به این صورت است که فرد در پاشنه خود احساس درد دارد؛ این درد در ابتدای صبح و در ابتدای راهرفتن بسیار شدید است و کمکم با راهرفتن بهتر میشود؛ اما اگر راهپیمایی طولانی انجام شود، مجدد درد پاشنه شروع میشود. (به عکس و تصویر پایین دقت کنید)
از کجا بفهمیم خار پاشنه داریم؟
یکی از سوالات رایجی که از ما می شود این است که کجا پا در میاد یا اینکه کجای پا درد میگیرد؟
اگر در یکی از پاشنهها یا هر دو دردی دارید که در ابتدای صبح و شروع راهرفتن شدیدتر است و با چند قدم راهرفتن بهتر میشود، بهاحتمال زیاد مبتلا به خار پاشنه پا هستید. و به فکر درمان آن باشید و اجازه ندهید که برای شما خطرناک شود و منتظر نمایند که اگر درمان نشود چه می شود؟
آیا برای تشخیص خار پاشنه نیاز به عکس رادیوگرافی است؟
خیر، خار یا اسپور استخوانی (bone spure) در افراد مبتلا به خار پاشنه پا نسبت به افراد عادی بیشتر دیده میشود؛ اما اینطور نیست که افراد مبتلا به خار پاشنه همگی در عکس رادیوگرافی خار استخوانی داشته باشند؛ از طرفی در بسیار افراد مبتلا به پلانتار فاشئیت، در عکس رادیوگرافی خار استخوانی دیده نمیشود؛ پس عکس رادیوگرافی نه تأییدکننده بیماری پلانتار فاشئیت (خار پاشنه) است و نه ردکننده آن پس درخواست آن کمکی به تشخیص نمیکند.
همچنین رادیوگرافی در پیگیری بیماری نیز کمکی نمیکند و پاسخ به درمان با علائم شما مشخص میشود و قرار نیست در پایان درمان چه به صورت خانگی و در منزل باشد یا با استفاده از دارو و قرص؛ خار استخوانی از بین برود.
بهترین روشهای درمان خانگی خار پاشنه پا
استراحت
یکی از راههای درمانی استراحت است؛ یعنی اجتناب از راهرفتنها و پیاده روی طولانی و فرصت دادن به بافت کف پا برای ترمیم و بازسازی و کاهش التهاب.
استراحت شاید در نگاه اول خیلی ساده به نظر برسد ولی جز موثرترین راه های درمان فوری خارپاشنه در خانه می باشد که باعث میشود از خطرناک شدن این بیماری جلوگیری شود.
سرمادرمانی یا یخ درمانی
بهترین روش سرمادرمانی به این صورت است که یک آبمعدنی کوچک را در فریزر گذاشته و پس از یخزدن در پا و پاشنه حرکت دهید؛ به مدت ۱۰ دقیقه این کار را انجام میدهید تا کف پا کاملاً سرد شود؛ بعد از آن میتوانید با همان بطری یخزده به پاشنه و کف پا ضرباتی را وارد کنید تا چسبندگی که بر اثر التهاب به وجود آمده است آزاد شود و روند درمان تسریع گردد.
اگر در قسمت مچ پا خود نیز با درد همراه می باشید می توانید در مقاله پیچ خوردگی مچ پا آن را درمان کنید.
یخ درمانی رو میتوانید به روشهای دیگر نیز انجام دهید؛ مثلاً تکههای یخ را در کیسه یا حولهای ریخته و کف پا را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه ماساژ دهید.
همچنین میتوانید پاشنه را در آب سرد که مخلوط آب و یخ است، قرار دهید؛ اما توجه کنید که انگشتان نباید وارد آب یخ شوند.
نکته مهم در یخ درمانی این است که بخصوص در افرادی که مشکلات خونرسانی و عروقی دارند (مثل افراد دیابتی) نباید یخ مستقیماً با پا برخورد داشته باشد و بهتر است در یک کیسه و دور حوله پیچیده شود و سپس در کف پا قرار گیرد.
تعداد دفعات یخ درمانی در درمان خار پاشنه بهتر است ۳ تا ۴ بار در روز باشد. یادمان باشد در درمان خار پاشنه پا ؛ استفاده از درمان خانگی و طب سنتی با تمرینات گاهاً ساده نتایج فوق العاده ای به همراه دارد.
کشش عضلات پشت ساق و پشت ران
یکی از دلایل ایجاد خار پاشنه پا سفتی و کوتاهی عضلات پشت ساق پا (گاستروکنیمیوس) و پشت ران (همسترینگ) است پس برای درمان بهتر خار پاشنه و جلوگیری از عود آن حتماً باید تمرینات کششی انجام شد و سفتی و کوتاهی عضلات تصحیح شود. (تمرینات ورزشی التهاب بافت پاشنه)
برای این منظور بهتر است به پشت بخوابید و یک پارچه یا کمربند را در کف پا قرار دهید و درحالیکه زانو صاف است پا را به سمت بالا بکشید؛ این کار را تا جایی ادامه دهید که در پشت ران و پشت ساق پا یک احساس کشش ناخوشایند داشته باشید؛ نه آنقدر کشش زیاد باشد که درد زیاد را تحمل کنید و نه آنقدر کم باشد که کشش مؤثر اتفاق نیفتاد.
در حالتی که به میزان کشش مناسب رسیدهاید، ۱۵ ثانیه این حالت را حفظ کنید و سپس این کار را مجدد تکرار کنید؛ بهتر است این کشش در هر نوبت ۱۰ الی ۱۵ بار، تکرار شود و دو نوبت نیز در روز این تمرین را انجام دهید.
اگر حتی در یکی از پاها احساس درد دارید، بهتر است این حرکات کششی را برای هر دو پا انجام دهید؛ چون احتمال ایجاد خار پاشنه در سمت بدون درد نیز بسیار زیاد است و با این کار از ایجاد خار پاشنه و ایجاد التهاب و درد جلوگیری میکنید.
اگر زمان زیادی در طول روز را سر کار هستید و امکان انجام کشش پشت ساق و پشت ران بهصورت خوابیده را ندارید، میتوانید مطابق شکل زیر حرکت کششی را بر روی یک پله انجام دهید.
به این صورت که پایی را که میخواهید کشش دهید، بالای پله قرار دهید و با پای مقابل روی زانو خم شوید، خمشدن روی زانو را تا جایی که پشت ران و پشت ساق خود احساس کشش کنید، ادامه دهید.
مانند حرکت قبل ۱۵ ثانیه در این حالت بمانید و این تمرین را ۱۰ الی ۱۵ بار و دو نوبت در روز انجام دهید. البته ترجیحاً این حرکت را بهصورت خوابیده به پشت انجام دهید؛ زیرا در حالت ایستاده و روی پله به زانوی مقابل فشار مضاعف وارد میشود و مخصوصاً برای افرادی که آرتروز زانو دارند و پی آر پی زانو انجام داده اند، این تمرین میتواند مضر باشد.
دقت کنید استفاده از ورزش درمانی در طب سنتی و درمان خانگی خار پاشنه پا از اهمیت بالایی برخوردار است که به راحتی میتوانید آن را در منزل انجام دهید.
کشش قوس کف پا
برای تسکین درد ناشی از فاشیای کف پا، سعی کنید بهآرامی قوس پا و ساق پا را بکشید. بهعنوانمثال، سعی کنید با یک پا به سمت جلو حرکت کنید و سعی کنید تا جایی که میتوانید پا را روی پای دیگر خود به زمین نزدیک کنید.
ماساژ در درمان خار پاشنه پا
یکی دیگر از مهمترین درمان های خانگی برای رفع بیماری خار پاشنه پا استفاده از ماساژ میباشد که با استفاده از تکنیکهای ماساژ ساده و ملایم میتوانید درد پاشنه پا را تسکین دهید.
فقط انگشتان شست خود را به پاشنهها و قوسهای خود فشار دهید و محکم فشار دهید و از توپهای پا به سمت پاشنه خود حرکت کنید. همچنین میتوانید از یک توپ تنیس، یک توپ گلف یا حتی یک بطری آب یخزده زیر قوسهای خود استفاده کنید و آن را به اطراف بچرخانید تا ناحیه آسیبدیده را ماساژ دهید.
ماساژدادن پا فشار را افزایش میدهد و گیرندههای درد را منحرف میکند و باعث میشود جریان خون در قوس و پاشنه شما افزایش یابد. همچنین میتواند پارگیهای نادرست بهبودیافته روی رباط پلانتار فاشیا را بشکند.
یک توپ گلف، توپ تنیس یا توپ حرکتی را در کیف، میز یا کشوی خود در خانه نگه دارید تا یک ابزار ماساژ ارزان و مؤثر برای ارائه راحتی و تسکین درد در طول روز باشد. درحالیکه پشت میز خود نشستهاید از توپ استفاده کنید یا از ایستادن کمی استراحت کنید و درحالیکه فشار ثابتی وارد میکنید، توپ را زیر پای خود بغلتانید. از “نقاط داغ” درد دوری نکنید. هنگامی که به یک ناحیه حساس رسیدید، قبل از اینکه توپ را به چرخاندن ادامه دهید، فشار ثابتی (بدون ایجاد درد تیز یا شدید) برای چند ثانیه اعمال کنید.
کفش و کفی مناسب برای درمان درد پاشنه پا
از درمانهایی که در خار پاشنه پا توصیه میشود، استفاده از کفی در کفش است؛ این کفیها انواع مختلفی دارد که سادهترین آن کفیهای مخصوص پاشنه است که دارای سیلیکون ژل است و در داروخانهها، فروشگاههای تجهیزات پزشکی و یا ارتوپدی فنی قابل خریداری است.
بعضی از این کفیهای ژلهای تمام کف پا را پوشش میدهد و برخی دیگر فقط مخصوص پاشنه است؛ برای افراد افرادی که مبتلا به خار پاشنه هستند؛ این کفیهای مخصوص پاشنه کفایت میکند؛ اما افرادی که در کف پا هم درد شدید دارند، میتوانند از کفیهای ژلهای کامل استفاده کنند و همچنین برای درمان پنجه پا نیز مناسب است.
انواع دیگری از کفی وجود دارد که مخصوص هر فرد ساخته میشود. این کفیها برای افرادی توصیه میشود که دارای قوسهای غیرطبیعی کف پا (قوس زیاد یا کف پای صاف) دارند؛ برای ساخت دقیق این کفیها میتوان از اسکن کف پا نیز استفاده کرد. البته پژوهشها برتری این کفیها با وجود قیمت بالاتر آنها، نسبت به کفیهای آماده را اثبات نکرده است و تفاوتی در درمان و جلوگیری از عود خار پاشنه در آنها دیده نمیشود.
کفش مناسب برای افرادی که مبتلا به خار پاشنه هستند، کفش با کفی نرم با پاشنه حدود ۲ الی ۳ سانتیمتر است؛ افراد مبتلا به خار پاشنه در خانه و کارهای روزمره نیز باید از دمپایی طبی نرم با پاشنه ۲ الی ۳ سانتیمتر استفاده کنند.
اگر به طور مرتب کفشهای مشابهی را برای ورزش میپوشید، آنها را به طور مرتب تعویض کنید. علائمی که نشان میدهد به یک جفت جدید نیاز دارید عبارتاند از:
• سایش زیرهها
• کشش پاشنه پا
• قالبگیری کفیها به شکل پای شما
• خرابی فضای داخلی کفش
• ایجاد تاولهای جدید روی پاهای شما
• درد جدید در پاها یا کمر شما
دوندگان باید کفشهای ورزشی خود را هر ۴۰۰ تا ۵۰۰ مایل تعویض کنند. افراد غیر دونده باید حدوداً هر شش ماه یا بیشتر، بسته به اینکه چند وقت یکبار آنها را میپوشند، کفشهای ورزشی را تعویض کنند.
ارتوز یا آتل شبانه
یکی دیگر از وسایلی هست که به درمان خار پاشنه در منزل کمک میکند؛ این ارتوز شبها بسته میشود و باعث میشود مچ پا در حالت ۹۰ درجه قرار گیرد و عضلات پشت ساق پا کشش ملایمی را تجربه کنند و کوتاهی عضله (که همانطور که گفته شد یکی از علل خار پاشنه است) بهتدریج اصلاح گردد.
اینها معمولاً برای افرادی که حداقل شش ماه مبتلا به خار پاشنه بودهاند و به مرحله خطرناک رسیده است، بهترین کارایی را دارد. مدتزمان استفاده از آنها یک تا سه ماه است. به این نکته نیز دقت کنید که وقتی این مشکل را میتوان به راحتی درمان کرد پس این سوال را نپرسید که اگر درمان نشود چه می شود؟
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و قرص ضد خار پاشنه
یکی دیگر از درمانهای خار پاشنه پا استفاده از قرص و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) است. این داروها را میتوان بدون نسخه (OTC) از داروخانهها تهیه کرد. استفاده از این داروها همراه با درمانهای دیگر که بالاتر ذکر شد، به کاهش التهاب و تسریع روند درمان کمک میکند؛ قرص درمان خار پاشنه بهتر است با دوز ضدالتهابی استفاده شود که در جدول زیر این داروها همراه با حداکثر دوزشان آورده شده است.
نام ژنریک | نام تجاری | حداکثر دز مجاز در روز | طریقه مصرف |
دیکلوفناک سدیم یا پتاسیم | ولتارن،
آلفن ایکس-ال |
۲۰۰ میلیگرم در روز | ۵۰ میلیگرم هر ۶ ساعت
۱۰۰ میلیگرم هر ۱۲ ساعت |
ایندومتاسین | ۱۵۰ میلیگرم در روز | ۲۵ تا ۵۰ میلیگرم هر ۸ ساعت
۷۵ میلیگرم هر ۱۲ ساعت |
|
ایبوپروفن | ادویل، ژلوفن | ۲۴۰۰ میلیگرم در روز | ۴۰۰ میلیگرم هر ۴ تا ۶ ساعت |
ملوکسیکام | موبیک، ملوکسیفار، روماتوبیک | ۱۵ میلیگرم در روز | ۵/۷ میلیگرم هر ۱۲ ساعت
۱۵ میلیگرم هر ۲۴ ساعت |
پیروکسیکام | ۲۰ میلیگرم در روز | ۱۰ میلیگرم هر ۱۲ ساعت
۲۰ میلیگرم هر ۲۴ ساعت |
|
ناپروکسن | پروکساژل | ۱۵۰۰ میلیگرم در روز | ۵۰۰ میلیگرم هر ۱۲ ساعت
۲۵۰ میلیگرم هر ۶ ساعت |
سلکوکسیب | سلبرکس، سبکس، کوبیکس | ۴۰۰ میلیگرم در روز | ۱۰۰ میلیگرم هر ۶ ساعت
۲۰۰ میلیگرم هر ۱۲ ساعت |
برای کاهش التهاب بهتر است این داروها حداقل به مدت یک هفته الی ۱۰ روز مرتب استفاده شود و حتی اگر درد ندارید این داروها را برای خاصیت ضدالتهابیشان استفاده کنید.
در افرادی که مشکلات گوارشی و زخم معده دارند، سلکوکسیب توصیه میشود. در افراد مبتلا به بیماریهای قلبی عروقی و سابقه سکته یا آنژیوپلاستی، ناپروکسن گزینه بیخطرتری است. افراد با فشارخون بالا هم دیکلوفناک پتاسیم را میتوانند استفاده کنند.
درست است که این داروها بدون نسخه و از داروخانه قابلتهیه است، اما بهتر است برای انتخاب داروی مناسبتر به پزشک مراجعه کنید، تا بهترین دارو باتوجهبه شرایط شما و بیماریهای زمینهای که دارید برایتان تجویز شود.
گچگیری یا چکمههای مخصوص
گچگیری یا چکمههای مخصوص برای خار پاشنه پا در مواردی استفاده میشود که فرد درد شدیدی دارد و قادر به راهرفتن نمیباشد و تا تأثیر درمانهای دیگر مجبور به استفاده از این درمان است؛ این درمان بهتنهایی تأثیر زیادی ندارد و حتماً باید با روشهای درمانی دیگر ترکیب شود. پس این درمان برای زمانی استفاده می شود که بیماری به مرحله خطرناک رسیده است.
کاهش وزن و تاثیر آن در درمان خار پاشنه
کاهش وزن یک درمان خانگی خار پاشنه پا به شمار میرود که به بهبود و تسریع درمان آن کمک میکند و فشار روی پاشنه کمتر میشود.
خار پاشنه پا در ورزشکاران
توصیه ورزشی به افراد مبتلا به خار پاشنه به این صورت است که تا بهبودی کامل از ورزشهایی مانند دویدن و پریدن اجتناب کنند و این ورزشها را با ورزش شنا و دوچرخهسواری جایگزین کنند.
درمان سریع خار پاشنه
راه خانگی سریع برای درمان خار پاشنه پا وجود ندارد؛ اگر وقت و حوصله درمانهای فوق را ندارید، میتوانید تزریق کورتیکواستروئید در پاشنه یا چند جلسه شاک ویو را انتخاب کنید؛ اما توجه داشته باشید بدون انجام ورزشهای کششی ممکن است بعد از مدتی از تزریق یا شاک ویو دردهای شما مجدداً شروع شود.
درمان قطعی خار پاشنه پا
در پزشکی مبتنی بر شواهد، درمان قطعی نداریم. معمولاً برای بیماریها خط اول، دوم و… مشخص میشود؛ این مراحل درمانی معمولاً از درمانهای سادهتر، ارزانتر، کم تهاجمیتر و کم عارضه تر شروع میشود و اگر پاسخ به درمان مناسب نبود، مراحل درمانی بعدی شروع میشود.
بااینحال اگر ترکیب زیر را استفاده کنید، شانس موفقیت درمانی شما در درمان خار پاشنه بسیار بالاست:
- ماساژ و ضربه یخ طبق توضیحات بالا
- استفاده از کفی سیلیکون ژل
- استفاده از کفش مناسب
- تمرینات کششی عضلات پشت ران و ساق
- استفاده مرتب به مدت یک هفته از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
- استراحت کافی
اما اگر به درمانهای فوق پاسخ مناسبی ندادید، دچار خار پاشنه شدید و مقاوم به درمان شدهاید و باید با مراجعه به پزشک، یکی از درمانهایی که در مطلب درمان خار پاشنه شدید و مقاوم به درمان، برای شما تجویز شود.
درمان گیاهی خار پاشنه
اسانس اسطوخودوس دارای خواص ضدالتهابی است که آن را به درمان احتمالی درد ناشی از التهاب تبدیل میکند. سعی کنید یک یا دو قطره را در روغن حامل مانند روغنزیتون یا نارگیل رقیق کنید و آن را در کف پاهای خود ماساژ دهید. همچنین میتوانید چند قطره را به یک حمام گرم پا اضافه کنید.
ماساژ روغن سیاهدانه هم میتواند به انعطافپذیری بافت کف پا کمک کند.
گیاهان مختلفی وجود دارد که به دلیل خواص ضددرد و ضدالتهابی که دارند میتوان از آنها برای تسکین درد کف پا استفاده کرد، از جمله موارد زیر:
زنجبیل: زنجبیل که بهعنوان یک ضدالتهاب طبیعی شناخته میشود، به کاهش التهاب در فاسیای کف پا کمک میکند و میتواند بهراحتی در یک رژیم غذایی متعادل مصرف شود.
ریشه زردچوبه: برای کمک به کاهش درد و التهاب در بدن شناخته شده است. زردچوبه را میتوان بهدلخواه مصرف کرد.
گیاه دماسب: بهعنوان یک ضدالتهاب طبیعی به طور گسترده در فرهنگهای باستانی استفاده شده است.
نعناع: نعناع که بهراحتی در رژیم غذایی به شکل چای یا مصرف خود برگها مصرف میشود، خواص ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی از خود نشان داده است.
مرکز پزشکی دانشگاه مریلند خاطرنشان میکند که روشهای درمانی محافظهکارانه اغلب در درمان فاشیای کف پا موفق هستند، اگرچه ممکن است چندین ماه طول بکشد تا وضعیت شما برطرف شود. گیاهانی که دارای اثر ضدالتهابی هستند ممکن است بهویژه در درمان این بیماری مفید باشند. ویلیام میچل جونیور، پزشک و گیاهشناس، نویسنده کتاب «پزشکی گیاهی در عمل»، بیان میکند که گیاهان زیر دارای اثر ضدالتهابی هستند: بید، زعفران پاییزی، عصاره خار مریم، گزنه، شیرینبیان، بروملین، زردچوبه، زیره و گل مینا
عصاره گیاهان فوق بهصورت تغلیظ شده و عملآوری شده جهت جذب بالاتر، بهصورت قرص و کپسول در داروخانهها موجود است؛ برای اثربخشی بیشتر و عوارض جانبی کمتر بهتر است این داروها از داروخانهها تهیه شود و از ترکیبات ناشناخته عطاریها بهعنوان دارو پرهیز جدی شود.
بعید است که التهاب فاسیای کف پا را بتوان به طور کامل تنها با استفاده از گیاهان درمان کرد، اما ممکن است در صورت استفاده همراه با سایر داروها و روشهایی که ذکر شد، نتایج بهتری بگیرید.
همچنین استفاده از سیر، گوجهفرنگی و سرکه سیب که برای درمان خارپاشنه گاهی توصیه میشود، از نظر علمی تأیید نشده است و شواهدی مبنی بر مفید بودنشان یافت نمیشود.
مقایسه درمان خار پاشنه خانگی و طب سنتی
راهکارهای درمان خار پاشنه در منزل که ارائه شد همگی علمی و با تأیید مقالات معتبر هستند و باتوجه به خانگی بودن و بیضرر بودن آنها توصیه میشود، سراغ درمانهای ناشناخته تحت عنوان طب سنتی و… نروید.
کارهایی که نباید با خار پاشنه پا انجام داد؟
طولانی ایستادن با فشار بر فاشیای پلانتار باعث افزایش التهاب شده و بیماری را مزمن و درد را بیشتر میکند. کفش پاشنهبلند و کفش با کفی سفتوسخت هم باعث تأخیر درمان و تشدید بیماری خار پاشنه میشود. فعالیت ورزشی سنگین و پیادهروی بدون کفش روی سطوح سخت و ناهموار هم از عوامل تشدید خار پاشنه است.
کیسه آب گرم با فراخوانی سلولهای التهابی روند التهاب را در کف پا بدتر میکند و درمان را به تأخیر میاندازد.
با سلام و سپاس مطلب جالب و قابل استفاده است لذا جای تقدیر دارد