درمان آرتروز زانو بدون جراحی

استفاده از وسایل کمک حرکتی، کفش و یا کفی مناسب برای درمان آرتروز زانو بدون جراحی

در صورت نیاز و تحت نظارت پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی استفاده از بریس و کفی می تواند به کاهش علائم و بهبود تحرک بیمار کمک کند. در بیماران با درد شدید، تغییر شکل زانو و عدم تعادل حین راه رفتن، استفاده از عصا و یا واکر توصیه می‌شود.

بهتر است استفاده از کفی و بریس تحت نظارت پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی باشد تا از صرف هزینه‌ی اضافی و نابجا جلوگیری گردد. انتخاب کفش مناسب می‌تواند به کاهش علائم حین راه رفتن و همچنین تحمل بیشتر پیاده روی کمک کند.

فیزیوتراپی در درمان آرتروز زانو بدون جراحی

استفاده از مدالیته‌های فیزیوتراپی مانند سرما درمانی، گرما درمانی، الکتروتراپی و اولتراسوند از درمان‌های شایع در زمان تشدید درد و عدم پاسخ به داروهای خوراکی می باشد. طبق تجویز پزشک معالج ،جلسات فیزیوتراپی برای بیمار انجام می‌شود.علاوه بر استفاده از این مدالیته‌ها، تمرینات تعادلی و آموزش روش‌های مناسب جهت انجام فعالیت‌های روزانه به گونه‌ای که کمتر باعث درد شوند در جلسات فیزیوتراپی صورت می پذیرد.

لیزر پرتوان در درمان‌ آرتروز زانو

یکی دیگر از مدالیته‌های پر کاربرد در زمینه درمان آرتروز زانو، لیزر می‌باشد. لیزر (Laser)  مخفف عبارت “Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation” می‌باشد، به بیان دیگر لیزر دستگاهی است که  نور گسیل شده از اتم‌ها و مولکول‌ها را به صورت موازی و هم جهت درآورده و در نهایت یک موج نور متمرکز و قوی تشکیل می‌دهد. لیزر یک روش درمانی غیر تهاجمی است، اثرات ضد درد آن نیاز به مصرف مسکن ها را کاهش می دهد، به راحتی قابل استفاده بوده ودر صورتی که توسط فرد متخصص و آموزش دیده انجام شود عوارضی ندارد.

بطور خلاصه لیزر باعث تحریک تکثیر سلولی شده وبا افزایش تشکیل عروق، خون رسانی به بافت ها را تقویت می‌کند. علاوه بر این لیزر دارای اثرات ضد التهابی بوده و به ترمیم بافت های آسیب دیده کمک می کند.

بر اساس طول موج ساطع شده از دستگاه، قدرت نفوذ و انرژی  لیزر متفاوت است. اکثر لیزرهایی که در فیزیوتراپی و درمان درد بکار می روند طول موجی در حدود ۹۰۰ تا ۱۱۰۰ نانومتر دارند. علاوه بر طول موج، عواملی چون قدرت، مدت زمان تابش، دانسیته انرژی و مداوم یا پالس بودن لیزر هم جزو پارامترهای موثر بر اثر گذاری لیزر هستند که بر اساس میزان درد، عمق بافت آسیب دیده، حاد یا مزمن بودن آسیب و عوامل متعدد دیگر تغییر می‌کنند.

لیزر درمانی

پیش از این، بیشتر دستگاه های لیزر مورد استفاده در بیماری های اسکلتی-عضلانی جزو گروه کم توان  (Low Level Laser Therapy)بوده اند اما اخیرا گروهی از این لیزرها با کارایی بیشتر معرفی شده اند که به آن‌ها لیزر پرتوان  (High Intensity Laser Therapy )   گفته می شود. لیزر پرتوان  باعث تحریک میتوکندری ها (مرکز سوخت و ساز سلولی)، کاهش ادم (ورم) بافتی و افزایش خون رسانی به بافت آسیب دیده شده و با تحریک پایانه های عصبی، اثرات ضد درد خود را اعمال می‌کند.

تعداد جلسات درمانی معمولا بین ۳ تا ۵ جلسه است اما بر اساس تصمیم پزشک میتواند متغیر باشد. انجام جلسات لیزر درمانی در کنار سایر توصیه های پزشک معالج، اعم از مصرف دارو، ورزش و … به دستیابی به بهترین نتایج کمک می‌کند.

تکارتراپی در درمان‌ آرتروز زانو

واژه تِکار (TECAR) مخفف Transfer Energy Capacitive And Resistive است و یکی از جدیدترین روش‌های کاهش درد به ‌شمار می‌آید و در آن از امواج رادیوفرکانس جهت انتقال انرژی به بافت استفاده می شود. فواید درمانی تکار تراپی روی بدن توسط اثرات غیرگرمایی و گرمایی اعمال می‌شود. اثرات غیر گرمایی با ورود امواج رادیو فرکانس به بافت و انتقال جریان الکترومغناطیسی ایجاد می‌شود.

جریان الکترومغناطیسی باعث حرکت سریع تر یون های موجود در بافت و در نتیجه افزایش فعالیت سیستم لنفاوی شده که اثرات مطلوبی مانند کاهش تورم و التهاب را به دنبال دارد. اترات گرمایی تکار تراپی بر مبنای اتساع عروق است و با افزایش جریان خون در بافت هدف، منجر به افزایش رساندن اکسیژن و مواد مغذی به بافت تحت درمان و در نتیجه تسریع بهبود بافتی، کوتاه شدن مدت زمان ریکاوری، کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی مفاصل می‌شود.هر جلسه تکار تراپی بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه زمان می‌برد و  تعداد جلسات و فواصل آن توسط پزشک متخصص تعیین می‌شود.

مگنت تراپی در درمان‌ آرتروز زانو

مگنت تراپی یکی دیگر از درمان‌های فیزیوتراپی و توانبخشی است که در آرتروز زانو استفاده می‌شود و طی آن بدن در معرض یک میدان مغناطیسی با فرکانس پایین قرار می گیرد. اساس مگنت تراپی بر مبنای تحریک بافتی و سلولی است. بدن ما به طور طبیعی دارای میدان الکتریکی و مغناطیسی می باشد. سلول های بدن حاوی یون هایی هستند که می توانند تحت تأثیر نیروهای مغناطیسی قرار بگیرند.

هنگامی که بافت در معرض میدان مغناطیسی پالسی قرار می‌گیرد، جریان الکتریکی ضعیفی ایجاد شده و تمام سلول هایی که در معرض آن قرار دارند فعال می شوند. باور بر این است که اگر یک میدان مغناطیسی نزدیک بدن قرار گیرد، می تواند عملکرد میدان های مغناطیسی بدن را همسو و متعادل کند.

کارکرد مگنت تراپی به عنوان یک درمان آرتروز زانو بدون جراحی

میدان های الکترومغناطیسی پالسی با بهبود نفوذپذیری غشای سلولی باعث ایجاد اثرات ضد التهابی، کاهش تورم و کاهش درد بیمار می‌شوند. همچنین با اتساع عروق خونی و درنتیجه افزایش خونرسانی موضعی، به ریلکس شدن عضلات و بافت‌های اطراف کمک می‌کند. مگنت تراپی نه تنها درد را کاهش می‌دهد بلکه زمان لازم برای بهبود آسیب ‌را نیز کاهش می‌دهد.

مگنت تراپی یک درمان نسبتا بدون عارضه و به خوبی قابل تحمل می باشد و اغلب بیماران در طول درمان هیچ احساس ناخوشایندی را تجربه نمی کنند. تعداد جلسات درمانی و مدت آن برای هر بیمار با توجه به تشخیص پزشک، متفاوت است. تعداد جلسات مگنت تراپی معمولاً بین ۵ تا ۱۰ جلسه است و هر جلسه با توجه به نوع بیماری و شدت و قدرت جریان مغناطیسی، حدود ۱۰ تا ۳۰ دقیقه به طول می انجامد.

تزریق داخل مفصلی کورتون

در صورت عدم پاسخ درد زانو به درمان‌های گفته شده و یا در بیمارانی که به صورت حاد دچار تشدید درد، تورم و گرمی در مفصل زانو شده‌اند، تزریق داخل مفصلی کورتون به بهبود سریع علائم کمک می‌کند. بسیاری از بیماران به دلیل نگرانی از ایجاد پوکی استخوان به دنبال تزریق داخل مفصلی کورتون، از پذیرفتن این درمان اجتناب می‌کنند در حالیکه تزریق داخل مفصلی نسبت به مصرف خوراکی و یا تزریق عضلانی ترکیبات کورتونی، عوارض بسیار ناچیزی دارد و سبب ایجاد و یا تشدید پوکی استخوان نمی‌شود.

به طورکلی تزریق کورتون با فواصل تزریق سه ماهه در هر مفصل بلامانع است و باعث کاهش قابل توجه و سریع درد می‌شود ولی این کاهش علائم به طور معمول حداکثر بین یک تا سه ماه طول می‌کشد. در صورت وجود تورم مفصلی قابل توجه، تخلیه‌ی مایع مفصل توسط پزشک به کنترل بهتر و سریع‌تر علائم کمک می‌کند.

امروزه علاوه بر داروهای کورتونی، از ترکیبات جدیدتری برای تزریق داخل مفصل زانو استفاده می‌شود. با توجه به نگرانی های موجود نسبت به تزریق داروهای کورتونی، استفاده از این ترکیبات جدید، روز به روز مورد توجه و استقبال بیشتری از جانب بیماران قرار می‌گیرد. این ترکیبات عبارتند از:

هیالورونیک اسید

این داروها که به اشتباه به عنوان غضروف ساز شناخته می‌شوند باعث افزایش لغزندگی و کاهش اصطکاک در فضای مفصل می‌گردند که در نهایت به کاهش درد، بهبود عملکرد و افزایش انعطاف پذیری و دامنه‌ی حرکت مفصل زانو منجر می‌شوند. تعداد تزریق بر اساس جرم مولکولی دارو از یک تا سه نوبت تزریق در هر دوره‌ی درمان متغیر است و اثرات آن به مدت چندین ماه ادامه دارد.

 پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)

خون از دو قسمت پلاسما و سلول های خونی تشکیل شده است. پلاسما بخش مایع خون ماست که از آب و پروتئین تشکیل شده است. پلاسما باعث تسهیل حرکت گلبول های قرمز و سفید درون رگ می‌شود. پلاکت‌ها ذرات کوچکی هستند که در تشکیل لخته خون و ترمیم بافتی مشارکت دارند.

برای تهیه‌ی پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آرپی ابتدا ۳۰ تا ۴۰ سی سی خون از بیمار گرفته شده و سپس به وسیله دستگاهی به نام سانتریفیوژپلاسمای خون که غنی از پلاکت است از سلوال‌ها جدا می شود. این پلاسما که بعد از این مراحل پی آرپی نامیده می‌شود به وسیله سرنگ از داخل لوله برداشته شده و برای تزریق آماده است. به دنبال تزریق پی آر پی، پلاکت های موجود در آن در محل آسیب پراکنده شده و مواد ترمیم کننده  ترشح می کنند و پروسه ترمیم بافتی شروع می شود.

در هر دوره درمان معمولا دو تزریق با فاصله دو تا چهار هفته انجام می‌شود. این روش تاثیر بسزایی در کاهش درد و بهبود عملکرد بیمار دارد و اثرات آن در مقایسه با سایر روش های تزریقی مدت زمان بیشتری ادامه می‌یابد.

گاز ازن در درمان آرتروز زانو

ازن یک گاز بی رنگ و بدبو است که از سه اتم اکسیژن تشکیل شده و عملکرد اصلی آن حفاظت در برابر اشعه ماورا بنفش خورشید می باشد. علی رغم برخی عوارض نامطلوب مانند  اثرات سمی بر سیستم تنفسی، گاز ازن اثرات درمانی بسیار زیادی نیز دارد. در سال‌های اخیر استفاده از ازن تراپی در کنترل درد و بهبود عملکرد بیماران مبتلا به بیماری های اسکلتی-عضلانی مورد توجه پزشکان زیادی در سراسر دنیا قرار گرفته و با توجه به این که گاز ازن خاصیت ضد التهابی بالایی دارد، نسبتا سریع الاثر است و محدودیت های تزریق کورتیکواستروئید (کورتون) را ندارد، محبوبیت زیادی پیدا کرده است.

از شایعترین بیماری های اسکلتی عضلانی که ازن تراپی در آن‌ها کاربرد دارد می‌توان به آرتروز زانو و بیرون زدگی‌های دیسک اشاره کرد.

تزریق داخل مفصلی ازن جهت درمان‌ آرتروز زانو

به دنبال تزریق داخل مفصلی در فرد مبتلا به آتروز زانو، گاز ازن در مایع مفصلی حل می‌شود سپس از آزادسازی مواد التهابی و آنزیم های تخریب کننده‌ی غضروف جلوگیری کرده و با متوقف ساختن  چرخه درد و التهاب، اثرات ضد التهابی خود را بدون اینکه منجر به تخریب غضروف شود، اعمال می کند. همچنین گاز ازن با تحریک فیبروبلاست ها و آنزیم های آنتی اکسیدان، اثر محافظتی بر روی غضروف مفصل دارد و قابلیت بازسازی و ترمیم نسبی در غضروف مفصل ایجاد می کند.

تمامی این پروسه ها با روند موجود در آرتروز زانو مقابله می کند که در نهایت منجر به بهبود عملکرد و افزایش کیفیت زندگی بیماران می‌شود.برای تهیه گاز ازن، از یک ژنراتور استفاده می‌شود که گاز اکسیژن خالص را به گاز ازن با حجم و غلضت معین تبدیل می‌کند. با توجه به شدت درگیری مفصل، علائم بیمار و تشخیص پزشک، تعداد جلسات تزریق گاز ازن، متغیر است و به طور میانگین شامل دو الی سه تزریق با فاصله یک هفته می‌باشد. در صورت نیاز، ازن تراپی هر ۶ ماه یا یک سال تکرار می‌شود.لازم به ذکر است اثربخشی این روش‌ها در افرادی که کنترل وزن بهتری دارند و از برنامه‌ی ورزشی مناسب پیروی می‌کنند به طور قابل توجهی بیشتر است.