درمان دیسک کمر بدون جراحی با موثرترین روش های روز دنیا

فیزیوتراپی

نمی‌شود صبحت از یکی از بیماری‌های اسکلتی – عضلانی شود و نامی از فیزیوتراپی یا فیزیکال تراپی، به‌عنوان یکی از درمان‌های خط اول برده نشود. در انواع کمردرد و خصوصاً بیرون‌زدگی دیسک فیزیوتراپی یکی از درمان‌های رایج و مؤثر است و شواهد علمی معتبری به نفع این روش درمانی وجود دارد. شاید بتوان فرایند فیزیوتراپی را به سه دسته عمده تقسیم کرد:

• دستگاه‌ها و مدالیته‌های فیزیکی که شامل الکتروتراپی، اولتراسوند درمانی، گرمادرمانی و سرمادرمانی به طرق مختلف و… می‌شود.
• انواع ماساژ و درمان‌های دستی (منوال تراپی)، سوزن خشک (درای‌نیدلینگ) و غیره که در این موارد نسبت به مورد قبلی نقش فیزیوتراپیست و دانش و تجربه او بسیار پررنگ‌تر است.
• تمرین درمانی و ورزش‌درمانی و همچنین اصلاح وضعیت بدن (پوسچر) که با تجویز و نظارت فیزیوتراپیست انجام می‌شود.

دستگاه‌ها و مدالیته‌های فیزیکی از بین اهداف سه‌گانه، بیشتر در تسکین درد نقش دارند و با کاهش موقتی درد، بیمار را برای مراحل مهم‌تر فیزیوتراپی آماده می‌کنند. درمان‌های دستی و درای‌نیدلینگ هم بیشتر در تسکین درد نقش دارند، اما اثرات چشمگیرتر و ماندگارتری دارند. البته برخی از مانورها و درمان‌های دستی، می‌تواند به کاهش فشار از روی ریشه‌های عصبی نیز کمک کند. اما تمرین درمانی و ورزش‌هایی که فیزیوتراپیست تجویز می‌کند، مهم‌ترین بخش فیزیوتراپی است و علاوه بر کاهش درد، بهبود بیماری را تسریع کرده و از عود بیرون‌زدگی دیسک و تشدید گهگاهی علائم بیماری جلوگیری می‌کند.

در تمرین درمانی باید تمرینات تقویت‌کننده عضلات مرکزی (Core-strengthening exercises)، تمرینات تثبیت‌کننده پایدارکننده کمر (Lumbar stabilizing exercises)، تمرینات هوازی (Aerobic exercises) و اصلاح حالت و وضعیت بدن (Postural training) انجام شود. یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین ورزش‌ها، تمرینات مک‌کنزی هستند که می‌توان با انجام آنها همراه با قسمت‌های دیگر فیزیوتراپی به اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت زیر در درمان دیسک کمر بدون جراحی برسیم:

• کاهش علائم دردناک در ناحیه کمر و یا ساق پا
• بهبود عملکرد کمر با این هدف که بیمار فعالیت‌های روزانه را تاحدامکان مستقل انجام دهد
• افزایش انعطاف‌پذیری ستون فقرات و بهبود دامنه حرکتی آن
• برنامه ورزشی و تغییرات در فعالیت‌های روزانه برای جلوگیری از عود مشکلات کمر

به طور ساده و خلاصه می‌توان جمع‌بندی کرد که فیزیوتراپی اگر فقط شامل دستگاه‌ها و گرمادرمانی باشد، نقش مسکن دارد، اما همان‌طور که توضیح داده شد، یک فیزیوتراپی کامل بیشتر اهداف درمانی در درمان غیرجراحی دیسک کمر را پوشش خواهد داد.

لیزر پرتوان

فیزیوتراپیست‌ها و متخصصین طب فیزیکی و توان‌بخشی می‌توانند، از لیزر پرتوان به‌عنوان یکی از مدالیته‌های درمانی در درمان بیماری‌های اسکلتی – عضلانی از جمله فتق دیسک کمر و سیاتیکا استفاده کنند. اثرات فیزیولوژیک زیر برای لیزردرمانی طی مطالعات تأیید شده است:

• افزایش سلامت غشای سلولی
• تحریک تولید کلاژن
• تشکیل مویرگ‌های جدید برای بهبود گردش خون
• حمایت از فعالیت سیستم ایمنی
• اثرات تسکین‌دهنده درد به دلیل افزایش تولید اندورفین
• بهبود گردش خون و لنف
• کاهش التهاب ناشی از افزایش گردش خون، بازسازی بافت و تولید آنتی‌اکسیدان

با مرور اثرات لیزردرمانی، از نظر تئوری می‌توان نتیجه گرفت که اثرات ضدالتهابی لیزر پرتوان، بتواند با کاهش التهاب ریشه‌های عصب، از تخریب و آسیب عصب محافظت کند؛ اما هنوز مقالات زیادی این اثر را تأیید نکرده‌اند و فعلاً بیشترین اثر مورد تأیید مقالات اثر ضد دردی لیزر پرتوان است.

شاک‌ویوتراپی درمان بدون جراحی دیسک کمر و سیاتیکا

شاک‌ویوتراپی یک روش بی‌خطر و غیرتهاجمی بوده که می‌تواند در درمان مشکلات تاندون، عضله و مفصل مؤثر باشد. دستگاه شاک ویو امواجی پر انرژی ایجاد کرده و آن‌ها را به سمت بافت‌های آسیب‌دیده هدایت می‌کند. امواج ایجاد شده از نوع مکانیکی بوده و الکتریکی نیستند. اثر شاک ویو از طریق سطح پوست در بدن منتشر شده که در نتیجه آن متابولیسم در منطقه آسیب‌دیده افزایش یافته که می‌تواند منجر به تسکین درد و تسریع بهبودی شود.

ضربه های دستگاه شاک ویو تراپی با تاثیر مکانیکی بر بافت‌های بدن به افزایش قدرت بازسازی و ترمیم کنندگی آن ها کمک می‌کند.شاک ویو تراپی روند طبیعی بهبودی در بدن را تحریک کرده و مدت زمان بهبودی را کاهش می‌دهد. با همه این تفاصیل باتوجه‌به عمقی بودن محل بیرون‌زدگی دیسک و آسیب عصب، بعید است اثرات شاک ویو به آن قسمت برسد و بتواند اثرات مؤثر درمانی همچون اثری که در پلانتار فاشئیت (خار پاشنه) و آرنج تنیس‌بازان می‌گذارد، در دیسک کمر ایجاد کند؛ اما می‌تواند در درمان نقاط ماشه‌ای (تریگر پوینت) و اسپاسم‌های عضلانی که ثانویه به بیرون‌زدگی دیسک ایجاد شده‌اند، کمک کند.

مگنت تراپی درمان دیسک کمر بدون جراحی

مگنت تراپی یا همان مغناطیس درمانی هم مثل لیزر پرتوان توسط فیزیوتراپیست‌ها و متخصصین طب فیزیکی و توان‌بخشی به کار گرفته می‌شود؛ اثراتی همچون افزایش خون‌رسانی، اثرات ضدالتهابی، استخوان‌سازی و شل‌کنندگی عضلات را برای مگنت درمانی ذکر کرده‌اند. اما مقالات معتبر این اثرات را در درمان دیسک کمر بدون جراحی تأیید نکرده‌اند و به نظر نمی‌رسد تأثیر زیادی در درمان بیماران دیسک کمر داشته باشد.

طب سوزنی و درای‌نیدلینگ

یک مطالعه تحقیقاتی در مجله معتبر  BMJ نشان می‌دهد که دست‌کاری ستون فقرات (Manipulation) و طب سوزنی، درمان‌هایی هستند که نتایج امیدوارکننده‌ای را نشان داده‌اند. طب سنتی چینی بیان می‌کند که بدن بیش از ۲۰۰۰ نقطه دارد که می‌توانید سوزن‌های نازکی را در آن وارد کنید. آنها توسط مسیرهایی به هم متصل می‌شوند که جریانی از انرژی به نام Qi را ایجاد می‌کنند. تحریک این نقاط است که عدم تعادل Qi را اصلاح می‌کند و جریان انرژی را بهبود می‌بخشد. هدف آن ازبین‌بردن درد است. گفته می‌شود که اثر طب سوزنی سیستم عصبی مرکزی را تحریک می‌کند و مواد شیمیایی آزاد شده در عضلات، مغز و نخاع را تحریک می‌کند. طب سوزنی با شل کردن عضلات سفت، بهبود گردش خون، تنظیم سیستم عصبی و آزادسازی انتقال‌دهنده‌های عصبی برای کاهش درد عمل می‌کند.

در پژوهش‌ها نشان داده شده است که طب سوزنی یک درمان مؤثر برای سیاتیک بدون عوارض جانبی داروهای مسکن تجویزی مانند NSAIDها و شل‌کننده‌های عضلانی است. همچنین یک گزینه درمانی ایمن و غیرجراحی است که می‌تواند درد سیاتیک را تسکین دهد. حتی در یک مطالعه از طب سوزنی برای سیاتیکا نشان داد که طب سوزنی علائم سیاتیک را بهتر از درمان با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) بهبود می‌بخشد. طب سوزنی همچنین به افزایش اثرات داروهایی که ممکن است برای سیاتیک تجویز شوند کمک می‌کند، بنابراین می‌تواند به کاهش دوز و کاهش عوارض جانبی کمک کند. علاوه بر خواص ضددردی و مسکنی، فواید دیگری نیز برای طب سوزنی قائل هستند که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌شود:

• کاهش التهاب با آزادسازی فاکتورهای عروقی و تعدیل‌کننده ایمنی
• تحریک اعصاب در بدن که در ماهیچه‌ها و سایر بافت‌ها قرار دارند و منجر به آزادشدن اندورفین و سایر عوامل عصبی – هومورال می‌شود.
• افزایش سطح سروتونین و نورآدرنالین به کاهش درد و تسریع ترمیم اعصاب کمک می‌کند.
• بهبود سفتی عضلانی و افزایش دامنه حرکتی مفصل با افزایش میکروسیرکولاسیون (گردش خون مویرگی) و همچنین بهبود تورم قسمت‌های آسیب‌دیده

درای‌نیدلینگ یا سوزن خشک نوع دیگری از درمان با سوزن‌های نازک است که برخلاف طب سوزنی روی نقاط مخصوص انجام نمی‌شود و هر جایی که سفتی و اسپاسم عضله وجود داشته باشد، می‌توان از این روش برای رفع آن استفاده کرد. در بیرون‌زدگی دیسک کمر هم برای ازبین‌بردن اسپاسم‌های ثانویه می‌توان از درای‌نیدلینگ استفاده کرد.

کاردرمانی در درمان دیسک کمر و سیاتیکا بدون جراحی

کاردرمانی یکی از شاخه‌های توان‌بخشی است که بر روی ابعاد مختلف جسمی و روانی بیماران کار می‌کند. این رشته در واقع حوزه‌ای میان‌رشته‌ای است که از علوم مختلف نظیر روان‌شناسی، فیزیولوژی و آناتومی برای بهبود عملکرد بیماران بهره می‌برد. هدف اصلی کاردرمانی افزایش کارآمدی فرد در زندگی و رسیدن به استقلال در انجام امور است. به‌طوری‌که پس از پایان جلسات بتواند به‌تنهایی کارهای مربوط به خود را انجام دهد. چگونه کاردرمانی می‌تواند به شما در مدیریت کمردرد کمک کند؟

یک کاردرمانگر حرفه‌ای می‌تواند درمان‌های خاص و تغییرات سبک زندگی را برای کمک به بهینه‌سازی فعالیت‌های عملکردی اعمال کند. برای کمردرد، درمان بر استفاده از مکانیک مناسب بدن، روش‌های حفظ انرژی و یادگیری سیگنال‌های درد برای جلوگیری از اعمال فشار بیش از حد تمرکز دارد. کاردرمانگران با بررسی فعالیت‌های کلی بیمار در خانه، محل کار و تفریح برنامه درمانی ویژه‌ای را برای بیمار طراحی می‌کنند. کاردرمانگر شما برای دستیابی به اهدافتان با شما همکاری می‌کند و به شما آموزش می‌دهد که چگونه ایمن و با درد کمتر کارهای روزمره را انجام دهید. همچنین می‌توانید برای تهیه تجهیزات و تغییراتی را که ممکن است، خانه یا محیط کار شما به آن نیاز داشته باشد، از کاردرمانگر کمک بگیرید.

تمرین درمانی

به اهمیت تمرین درمانی به‌عنوان قسمتی از فیزیوتراپی اشاره کردیم؛ اما تمرین درمانی و حرکات ورزشی نباید محدود به فیزیوتراپی شود و بیمار حتماً باید به‌عنوان جزئی از درمان دیسک کمر بدون جراحی جهت جلوگیری از عود و تشدید علائم دیسک کمر این تمرینات را انجام دهد. اگر در فرایند درمان به فیزیوتراپیست مراجعه می‌کنید، حتماً از درمانگر خود بخواهید، علاوه بر تمرینات ورزشی در جلسات فیزیوتراپی، برای بعد از اتمام جلسات نیز برنامه ورزشی برای شما تنظیم کند؛ اگر مراجعه به فیزیوتراپیست نداشته‌اید، با مراجعه به پزشک متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی و یا متخصص پزشکی ورزشی، برنامه تمرینی جهت تقویت عضلات ستون فقرات دریافت کنید.

آب درمانی درمان دیسک کمر بدون جراحی

امکان ندارد دچار کمردرد یا بیرون‌زدگی دیسک کمر شده باشید و پزشکان و یا حتی اطرافیان، آب‌درمانی را برای شما توصیه نکرده باشند؛ چرا ورزش در آب برای کمردرد و درمان دیسک کمر بدون جراحی مفید است؟ معمولاً کمردرد ناشی از ضعف عضلات کمر است. به همین دلیل است که تمرینات آب برای کسانی که با کمردرد سروکار دارند بسیار مفید است. هنگامی که در استخر ورزش می‌کنید، آب نوعی بالشتک برای بدن شما فراهم می‌کند که استرس را از پشت شما دور می‌کند، به شما کمک می‌کند راحت‌تر حرکت کنید و خطر آسیب را کاهش دهید.

دامنه حرکت شما در آب نیز افزایش می‌یابد، زیرا آب تا ۹۰ درصد وزن شما را تحمل می‌کند و فشار را از روی مفاصل و ستون فقرات شما می‌گیرد؛ بنابراین، اگر به‌عنوان‌مثال، کمردرد به شما اجازه انجام حرکات خاصی مانند بلندکردن پا را نمی‌دهد، آب به شما این امکان را می‌دهد که آنها را بسیار راحت‌تر انجام دهید. ورزش در آب همچنین به شما این امکان را می‌دهد که عضلات خود را بدون خطر آسیب‌دیدگی تقویت کنید. ازآنجایی‌که آب حدود ۱۲ برابر بیشتر از هوا مقاومت می‌کند، حرکت معمولی در آب یک چالش است که باعث تقویت عضلات می‌شود.

فشار هیدرواستاتیک آب جریان خون به عضلات را بهتر می‌کند. پس حرکت در آب باعث افزایش جریان خون می‌شود و افزایش جریان خون با ترمیم زودتر و تسریع بهبودی رابطه مستقیم دارد. آب احساس درد را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود، بتوانید بیشتر و برای مدت طولانی‌تری ورزش کنید و دوره توان‌بخشی را سریع‌تر طی کنید.

کایروپراکتیک و استئوپاتی و درمان‌های دستی

کایروپراکتیک شاخه‌ای از طب مکمل یا طب جایگزین است و بیشتر کایروپراکتورها تحصیلات در زمینه پزشکی ندارد. علم کایروپراکتیک معتقد است بیشتر اختلالات اسکلتی عضلانی بدن از اختلال ستون فقرات منشأ می‌گیرد و با تنظیم ستون فقرات می‌توان بسیاری از بیماری‌ها رو درمان کرد. شواهد معتبر علمی چنین ادعایی را تأیید نمی‌کند. در مورد درمان دیسک کمر بدون جراحی و درد مسیر سیاتیک هم کایروپراکتیک در خیلی از مواقع مخصوصاً موارد شدید مؤثر نیست و حتی ممکن است باعث تشدید درد و آسیب به ریشه عصب شود؛ کایروپراکتیک بیشتر در دردهای ناشی از مفاصل کناری ستون فقرات (مفاصل فاست) مؤثر است.

استئوپاتی هم شاخه‌ای دیگر از طب مکمل است و فعالان این حوزه هم که استئوپات گفته می‌شوند؛ ادعای استئوپات‌ها هم مثل کایروپراکتیک‌ها ارتباط بیشتر بیماری‌ها با استخوان و مفاصل است که علم پزشکی مدرن و مبتنی بر شواهد علمی آن را تأیید نمی‌کند. اما برخی از درمان‌های استئوپاتیک مثل Osteopathic manipulation treatment (OMT) یا همان درمان‌های مانیپولاسیون استئوپاتیک که توسط متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی هم ارائه می‌شود، در درمان برخی مشکلات ستون فقرات و دیسک کمر می‌تواند مفید باشد.