آرتروز زانو - درمان آرتروز زانو

مقدمه ای بر آرتروز زانو

علل آرتروز زانو :آرتروز زانو از بیماری های شایعی ست که درصد زیادی از مراجعین به کلینیک های متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی به آن مبتلا هستند. در مطالعه ای که حدود ۵ سال پیش در کشور انجام شده ، شیوع این بیماری نزدیک به ۲۰ درصد در جمعیت ایرانی تخمین زده شده و به نظر می رسد ،که با افزایش متوسط سنی جمعیت در کشور ، به شیوع آن افزوده شود.

علائم آرتروز زانو چیست؟

در طی پروسه ی این بیماری تغییراتی در غضروف مفصل زانو ، استخوان و بافت نرم مجاور آن رخ می دهد ،که مجموعا موجب بروز علائمی مانند درد،خشکی مفصل و گهگاه تورم و تغییر شکل مفصل خواهد شد. این علائم می توانند جنبه های مختلف زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند. از اختلال خواب و عوارض روانی در موارد درد طول کشیده گرفته تا کاهش توان فعالیت های فیزیکی ؛ همگی می توانند کیفیت زندگی فرد را کاهش دهد. این مسئله باعث شده که امروزه این بیماری به عنوان یکی از علل مهم ناتوانی در بالغین به شمار می رود.

علل ابتلا به آرتروز زانو چیست؟

طبق بررسی های صورت گرفته عواملی مانند افزایش سن ، جنس مونث ، چاقی ، فاکتورهای ژنتیکی، ضعف عضلانی خصوصا عضلات چهارسر ران ، شغل هایی که در آنها فرد مجبور است مدت زمان زیادی در حالت زانوی خم شده قرار گیرد، آسیب های قبلی به زانو که باعث صدمه دیدن مینیسک یا لیگامانهای زانو شده باشد و نوع فعالیت های ورزشی (خصوصا ورزش کشتی و فوتبال ) ، هم در ایجاد و هم در پیشرفت بیماری موثر هستند.

علل ابتلا به آرتروز زانو چیست؟ - متخصص طب فیزیکی و توانبخشی

آیا آرتروز زانو قابل درمان است؟

از آنجا که هنوز درمان قطعی برای آرتروز وجود ندارد ، در برخورد با بیمار مبتلا به آرتروز زانو ما به دنبال مدیریت این بیماری هستیم . در واقع هدف ما آهسته کردن روند پیشرفت بیماری ، کنترل علایم آزاردهنده ی بیمار و پیشگیری از ابتلای سایر مفاصل است. در مواجهه با اینگونه بیماری های مزمن ، روابط تنگاتنگ پزشک و بیمار کلیدی به نظر می رسد. از یک سو بیمار باید بداند که با بیماری مزمنی مواجه است که نیاز به مراقبت و پایش مداوم دارد.

آگاهی وی از عوامل خطر بیماری و علل تشدید و تخفیف علائم ، منطقی کردن انتظارات وی از نتیجه ی درمان و تعهد و پیگیری رویکرد درمانی ؛ در نتیجه گیری مطلوب تاثیر گذار است.

از سوی دیگر پزشک هم باید نقشه راه مدیریت این بیماری را با توجه به امکانات ، ترجیحات و نیازهای بیمار و به صورت مرحله به مرحله ، طرح ریزی نماید. راهکارهای مدیریت این بیماری شامل رویکردهای غیر دارویی، دارویی و جراحی است.

رویکردهای غیر دارویی به آرتروز زانو

مداخلات غیر دارویی را میتوان اساس مدیریت این بیماری صرف نظر از شدت آن ، در نظر گرفت. در واقع این مداخلات باید به عنوان قدم اول درنظر گرفته شده و در صورت عدم کنترل کافی علایم ، مداخلات دارویی به آن اضافه شود. این مداخلات غیر دارویی شامل آموزش بیمار، اصلاح فاکتورهای خطر مانند کاهش وزن ، ورزش ، اعمال تغییرات موردنیاز در کفش ، استفاده از بریس و یا وسایل کمکی مانند عصا می باشد.

گرچه طول مدت درمان در هر بیمار متفاوت است ولی معمولا برای عدم شعله وری علائم و پیشگیری از تخریب بیشتر مفصل ؛ به بیماران توصیه میکنیم که به این درمانهای غیر دارویی تا آخر عمر پایبند باشند.

رویکردهای غیر دارویی به آرتروز زانو - درمان آرتروز زانو

آموزش بیماران دپار عارضه ارتروز زانو

بهتر است تمام بیماران راجع به خود بیماری ، فاکتورهای خطر ، ضرورت اصلاح سبک زندگی و انواع درمانها اطلاع یابند. خیلی اوقات اطلاعات یا اعتقادات غلط و انتظارات غیر منطقی بیمار اثر منفی بر بیماری دارد . بیمار باید بداند که آرتروز زانو در اغلب موارد وضعیت پایداری داشته و پیشرفت اندک یا آهسته ای خواهد داشت.

در عوض ؛ چاقی ، وجود علائم افسردگی ، وضعیت نامطلوب سلامت کلی (poor general health ) و ضعف عضلات اطراف زانو پیشرفت آن را شدت می بخشد. این نشان دهنده ی ضرورت ایفای نقش فعال از سوی بیمار در پروسه ی مدیریت بیماری ست.

کاهش وزن

چاقی امروزه به عنوان قوی ترین فاکتور خطر در آرتروز زانو که در عین حال قابلیت اصلاح دارد ، شناخته می شود. به این معنی می توان با کاهش وزن در افراد چاق هم از خطر ابتلا به آرتروز زانو کم کرد و هم در فرد چاقی که مبتلا به آرتروز زانو هست ،شدت علائم را کاهش داد. طبق تحقیقات جدید ، اثر چاقی نه فقط ایجاد فشار مکانیکی بر روی مفاصل تحمل کننده ی وزن است بلکه هورمون هایی که از بافت چربی ترشح می شود هم اثر نامطلوب بر روی مفاصل دارد.

طبق مطالعات بهترین اثر در تخفیف علائم آرتزوز زانو در صورت کاهش حداقل ۱۰ درصد وزن بدن به دست می آید. فرآیند کاهش وزن بدن بهتر است شامل ترکیبی از رژیم درمانی و فعالیت فیزیکی بوده و یک برنامه ریزی حداقل ۶ ماهه برای آن درنظر گرفته شود.

در افراد مسن ما توصیه اکید به انجام ورزش های تقویتی در کنار رژیم های کاهش وزن داریم تا فرد در جریان رژیم غذایی ، عضله از دست نداده و از نظر قدرت عضلانی ضعیف تر نگردد.

درمان زانو درد - ارتروز زانو -0 علل ارتروز زانو - متخصص طب فیزیکی و توانبخشی

ورزش  در درمان آرتروز زانو

طبق مطالعات ، عدم ورزش هم خطر ابتلا به آرتروز زانو را افزایش میدهد و هم در فرد مبتلا باعث تشدید بیماری می شود. لذا ما به تمام بیمارانی که به آرتروز مبتلا هستند ، ترکیبی از ورزش هوازی و تقویتی عضلات اطراف زانو ، ورزش های کششی و حتی تعادلی را توصیه می کنیم . در سال ۲۰۱۷ در یک اجماع بین المللی ، اعلام شد که یک برنامه ی ورزشی هوازی منظم در طی ۳ تا ۶ ماه (مانند پیاده روی سریع ، دویدن و دوچرخه سواری) حتی بدون ورزشهای تقویتی می تواند در کاهش درد ، عملکرد فیزیکی و کیفیت زندگی در بیماران با آرتروز زانو موثر باشد. این می تواند نشان دهنده ی اهمیت ورزش های هوازی ساده ای مانند پیاده روی باشد.

البته ما توصیه می کنیم که :

پیاده روی در سطوح بدون شیب انجام شده و خصوصا از حرکت در سرپایینی ها خودداری شود. نمیتوان برای اینکه کدام ورزش ، با چه شدت و مدت زمانی برای بیماران مناسب است نسخه ی کلی تجویز کرد و بهتر است بیمار پس از مشورت و با راهنمایی پزشک برنامه ی ورزشی داشته و به آن متعهد باشد. توانایی فیزیکی بیمار ، وجود بیماری های همراه مانند بیماری های قلبی ، دیابت و غیره و نیز ترجیحات و امکانات وی در نوع ورزش تجویزی موثر است. در بیمارانی که آرتروز متوسط تا پیشرفته دارند ، ورزش های آبی (مانند پیاده روی در آب های عمیق) شاید بیشتر از ورزش های دیگر قابل تحمل باشد.

در این بیماران ورزش هایی مانند دویدن یا ورزش های نیازمند جهیدن ممکن است منجر به تخریب بیشتر مفصل گردد. در افراد چاق هم استفاده از دوچرخه ی ثابت با ارتفاع بلند صندلی گزینه ی مناسبی به نظر میرسد ، زیرا بخشی از وزن بیمار توسط صندلی دوچرخه تحمل شده و از فشار وارده بر روی زانوها کاسته می شود. یکی از ورزش هایی که امروزه توجه ویژه ای به آن شده “تای چی” است. این ورزش در اصل ریشه ی شرقی دارد و در مطالعات انجام شده  شواهد محکمی وجود دارد که علاوه برکاهش علائم در آرتروز زانو، در بهبود افسردگی و افزایش تعادل و کاهش خطر سقوط در افراد مسن هم موثر بوده است. با وجود فواید ذکر شده برای ورزش ، هنوز نمیتوان گفت که ورزش به تنهایی می تواند علائم آرتروز را کنترل کند و یک رویکرد ترکیبی در درمان ، مورد نیاز است.

کفی و بریس

استفاده از انواع خاصی از کفی و زانو بند در موارد خاص ، خصوصا در بیماران با بدشکلی زانو (زانوی پرانتزی یا ضربدری ) یا کسانی که از ناپایداری مفصل زانو رنج می برند ، می تواند در تخفیف علائم کمک کننده باشد که البته توصیه میشود حتما پس از معاینه و مشورت پزشک تهیه شود تا از هزینه ی اضافی در بیمارانی که سودی از این وسایل نخواهند برد و حتی توزیع فشار نامناسب در موارد کاربرد اشتباه ، اجتناب شود.

وسایل کمک حرکتی مانند عصا و واکر :

وسایل کمکی مانند عصا می توانند فشار وارده به مفصل زانو را تا ۲۵ درصد کاهش دهند.

این وسایل کمکی می توانند با کاهش درد ، امکان پیاده روی را برای بیمار فراهم کرده و از بی تحرکی و عوارض ناشی از آن جلوگیری کنند و کیفیت زندگی را افزایش دهند. اندازه ی عصا باید استاندارد باشد.

اندازه ی نامناسب و یا اشتباه در استفاده می تواند فشار وارده بر سایر مفاصل مانند مفصل ران یا مفاصل دست را افزایش دهد.

طول مناسب عصا از کف زمین تا تروکانتر یزرگ استخوان ران بوده (تقریبا محل درز جیب شلوار) و آرنج هم باید حین گرفتن عصا تنها تا ۲۰ درجه خم باشد. بهتر است عصا در سمت پای سالم نگه داشته شود،

یعنی در فردی با آرتروز زانوی سمت راست ، عصا را در سمت چپ بگیرد و بر عکس اگر میخواهد جسم سنگینی را حمل کند (مثلا کیسه ی خرید) آن را در سمت راست حمل کند. درمانهای فیزیوتراپی مانند گرما یا سرما درمانی موضعی ، الکتروتراپی TENS می توانند به عنوان درمانهای کمکی خصوصا در زمانهای شعله ورشدن علائم موثر باشد. درمان های کمکی مانند طب سوزنی و بالنئوتراپی هنوز شواهد علمی کافی ندارند و نمی توان توصیه کرد.

نکات مهم در درمان آرتروز زانو

از آنجا که هنوز درمان قطعی برای آرتروز وجود ندارد ،در برخورد با بیمار مبتلا به آرتروز زانو ما به دنبال “مدیریت” این بیماری هستیمو در این فرایند بیمار و پزشک هر دو سهم تعیین کننده دارند.چاقی و ضعف عضلانی (خصوصا ضعف عضلات چهار سر ران) دو فاکتور خطر مهم و در عین حال قابل اصلاح برای این بیماری به شمار می روند.آموزش بیمار و اصلاح سبک زندگی ، کاهش وزن ، ورزش ، کفی و بریس ، وسایل کمک حرکتی مانند عصا و واکر و استفاده از برخی شیوه های فیزیوتراپی ؛ از جمله روش های مدیریت غیر دارویی این بیماری به شمار می روند.

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی

تکارتراپی

نوار عصب و عضله

توانبخشی قلبی

فیبرومیالژیا

تزریق اپیدورال

کف پای صاف کودکان

درمان آرتروز بدون جراحی

امتیاز دهید post
0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *