پی آر پی کمر و ستون فقرات، کاربرد، عوارض و هزینه
در این نوشته دکتر محسن چراغی در مورد پی آر پی کمر، کاربرد PRP در کمر و ستون فقرات، روش تهیه پلاسمای غنی از پلاکت کمر، مراقبتهای بعد از پی آر پی کمر توضیحاتی ارائه داده اند.
کمردرد (low back pain) یکی از شایعترین مشکلات پزشکی و دومین علت ناتوانی در بسیاری از کشورها و از دلایل اصلی محدودیت فعالیت بدنی است. اکثر افراد در طول زندگی خود لااقل یکبار کمردرد و یا گردن درد را تجربه کردهاند. با افزایش امید به زندگی و افزایش سن انتظار میرود که میزان کمردرد در بیماران افزایش یابد.
عوامل متعددی در ایجاد کمردرد نقش دارند. آسیب خود دیسک کمر، ساییدگی مفاصل کمر با نام فاست، هیپرتروفی لیگامنتوم فلاووم، شل بودن رباطهای کمری، آسیب خود مهرهها و لیز خوردگی مهرهها از علل ایجاد کمردرد در بیماران است.
اغلب بیماران مبتلا به کمردرد با درمانهای ساده مانند ترکیبی از درمانهای دارویی و فیزیوتراپی بهبود پیدا میکنند. درمان محافظهکارانه شامل استراحت در رختخواب، داروهای ضددرد مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) و استامینوفن، شلکنندههای عضلانی، استروئیدهای خوراکی یا تزریقی، و مواد افیونی و همچنین ورزشدرمانی و یا فیزیوتراپی است. اگر بیمار به این درمانها پاسخ نداد تزریق اپیدورال کانال کمری میتواند درد را تا حد زیادی بهبود بخشد. در برخی موارد نادر که عوارض عصبی برای بیمار ایجاد میشود انجام جراحی ضرورت پیدا میکند.
با وجود موفقیت نسبی درمانهای گفته شده باز هم عدهای از بیماران بهبودی ندارند و یا مجدداً دچار عود علائم میشوند. یکی از این درمانهای جدید در بیماران مبتلا به کمردرد استفاده از پلاسمای غنی از پلاکت یا همان پی آر پی (PRP) است. پی آر پی پلاسمایی حاوی پلاکتهای فراوان است که از خون خود بیمار به دست میآید. پلاکتها سرشار از سیتوکینها و فاکتورهای رشد هستند و اعتقاد بر این است که فرایندهای ترمیم بدن را تسریع میکنند.
کاربرد پی آر پی کمر در کدام بیماری ها است
- بیماری دژنراتیو دیسک (کمآبی و آسیب دیسک)
- آرتروز مفاصل فاست
- آتروفی و ضعف عضلات مولتیفیدوس
- رادیکولوپاتی (درد ناشی از بیرونزدگی و فشار دیسک بر روی ریشه عصبی)
- در حین جراحی فیوژن ستون فقرات
پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آر پی چیست؟
تعداد نرمال پلاکت در خون انسان بین ۱۵۰ هزار تا ۳۵۰ هزار در هر میکرولیتر است. در پی آر پی این میزان به بیش از یک میلیون پلاکت در هر میکرولیتر میرسد. زمانی که چند سیسی از پی آر پی با پلاکت فراوان به بدن تزریق میشود مقدار زیادی از عوامل رشد در آن محل آزاد میشود و باعث ترمیم بافتی میشود.
هر پلاکت حدود ۵۰ تا ۸۰ گرانول آلفا دارد. گرانول آلفا حاوی بیش از ۳۰۰ پروتئین مختلف است. گرانولها حاوی مواد شیمیایی مهمی مانند کلسیم، سروتونین، هیستامین و ترکیبات مختلف فسفاته مانند آدنوزین دی فسفات، آدنوزینتریفسفات و گوانوزین دی فسفات هستند.
پلاکتها انباری از فاکتورهای رشد مهم مانند فاکتور رشد مشتق از پلاکت (PDGF)، فاکتور رشد بتا تبدیلکننده (TGF- β)، فاکتور رشد شبه انسولین ۱، فاکتور رشد اندوتلیال عروقی و فاکتور رشد اپیتلیال هستند.
روش تهیه پلاسمای غنی از پلاکت
ابتدا از بیمار بین ۲۰ تا ۴۰ سیسی خون گرفته میشود. یک ضدانعقاد برای جلوگیری از فعالشدن زودرس پلاکتها به خون بیمار اضافه میشود. سپس خون بیمار در داخل سانتریفیوژ قرار داده میشود. پس از اتمام مرحله اول سانتریفیوژ سهلایه در لوله تشکیل میشود. بالاترین لایه حاوی پلاکتهای بیمار است. لایه میانی که به آن بافیکت میگویند و شامل پلاکت و گلبولهای سفید خون است. پایینتری لایه متشکل از گلبولهای قرمز خون است. لایه فوقانی همراه با لایه میانی برداشته میشود و مجدداً تحت سانتریفیوژ با سرعت کمتر قرار میگیرد. محلول نهایی حاوی پی آر پی آماده تزریق است.
کاربردهای پی آر پی در بیماریهای ستون فقرات کمری
تزریق داخل دیسک
دیسک بین مهرهای یک سطح غضروفی بین دو مهره مجاور است که بهعنوان ضربهگیر عمل میکند. دیسک بین مهرهای نقش حیاتی در تثبیت و همچنین خمشدن و گسترش ستون فقرات دارد. دیسکها فاقد عروق هستند و از طریق انتشار غیرفعال موارد موردنیاز به سلولها میرسد. به همین دلیل توانایی ترمیم دیسک اندک است.
بیماری دژنراتیو دیسک (Degenerative Disc Disease) شامل تخریب یک یا چند دیسک بین مهرهای است و به عوامل ژنتیکی و محیطی بستگی دارد. درد بیماران در ناحیه کمر حس میشود و احتمال گسترش درد به زیر زانو وجود ندارد. درد بیماران با نشستن طولانی، خمشدن به جلو و بلندکردن اجسام سنگین تشدید میشود. بهترین درمان در مراحل اولیه شامل داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی و در صورت لزوم تزریق اپیدورال کمری است.
تا مدتها در بیمارانی که درد با اقدامات معمول بهبود پیدا نمیکرد جراحی ستون فقرات از طریق فیوژن پیشنهاد میشد. این جراحی عوارض بسیاری زیادی برای بیماران در طی سالهای آینده ایجاد میکند. به همین دلیل درمانهای متعددی برای دردهای ناشی از دیسک پیشنهاد شده است. نکته جالب اینجاست که اکثر این درمانها در کاهش درد مؤثر بودهاند و نیاز به جراحی به علت دردهای دژنراتیو دیسک را کاهش دادهاند. از جمله این درمانها میتوان به تزریق ازن، دیسکوژل و هیدرافیل در دیسک اشاره کرد.
یکی از درمانهای نسبتاً جدید در بیماری دژنراتیو دیسک استفاده از سلولهای بنیادی یا فاکتور رشد برای بهبود آسیبهای دیسک و کاهش درد است. پی آر پی از مهمترین این درمانها است که منجر به ترمیم دیسک و کاهش درد میشود.
چندین مطالعه در مورداستفاده از پی آر پی برای دیسک کمر منتشر شده است. در مطالعات حیوانی که بر روی خرگوشها انجام شده است تزریق پی آر پی برای دیسک کمر باعث ترمیم بیشتر دیسک میشود. حتی در یک مطالعه این اثرات در امآرآی بیماران نیز دیده شد. در مطالعاتی که بر روی دردهای ناشی از دیسک در انسانها انجام شده است نتایج مشابه حیوانات است. در مطالعه کوملا و نیز در مطالعه تاکلی پی آر پی در بیمارانی که مبتلا به درد ناشی از دیسک بودند تزریق شد. این بیماران به سایر درمانها پاسخ نداده بودند و کاندید انجام جراحی بودند. در ۵۰٪ این بیماران تزریق پی آر پی در داخل دیسک باعث کاهش درد شد. این میزان کاهش درد برای بیمارانی که به سایر درمانها پاسخ ندادهاند فوقالعاده است. اثرات تزریق پی آر پی تا ۱ سال نیز ادامه پیدا کرد.
به طور خلاصه، تزریق پی آر پی برای دیسک کمر میتواند یک درمان ایمن، ارزان و امکانپذیر برای مقابله با دردهای ناشی از دیسک در بیماران مبتلا به کمردرد باشد. به نظر میرسد اگر تزریق پی آر پی برای دیسک کمر در مراحل اولیه بیماری تزریق شود بهتر است. تأخیر در درمانها باعث ازبینرفتن سلولهایی میشود که پی آر پی امکان اثربخشی روی آن را دارد. تزریق پی آر پی برای دیسک کمر جز امیدوارکنندهترین درمانهای کمردرد است و میتواند در آینده جایگزین بسیاری از درمانهای موجود شود. شواهد مثبت درمانی پی آر پی برای دیسک کمر بالاست.
تزریق داخل فاست و رباط
در برخی مطالعات تا ۴۰٪ دردهای کمری به مشکلات فاست که مفاصلی بین مهرههای کمری هستند نسبت میدهند. تا کنون چند مطالعه در مورد تزریق پی آر پی در مفاصل فاست جهت کاهش درد انجام شده است. در این مطالعات پی آر پی در چندین مفصل فاست تحت هدایت سونوگرافی و فلوروسکوپی تزریق شده است و کاهش درد قابلتوجه دیده شده است. برتری پی آر پی در این مطالعات این است که نسبت به تزریق کورتون تأثیر بیشتری در مفاصل فاست دارد و مدت اثربخشی نیز بیشتر از کورتون است.
پی آر پی در لیگامنتهای کمری نیز تزریق شده است. البته یافتن درد با منشأ لیگامنتهای کمری کار سادهای نیست. اما در بیمارانی که شک به درگیری این لیگامنتها بوده است و پی آر پی در این نواحی تزریق شده کاهش درد در این افراد دیده شده است.
تزریقات عضلانی اطراف ستون فقرات
عضله مولتی فیدوس کمری ستون فقرات را به دلیل شکل و موقعیت آناتومیک آن تثبیت میکند. الیاف عضله مولتی فیدوس کوتاه با سطح مقطع بالا هستند که بیشتر در تثبیت و موقعیت ستون فقرات نقش دارند. ارتباط بین کمردرد و عضله مولتی فیدوس توسط چندین مطالعه بهخوبی ثابت شده است. در کمردرد مزمن همراه با آسیب دیسک، اندازه و سطح مقطع عضله کاهش مییابد. در برخی بیماران تنها عامل ایجاد درد ضعف و آتروفی عضله مولتیفیدوس است. هیچ اقدام جراحی برای بیماران مبتلا به ضعف عضله مولتیفیدوس کارساز نیست. بازگرداندن عملکرد عضله مولتیفیدوس توسط تحریک الکتریکی شاخههای عصبی تحت عنوان مدیال برنچ یکی از بهترین درمانها است. این درمان در ایران وجود ندارد.
اخیراً از پی آر پی در درمان ضعف عضله مولتیفیدوس استفاده شده است. در این روش در داخل عضله ضعیف شده پی آر پی تزریق میشود. دیده شده که این تزریق میتوان درد و عملکرد بیماران را بهبود بخشد. باتوجهبه محدودیت درمان در این بیماری و نبود روش تحریک الکتریکی در ایران به نظر میرسد که میتوان از این روش استفاده کرد.
تزریقات اپیدورال
تزریق استروئید اپیدورال (Epidural Steroid Injection) یک روش بسیار مؤثر برای مدیریت درد در رادیکولوپاتی کمری است. رادیکولوپاتی کمری همان درد سیاتیک است که به پاها تیر میکشد و یا باعث گزگز و مورمور در پاها میشود. مفید بودن تزریقات اپیدورال کمری در همه مطالعات معتبر تأیید شده است و کارآمدترین روش برای کاهش درد سیاتیک است. روشهای مختلفی برای تزریق اپیدورال کمری وجود دارد. روش ترنسفورامینال کارآمدترین روش است. استروئید همراه با لیدوکایین در تزریق اپیدورال کمری باعث کاهش التهاب در اطراف ریشههای کمری میشود. عوارض تزریق استروئید اپیدورال بسیار اندک و نادر است.
تزریق پی آر پی به فضای اپیدورال برای رادیکولوپاتی کمری یک قلمرو ناشناخته است. تاکنون دو مطالعه در این زمینه به چاپ رسیده است. در هر دو مطالعه تزریق پی آر پی به فضای اپیدورال منجر به کاهش درد پایدار در بیمار شد. البته باتوجهبه اثرات ثابت شده تزریق استروئید اپیدورال در ستون فقرات فعلاً زود است که پی آر پی جایگزین این روش درمانی شود. شاید در برخی بیماران که استفاده از استروئید ممنوع است و یا بیمارانی که پس از تزریق استروئید بهبودی نداشتهاند بتوان از پی آر پی استفاده کرد. این کار نیاز به مطالعات بیشتر در این زمینه دارد.
فیوژن ستون فقرات
فیوژن ستون فقرات روشی است که برای درمان کمردرد مزمن ناشی از بیماری دژنراتیو دیسک استفاده میشود. این روش شامل اتصال مهرهها برای ازبینبردن حرکت بین آنها و در نتیجه ایجاد یک استخوان پیوسته است. البته این روش در درازمدت عوارض فراوانی دارد. اما گاهی ناگزیر به انجام آن هستیم. استفاده همزمان از پی آر پی در این روش منجر به بهبود عوارض جراحی شده است.
روش تزریق پی آر پی در کمر
- تزریق پی آر پی دیسک کمر و پی آر پی اپیدورال شبیه هم است و بهتر است توسط فلوروسکوپ و در اتاق عمل انجام شود. ترتیب این پروسیجرها بهصورت زیر است:
- ابتدا مانیتورینگ علائم حیاتی بیمار انجام میشود و بیمار بهصورت دمر روی تخت دراز میکشد.
- ناحیه تزریق توسط بتادین بهخوبی ضدعفونی میشود.
- سپس با استفاده از فلوروسکوپ سوزن در محل مناسب قرار داده میشود و تا محل مناسبت یعنی دیسک و یا فضای اپیدورال هدایت میشود.
- تزریق پی آر پی در نقطه موردنظر انجام میشود و سوزن خارج میشود.
- بیمار برای ۱ تا ۳ ساعت تحتنظر قرار میگیرد و سپس مرخص میشود.
برای تزریقات مفاصل فاست و یا عضلات و رباطها نیازی به فلوروسکوپ نیست و این کار را میتوان با استفاده از سونوگرافی انجام داد.
چه داروهایی پیش از پی آر پی برای کمر باید قطع شود؟ مراقبتهای قبل از پی آر پی برای کمر چیست؟
- حداقل پنجروز قبل از تزریق پی آر پی برای کمر، داروهای ضدالتهابی (بروفن، سلکسیب، دیکلوفناک، ناپروکسن، ملوکسیکام، کتورولاک) را قطع کنید.
- نیازی به قطع داروهایی مانند استامینوفن و آسپرین در پی ار پی برای کمر نیست.
- یک هفته قبل از پی آٰر پی برای کمر، مصرف هر گونه گیاه یا مکمل رقیقکننده خون (مکملهای حاوی روغن ماهی، زردچوبه و جینسنگ) را قطع کنید
- یک تا دو هفته قبل از پی آر پی کمر، استروئیدهای سیستماتیک مانند قرص پردنیزولون را قطع کنید.
- حداقل یک ماه قبل از پی آر پی برای کمر در محل درمان نباید استروئید تزریق شود.
- داروهای کاهشدهنده کلسترول مانند آتورواستاتین حداقل سه روز قبل تزریق پی آر پی برای کمر قطع شود.
- داروهای رقیقکننده خون مانند وارفارین و پلاویکس را حداقل سه روز پیش از درمان پی آر پی برای کمر قطع کنید.
- نیازی به ناشتا بودن پیش از انجام پی آر پی برای کمر نیست. رژیم عادی خود را رعایت کنید و به میزان کافی آب بنوشید.
بههیچعنوان داروهای گفته شده در بالا را بدون مشورت با پزشک تجویزکننده قطع نکنید. قطع ناگهانی داروییهایی مانند استروئید و یا پلاویکس بدون مشورت با پزشک ممکن است باعث سکته قلبی، مغزی و یا تشدید بیماری زمینهای شود.
اینکه چه زمانی پس از تزریق پی آر پی برای کمر داروهای قطع شده را شروع کنیم به نوع دارو و شرایط بیمار بستگی دارد. یک هفته پس از تزریق پی آر پی برای کمر میتوان مجدداً مصرف داروهای ضدالتهاب، مکملهای گیاهی، داروهای کاهنده کلسترول را شروع کرد. در مورد داروهای رقیقکننده خون بعد از پی آر پی برای کمر، باتوجهبه اهمیت مصرف این داروها، میتوان مصرف آنها را در همان روز شروع کرد.
مراقبتهای بعد از پی آر پی کمر
مراقبتهای بعد از پی آر پی کمر بسته به اینکه کدام ناحیه تزریق میشود متفاوت است. مراقبتهای بعد از پی آر پی کمر در ناحیه دیسک، فضای اپیدورال و مفاصل و رباطها با یکدیگر متفاوت است. در این قسمت به طور خلاصه مراقبتهای انواع تزریقهای پی آر پی کمر را ذکر میکنیم.
مراقبتهای بعد از پی آر پی کمر در دیسک
انجام درست مراقبتهای بعد از تزریق پی آر پی برای دیسک کمر و سایر نواحی کمر باعث بهبود نتایج و کاهش میزان عود میشود. این مراقبتها در مورد تزریق پی آر پی دیسک کمر عبارتاند از:
- پس از تزریق پی آر پی دیسک کمر و ترخیص باید برای ۲۴ استراحت نسبی داشته باشید.
- در روز دوم پس از تزریق پی آر پی دیسک کمر میتوانید حدود ۱.۶ کیلومتر قدم بزنید.
- از روز سوم پس از تزریق پی آر پی دیسک کمر میتوانید اندکی مسافت طی شده را افزایش دهید.
- دورههای نشستن در هفته اول پس از تزریق پی آر پی دیسک کمر باید کوتاه باشد. دورههای نشستن بیش از ۱۵ دقیقه بهویژه در ۳ روز اول توصیه نمیشود. در ادامه نیز حتی پس از بازگشت به کار توصیه میشود که بیمار هر ۳۰ دقیقه از روی صندلی بلند شود و مقداری راه برود.
- در هفته اول پس از تزریق پی آر پی دیسک کمر رانندگی نکنید.
- بلندکردن اجسام سنگین در هر زمانی برای دیسک خطرناک است. طی هفته اول پس از تزریق پی آر پی دیسک کمر وزنه بیشتر از ۲ کیلوگرم و پس از آن تا ماه اول وزنه بیشتر از ۵ کیلو بلند نکنید. بلندکردن اجسام سنگین در هر زمانی برای دیسک آسیبزا است و باید از آن پرهیز شود.
- تقویت عضلات شکمی و مولتیفیدوس از ۲ هفته پس از تزریق پی آر پی دیسک کمر به بیماران توصیه میشود.
- ورزشهای هوازی از ۲ هفته پس از تزریق پی آر پی دیسک کمر بهآرامی قابلانجام است.
- بازگشت به کار پس از تزریق پی آر پی دیسک کمر باتوجهبه شغل بیمار متفاوت است. در مشاغل سبک حتی میتوان پس از ۱ هفته به کار بازگشت. در فعالیتهای سنگینتر این زمان متفاوت است. بیمارانی که مشاغل سخت دارند بهتر است شغل خود را تغییر دهند.
مراقبتهای بعد از پی آر پی کمر در فضای اپیدورال
اگر پی آر پی بهجای دیسک در داخل فضای اپیدورال تزریق شود نوع مراقبتها اندکی متفاوت است.
- در ۲۴ ساعت اول تزریق استراحت کنید.
- پس از روز اول و در هفته اول پیادهروی و نشستن را به ۱۰ تا ۲۰ دقیقه هر بار محدود کنید.
- همان روز تزریق میتوانید داروهای قطع شده را شروع کنید.
- آخر شب پانسمان را بردارید.
- برخی از متخصصین توصیه میکنند که از در چند روز اول پس از تزریق پی آر پی از گرمکردن و یا سردکردن محل تزریق خودداری شود.
- در صورت درد در ناحیه تزریق میتوانید از استامینوفن استفاده کنید.
- در روز تزریق رانندگی نکنید.
- اکثر بیماران ۱ تا ۳ روز پس از تزریق میتوانند کار خود را از سر بگیرند.
- طی هفته اول وزنه بیش از ۲.۵ تا ۵ کیلوگرم بلند نکنید. پس از این مدت میتوانید بهآرامی این مقدار را افزایش دهید.
- خمشدن، پیچاندن تنه بیش از حد را به مدت ۱ هفته محدود کنید.
- فیزیوتراپی ممکن است یک هفته پس از تزریق ازسرگرفته شود یا شروع شود.
- درمان باید در ابتدا بر روی تمرینات کششی ملایم و ماساژ متمرکز شود.
- درمانهای کایروپرکتیک و ترکشن تا ۲ هفته پس از تزریق ممنوع است.
- تا ۵ روز بعد از تزریق ورزش نکنید.
- اگر در ۵ پس از تزریق همچنان درد دارید، تا ۲ روز متوالی بدون درد ورزش را شروع نکنید.
- هنگام شروع ورزش، فعالیتهای کمفشار از جمله دوچرخه ثابت، الپتیکال، شنا و پیادهروی توصیه میشود.
- به مدت ۲ هفته پس از تزریق از هر گونه دویدن خودداری کنید و بهآرامی از پیادهروی به آهستهآهسته دویدن برسید.
مراقبتهای بعد از تزریق پی آر پی کمر در مفاصل فاست یا رباطها و عضلات کمری
در مورد تزریق پی آر پی در مفاصل فاست و یا لیگامنتها و عضلات کمری دستورالعمل مشخصی وجود ندارد. بااینحال توجه به برخی نکات ضروری است.
- در ۲۴ ساعت اول پس از تزریق بهتر است که استراحت کنید.
- پس از ۲۴ ساعت در صورت نبود درد میتواند بهآرامی فعالیتهای روزمره را شروع کرد.
- اگر بیمار درد ندارد ۱ تا ۳ روز پس از تزریق به کار خود بازگردد.
- از سرمادرمانی یا گرمادرمانی در محل تزریق طی چند روز اول پس از تزریق خودداری کنید.
- در صورت وجود درد تنها از استامینوفن استفاده کند.
- بازگشت به ورزشهای کششی و تقویتی ۱ هفته پس از تزریق شروع شود.
- ورزشهای هوازی برای ۲ هفته به تعویق انداخته شود.
عوارض پی آر پی کمر
عوارض پی آر پی کمر بسیار محدود و شامل تشدید موقتی درد در محل تزریق است. برخی دیگر از عوارض پی آر پی کمر که در سایر تزریقهای دیگر ستون فقرات نیز دیده میشود عبارتند از:
- هماتوم محل تزریق پی آر پی کمر
- عفونت محل تزریق پی آر پی کمر
- آسیب به ریشههای کمری و ساکرال در محل تزریق پی آر پی کمر
باید به یاد داشت که عوارض آمپول پی آر پی بسیار محدود است.
هزینه پی آر پی کمر
هزینه تزریق پی آر پی کمر باتوجهبه تعرفه پزشکی سالانه متفاوت است. با پزشک خود در این زمینه برای هزینه تزریق پی آر پی کمر مشورت کنید.
برای تزریق پی آر پی در ناحیه کمر به چه متخصصی مراجعه کنم؟
متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی در زمینه استفاده از پی آر پی در بیماریهای عضلانی اسکلتی و از جمله مشکلات مربوط به ستون فقرات باتجربه هستند. درصورتیکه نیاز به انجام تزریقهای گفته شده باشد بهخوبی این کار برای شما انجام میشود. برای مشاوره با بهترین مراکز تزریق پی آر پی در تهران، کرج، کرمانشاه و سایر شهرها از پزشکان این مجموع کمک بخواهید.
به یاد داشته باشید که اینکار باید توسط پزشکان ماهر در این زمینه انجام شود. پی آر پی کمر نی نی سایت و یا سایتهای مشابه به صورت تخصصی شما را راهنمایی نخواهد کرد. در صورت تزریق پی آر پی کمر بویژه در دیسک توسط پزشکان غیرماهر و یا غیرپزشک احتمال عوارض پی آر پی کمر بالا میرود.
نکته پایانیدر خاتمه، استفاده از پی آر پی کمر در تزریقهای مختلف مانند تزریق پی آر پی داخل فاست، داخل رباط، اپیدورال، داخل دیسک، فیوژن ستون فقرات و تزریق عضلانی نتایج امیدوارکنندهای را به همراه داشته است. استفاده از پی آر پی کمر در داخل دیسک و یا رباطها و عضلات بیش از سایر موارد امیدبخش است و میتوان در صورت عدم پاسخ به درمانهای سادهتر از آنها استفاده کرد.
|
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.