سونوگرافی بافت های عصبی و اسکلتی-عضلانی (نوروموسکولواسکلتال)
در این نوشته دکتر محمد احمدی دستگردی در مورد سونوگرافی روش تشخیص گیرافتادگی های عصب و مشکلات اسکلتی- عضلانی، سونوگرافی موسکولواسکلتال، سونوگرافی برای تولید تصویر از عضلات توضیحاتی داده اند.
سونوگرافی بافت های عصبی و اسکلتی-عضلانی
سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصویر از عضلات، تاندون ها، اعصاب و مفاصل بدن استفاده می کند. از سونوگرافی برای تشخیص پیچ خوردگی ها، کوفتگی ها، پارگی ها، گیر افتادن اعصاب محیطی، التهاب مفصل، بورسیت و سایر موارد موسکولواسکلتال استفاده می شود. سونوگرافی ایمن و غیر تهاجمی است و از اشعه یونیزان استفاده نمی کند. این روش آمادگی چندانی نیاز ندارد. تنها جواهرات خود را در خانه بگذارید و لباس راحت و گشاد بپوشید. ممکن است نیاز به پوشیدن گان باشد.
تصویربرداری سونوگرافی که سیستم موسکولواسکلتال را نشان می دهد چیست؟
سونوگرافی ایمن و بدون درد است. در این روش به وسیله امواج صوتی، تصاویری از درون بدن تولید می شود. نام دیگر این روش اسکن اولتراسوند است. در سونوگرافی از یک پروب کوچک به نام ترانس دیوسر و مقداری ژل استفاده می شود. امواج صوتی پر فرکانس از پروب به ژل و سپس به بدن منتقل می شود. پروب امواج بازتاب شده را جمع کرده و یک کامپیوتر از این امواج تصویر می سازد. سونوگرافی از اشعه ایکس مانند رادیولوژی استفاده نمی کند. با توجه به تصویربرداری در لحظه (real time) سونوگرافی می تواند ساختارها و حرکت ارگان های داخلی بدن را نشان دهد. همچنین جریان خون درون رگ ها قابل مشاهده است.
سونوگرافی یک تست پزشکی غیرتهاجمی است که به پزشکان در تشخیص و درمان بیماری ها کمک می کند.
موارد شایع استفاده از سونوگرافی اسکلتی-عضلانی چیست؟
- پارگی یا التهاب تاندون (تاندونیت) کلاهک چرخنده شانه (روتاتور کاف)، تاندون آشیل در مچ و سایر تاندون های بدن
- پارگی عضلانی، توده ها یا تجمع مایع
- کشیدگی رباط یا پارگی آن
- التهاب یا مایع (افیوژن) درون بورس ها و مفاصل
- تغییرات اولیه روماتوئید آرتریت (روماتیسم مفصلی)
- گیر افتادگی اعصاب مانند سندروم تونل کارپ یا اولنار نوروپاتی
- تومورهای خوش خیم و بدخیم بافت نرم
- گانگلیون کیست ها
- فتق
- اجسام خارجی در بافت نرم (مانند شیشه)
- دررفتگی لگن در نوزادان
- مایع در مفصل لگن دردناک کودکان
- بررسی مشکلات عضلات گردن نوزادان (تورتیکولی)
- توده های بافت نرم در کودکان
- هدایت تزریقات مفصلی
- هدایت تزریقات اپیدورال (اطراف کانال نخاعی)
- هدایت تزریق عضلانی بوتاکس در اسپاستیسیتی و دیستونیا
آمادگی های سونوگرافی عصب شامل چه مواردی است؟
لباس راحت و گشاد بپوشید. ممکن است نیاز باشد تمام لباس ها و جواهرات ناحیه در معرض معاینه را خارج کنید. گاهی پوشیدن گان لازم می شود. معاینات سونوگرافیک بسیار حساس به حرکت هستند و یک کودک فعال و گریان باعث طول کشیدن معاینه می شود. برای بهبود اوضاع باید قبل از معاینه با کودک صحبت کنید. می توان با کتاب، اسباب بازی، موزیک یا بازی حواس کودک را پرت کنید. اتاق سونوگرافی بهتر است که تلویزیون داشته باشد و کانال مورد علاقه کودک از آن پخش شود.
دستگاه سونوگرافی از چه قسمت هایی تشکیل شده و چگونه کار می کند؟
اسکنر سونوگرافی از یک کنسول کامپیوتر، نمایشگر(اسکرین) و یک یا چند ترانس دیوسر ساخته شده است. ترانس دیوسر یه وسیله کوچک شبیه یک میکروفون است. برخی معاینات نیازمند ترانس دیوسرهای متفاوت با قابلیت های مختلف می باشد. ترانس دیوسر امواج صوتی پر فرکانس غیر قابل شنیدن را به بدن می فرستد و اکوی بازگشتی آن را دریافت می کند.
ترانس دیوسر خطی جهت مطالعات سطحی تر و ترانس دیوسر منحنی جهت معاینات عمقی مانند شکم و کمر استفاده می شود. سونولوژیست مقدار کمی ژل در ناحیه مورد معاینه می ریزد و ترانس دیوسر را روی آن قرار می دهد. ژل اجازه حرکت رفت و برگشتی امواج صوتی بین بدن و ترانس دیوسر را می دهد. تصویر سونوگرافی فورا روی صفحه مانیتور کامپیوتر مشاهده می شود. کامپیوتر تصویر را بر اساس بلندی (آمپلیتود)، فرکانس و زمانی که سیگنال اولتراسوند برای برگشت به ترانس دیوسر نیاز دارد تشکیل می دهد. همچنین نوع تصویر به نوع بافتی که صوت از آن عبور می کند نیز بستگی دارد.
متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی:این متخصصین با توجه به احاطه کامل بر اناتومی و عملکرد سیستم اسکلتی عضلانی در امتداد معاینه خویش برای تشخیص دقیق تر سونوگرافی مفاصل،تاندون ها،عضلات و اعصاب شما را انجام می دهند و با توجه به بیماری شما و تشخیص خویش جهت هدایت تزریقات مفضلی،عضلانی و اپی دورال از سونوگرافی استفاده می کنند.
|
معاینه سونوگرافیک چگونه انجام می شود؟
برای معاینه سونوگرافیک قسمت های خاصی از سیستم اسکلتی-عضلانی، بیمار روی تخت یا صندلی معاینه می نشیند. برای سایر معاینات بیمار روی تخت به پشت یا دمر دراز می کشد. سونولوژیست اندام مورد معاینه را جا به جا می کند تا آناتومی و عملکرد مفاصل، عضلات، رباط ها و تاندون های شما را بررسی کند. بیشتر مطالعات سونوگرافیک در نوزادان یا کودکان در حالت دراز کشیده به پشت انجام می شود. پس از اینکه روی تخت معاینه قرار گرفتید، سونولوژیست یک ژل آبکی گرم روی محل مورد معاینه می ریزد. ژل به ترانس دیوسر کمک می کند تا تماس ایمن با بدن داشته باشد و هوای بین ترانس دیوسر و پوست که مانعی برای عبور امواج صوتی است را حذف می کند. ترانس دیوسر روی بدن قرار گرفته، به عقب و جلو حرکت می کند تا تصویر دلخواه گرفته شود. معمولا هیچ احساس ناخوشایندی از فشار ترانس دیوسر بر ناحیه مورد مطالعه ایجاد نمی شود. اگرچه اگر اسکن در ناحیه دردناک صورت بگیرد، مکن است احساس فشار یا درد خفیف پیدا کنید. هنگامی که تصویربرداری تمام شد ژل را پاک کنید. ژل پاک نشده به سرعت خشک می شود. این ژل لباس را آلوده یا بی رنگ نمی کند.
شما چه حسی هنگام و بعد از معاینه سونوگرافیک پیدا می کنید؟
بیستر معاینات سونوگرافک بدون درد و سریع هستند و به راحتی تحمل می شوند. معاینه سونوگرافیک سیستم اسکلتی-عضلانی معمولا ۱۵-۳۰ دقیقه طول می کشد ولی گه گاه ممکن است طولانی تر شود. پس از معاینه سونوگرافیک می توانید بلافاصله تمام فعالیت های معمول خود را انجام دهید.
آیا شما نیاز به پیگیری دارید؟
معاینات پیگیری ممکن است در بعضی از ناهنجاری ها برای بررسی بیشتر در نماهای خاص نیاز باشد. یک مطالعه پیگیری ممکن است جهت اینکه متوجه تغییر در ناهنجاری به مرور زمان شویم ،انجام شود. مطالعات پیگیری جهت درک اثربخشی درمان و تغییرات ناهنجاری در طول زمان صورت می گیرد.
سونوگرافی چه سود و چه زیانی دارد؟
مزایا سونوگرافی موسکولواسکلتال
- عمده معاینات سونوگرافیک غیر تهاجمی هستند.
- سونوگرافی به راحتی در دسترس است، به آسانی استفاده می شود و از سایر روش های تصویربرداری ارزان تر است.
- تصویربرداری سونوگرافی ایمن است و اشعه ای استفاده نمی کند.
- تصویربرداری سونوگرافی یک تصویر روشن از بافت نرم نشان می دهد که در گرافی ساده دیده نمی شود.
- سونوگرافی یک تصویر در لحظه (real time) تهیه می کند. در نتیجه یک ابزار مناسب جهت هدایت اقدامات کم تهاجمی مانند بیوپسی با سوزن، آسپیراسیون (کشیدن) مایعات، تزریقات داخل مفصلی، تزریقات اپیدورال، بلوک اعصاب محیطی و مرکزی، بلوک گانگلیون های سمپاتیک و… است.
- سونوگرافی جایگزین مناسبی برای ام آر آی برای بیماران مبتلا به ترس از فضاهای بسته (کلاستروفوبیا) است.
- بیماران با ضربان ساز قلبی و سایر قطعات فلزی در بدن خود که نمی توانند ام آر آی انجام دهند، به راحتی می توانند تحت معاینه سونوگرافی قرار بگیرند.
- در مقایسه با ام آر آی، سونوگرافی اطلاعات دقیق تری از بررسی بافت نرم مانند تاندون ها و اعصاب انجام می دهد.
- سونوگرافی می تواند حرکت ساختارهای بافت نرم مانند تاندون، مفصل و انتهاها را نشان دهد.
- سونوگرافی سریع تر از ام آر آی انجام می شود و نیاز به بی حرکتی کامل بیمار نیست. در نتیجه می توان نوزادان را بدون استفاده از آرام بخش تصویربرداری نمود.
- برخلاف بالغین مفصل لگن نوزادان (هیپ)وسیعا از غضروف ساخته شده است. سونوگرافی به خوبی غضروف را نشان می دهد.
معایب و محدودیت های سونوگرافی موسکولواسکلتال
اولتراسوند توانایی نفوذ به استخوان را ندارد. بنابراین فقط سطح خارجی استخوان ها رانشان می دهد و زیر آنها را نشان نمی دهد (به جز در نوزادان که بافت غضروفی بیشتری نسبت به کودکان و بزرگسالان دارند). برای نشان دادن عناصر درونی استخوان و یا برخی مفاصل سایر مطالعات تصویربرداری مانند ام آر آی استفاده می شود.
چه متخصصینی سونوگرافی موسکولواسکلتال را انجام می دهند؟
متخصصین رادیولوژی : این متخصصین با توجه به گذراندن دروس دوره تخصص خود قابلیت انجام سونوگرافی تمام نقاط بدن را دارند و به صورت ارجاعی تست شما را انجام می دهند.
لینک های پر بازدید
ویزیت در تهران
ویزیت در آبادان
ویزیت در بجنورد
ویزیت در بندرعباس
ویزیت در بیرجند
ویزیت در دماوند
ویزیت در زنجان
باسلام
لطفا جناب آقای دکتر ، اگر سونوگرافی عصب عضله در کلینیک توسط جنابعالی انجام نمی شود، توضیحات آن هم از سایت برداشته شود.
ممنون
باسلام
سوالاتی دارم. لطفا راهنمایی نمایید.
آیا بیماری های عصبی و عضلانی وجود دارند که تشخیص آن ها توسط سونوگرافی عصب عضله انجام نمی شود؟
هزینه سونوگرافی آزاد و با بیمه تامین اجتماعی چقدر است؟
ممنون