ورم لنفاوی یا لنف ادم چیست؟

مراحل لنف ادم

لنفادم دارای چهار مرحله است که با معاینه فیزیکی تشخیص داده می شود.

مرحله ۰: قبل از شروع تورم قابل مشاهده در بافت ایجاد می شود. در این مرحله، بیماران از علائمی مانند درد عمومی، سنگینی یا احساس عجیب شکایت دارند. ناراحتی موضعی و تغییر در حجم بافت در این مرحله وجود ندارد.

مرحله ۱ (لنفادم قابل برگشت): اگر بیمار گارمنت فشاری بپوشد یا بازوی خود را بالا بکشد ، ظاهر طبیعی و حجم اولیه بافت برمی گردد؛ زیرا تنها تغییر در حجم اضافی مشاهده شده ، وجود مایعات غنی از پروتئین است و به راحتی جابجایی می شود.

مرحله ۲ (لنفادم غیرقابل برگشت): در این مرحله فیبروز یا رسوب بافت کلاژن شل و بی نظم رخ داده است.  بدون مداخلات درمانی، هر چقدر بیمار قسمت آسیب دیده بدن را بالا ببرد یا فشرده کند ، به ظاهر و حجم اولیه باز نخواهد گشت.

مرحله ۳ (فیلی شدن لنفوستاتیک): این مرحله با وجود متاپلازی پوستی مشخص می شود. برخی از پروتئین های موجود، التهابی هستند و می توانند منجر به تغییرات پوستی شوند. به طور معمول ، این تغییرات پوستی شامل ضخیم شدن پوست و تشکیل پاپیلوما است.

عوامل خطر ورم لنفاوی

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به لنف ادم را پس از سرطان یا پس از درمان سرطان یا سایر علل ثانویه افزایش دهند ، عبارتند از:

سن بالاتر

اضافه وزن یا چاقی

روماتیسم مفصلی و بیماری پسوریازیس (بیماری صدف)

عوارض لنف ادم

لنف ادم در اندام فوقانی یا تحتانی می تواند منجر به عوارض جدی شود ، مانند:

عفونت ها: عفونت های احتمالی که می توانند از لنف ادم ناشی شوند، شامل:

عفونت جدی باکتریایی پوست (سلولیت)

عفونت عروق لنفاوی (لنفانژیت)

کوچکترین آسیب به اندام ها می تواند محلی برای ایجاد عفونت باشد.

لنفانژیوسارکوم: این بیماری، نوعی سرطان نادر در بافت نرم است که در موارد لنف ادم شدید درمان نشده ایجاد می شود. علائم لنفانژیوسارکوم شامل لکه های پوستی به رنگ آبی-قرمز یا بنفش است.

پیشگیری از ابتلا به لنف ادم

اگر تحت عمل جراحی سرطان قرار گرفته اید یا قصد جراحی دارید ، از پزشک خود بپرسید که آیا این عمل شامل جراحی غدد لنفاوی یا عروق لنفاوی هم می شود یا خیر. بپرسید آیا پرتودرمانی شما در محل غدد لنفاوی هست یا خیر.  بنابراین از خطرات احتمالی آگاه خواهید شد.

برای کاهش خطر ورم لنفاوی ، سعی کنید:

از اندام های بدن خود محافظت کنید. مراقب ایجاد آسیب در اندام مبتلا باشید. بریدگی ها ، خراش ها و سوختگی ها می توانند باعث ایجاد عفونت شوند. از اندام خود در برابر اشیای تیز محافظت کنید. به عنوان مثال ، با تیغ برقی اصلاح کنید ، هنگام باغبانی یا آشپزی دستکش بپوشید و هنگام خیاطی از محافظ انگشت استفاده کنید. در صورت امکان از انجام اقدامات پزشکی مانند گرفتن خون و واکسیناسیون در اندام آسیب دیده خودداری کنید.

هنگام بهبودی به اندام های خود استراحت دهید. پس از درمان سرطان ، ورزش و حرکات کششی انجام دهید، اما تا زمان بهبودی از جراحی یا پرتودرمانی از انجام فعالیت های سنگین خودداری کنید.

از قراردادن گرما روی اندام خودداری کنید. یخ یا گرما را ، مانند پد گرم کننده ، روی اندام آسیب دیده خود قرار ندهید. همچنین، از اندام آسیب دیده خود در برابر سرمای شدید محافظت کنید.

دست یا پای خود را بلند کنید. در هر زمانی که می توانید، اندام آسیب دیده خود را بالاتر از سطح قلب قرار دهید.

از پوشیدن لباس تنگ خودداری کنید. از هر چیزی که می تواند اندام شما را منقبض کند مانند لباس های تنگ خودداری کنید. در مورد بازوها، کاف فشار خون را در اندام مبتلا نبندید و از پزشک یا پرستار بخواهید که فشار خون را از بازوی سمت مقابل بگیرند.

اندام های خود را تمیز نگه دارید. مراقبت از پوست و ناخن را در اولویت اصلی خود قرار دهید. پوست اندام ها را روزانه بررسی کنید، به تغییرات پوستی که ممکن است منجر به عفونت شود ، توجه کنید. پابرهنه راه نروید.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت مشاهده تورم مداوم در اندام فوقانی و تحتانی، به پزشک مراجعه کنید.

اگر در حال حاضر تشخیص لنفادم اندام را دارید، در صورت افزایش ناگهانی در اندازه اندام درگیر، به پزشک مراجعه کنید ، زیرا ممکن است مشکل جدیدی اضافه شده باشد.

تشخیص بیماری لنف ادم

اگر در معرض خطر لنفادم هستید (مثلا اگر اخیراً جراحی سرطان با درگیری غدد لنفاوی انجام داده اید) پزشک ممکن است بر اساس علائم و نشانه های شما، لنفادم را تشخیص دهد.

اگر علت لنفادم شما چندان واضح نباشد، ممکن است پزشک آزمایشات تصویربرداری را برای دیدن سیستم لنفاوی شما تجویز کند.

آزمایشات شامل موارد زیر است:

ام آرآی (MRI): با استفاده از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی، MRI، تصاویر ۳ بعدی و با وضوح بالا تولید می کند.

سی تی اسکن: در این روش به کمک اشعه ایکس، تصاویر دقیق و مقطعی از ساختارهای بدن تولید می شود. سی تی اسکن می تواند انسداد در سیستم لنفاوی را نشان دهد.

سونوگرافی داپلر: نوعی سونوگرافی با پرتاب امواج صوتی با فرکانس بالا از گلبول های قرمز خون که جریان و فشار خون را بررسی می کند. سونوگرافی می تواند به یافتن انسداد کمک کند.

تصویربرداری رادیونوکلئید از سیستم لنفاوی (lymphoscintigraphy ): در طول این آزمایش به شما یک ماده رادیواکتیو تزریق می شود و سپس توسط دستگاه اسکن می شود. تصاویر به دست آمده نشان می دهد که ماده رنگی در داخل عروق لنفاوی شما حرکت می کند و انسداد را مشخص می کند.

درمان لنف ادم

هیچ درمان قطعی برای لنفادم وجود ندارد.

درمان های مختلف بر کاهش تورم و کنترل درد متمرکز است.

فشرده سازی (کمپرس کردن) دراصل داروی ما برای درمان لنفادم است.

درمان های لنفادم

ورزش و تمرین درمانی: تمرینات سبک که در آن، اندام آسیب دیده خود را حرکت می دهید، می تواند تخلیه مایعات لنفاوی را افزایش داده و به شما در آماده سازی برای انجام کارهای روزمره مانند حمل مواد غذایی کمک کند. ورزش نباید سنگین باشد یا شما را خسته کند؛ بلکه باید بر روی انقباض آرام عضلات اندام ها تمرکز داشته باشد.

بستن اندام: بانداژ کل اندام باعث تخلیه مایعات لنفاوی به سمت عقب (به سمت تنه) می شود. بانداژ باید در اطراف انگشتان دست یا انگشتان پا محکم باشد و با بالا رفتن به سمت بازو یا ران پا شل شود. پزشک به شما نشان می دهد که چگونه اندام خود را ببندید.

ماساژ: یک روش ماساژ ویژه به نام تخلیه دستی لنفاوی (MLD) موجب جریان مایع لنفاوی می شود. درمان های مختلف ماساژ در افراد مبتلا به سرطان به کار می رود.

ماساژ برای همه مناسب نیست.

نحوه انجام ماساژ باید به افراد آموزش داده شود.

از ماساژ در محل عفونت پوستی، لخته عروقی و مناطق تخلیه لنفاوی درگیر خودداری کنید.

فشرده سازی پنوماتیک (Pneumatic compression): پوشش یا آستین دور اندام آسیب دیده که به یک پمپ متصل می شود.این پمپ، به طور متناوب آستین را باد می کند، به اندام فشار می آورد و مایع لنفاوی را از انگشتان دست یا انگشتان پا دور می کند.

لباسهای فشرده سازی (Compression garments): آستین بلند یا جوراب بلند که برای فشرده سازی اندام فوقانی یا تحتانی شما ساخته شده و باعث به جریان انداختن مایع لنفاوی در اندام آسیب دیده می شود. هنگام ورزش اندام آسیب دیده، لباس فشرده سازی بپوشید.

درمان کمپلکس احتقان (CDT): این نوع درمان شامل ترکیب روش های درمانی با تغییر سبک زندگی است. CDT تلاش می‌کند تخلیه لنفاوی را افزایش دهد؛ تورم، ناراحتی،تشکیل ساختار نامنظم و ریسک عفونت را کاهش دهد و وضعیت عملکردی و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

CDT  استاندارد بین‌المللی مراقبت برای درمان لنفادم محسوب می‌شود. مطالعات متعدد نشان داده اند که CDT روش درمانی به وضوح مفیدی است. CDT هنگامی که توسط درمانگران آموزش دیده انجام شود ، باعث کاهش حجم اندام به میزان ۵۰ تا ۷۰ درصد می شود.

CDT اغلب در اندام ها به صورت یک روش درمانی دو فازی اعمال می شود:

فاز I : تخلیه لنفاوی دستی (MLD) ، ماساژ ملایم برای به حرکت درآوردن لنف متراکم شده و به دنبال آن استفاده از باند های فشاری کششی کوتاه چند لایه که به طور مداوم بین جلسات درمان پوشیده می شوند.

همچنین در این فاز، تمرین‌هایی برای ایجاد و تقویت مکانیسم پمپاژ داخلی، مراقبت از پوست و آموزش خود مراقبتی به بیماران آموزش داده می شود. مراقبت از پوست برای جلوگیری از عفونت ضروری است و شامل کنترل لانه گزینی میکروبی و قارچی، از بین بردن رشد بیش از حد میکروبی در شکاف پوست و مرطوب کننده پوست برای کنترل خشکی پوست می‌شود.

فاز II : استفاده از پوشش یا لباس های فشرده سازی و بانداژ در شب ، با هدف حفظ کاهش حجم حاصل از فاز I که طی استفاده  روزانه بدست آمده است. با توجه به شدت ادم لنفاوی و برجستگی اندام، لباس یا پوشش مناسب انتخاب می شود. پوشش ها به صورت آستین، جوراب، جوراب شلواری و شلوار در دسترس هستند.

در طول درمان، با بانداژ یک ستون نرم ایجاد می شود و تلاش می شود یک مکانیسم پمپاژ با ورزش درون آن ایجاد کنیم.

یکی از مواردی که اغلب در هنگام درمان لنفادم  فراموش می شود،عدم تاکید کافی بر نقش حیاتی ورزش است. انجام ورزش نقش کلیدی در درمان لنفادم دارد.

به طور کلی ، CDT برای افرادی که فشار خون بالا ، دیابت ، فلج ، لخته خون یا عفونت حاد دارند توصیه نمی شود. همچنین کاربرد آن در مراحل شدید سرطان متاستاتیک، نارسایی کبدی و قلبی، بیماری عروق محیطی، زخم ها و اختلالات عصبی (اختلال حسی ناشی از شیمی درمانی ، آسیب عصب ناشی از اشعه و فشرده شدن عصب توسط تومورها) می تواند با برخی از خطرات همراه باشد. علیرغم این واقعیت که با CDT می توان ورم بیمار را کاهش داد، اما ممکن است این روش درمانی در برخی بیماران مناسب نباشد یا ممنوع باشد.

برنامه ریزی مناسب برای هر بیمار ضروری است، زیرا یک اقدام نامناسب ممکن است منجر به صدمه بیمار یا نتیجه نامطلوب شود.

روش‌های جراحی در بیماری لنف ادم

اگرچه جراحی درمان کننده نیست، اما این روش زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که روش‌های دیگر تسکین دهنده علایم،  بهبود کافی را فراهم نکرده اند. جراحی برای برداشتن بافت اضافی در بازو یا پا برای کاهش تورم انجام می شود.

روش‌های خارج سازی، کاهش حجم و لیپوساکشن برای کمک به کاهش بافت اضافی به کار می ورند و برای بیمارانی ذخیره می‌شوند که تحرک و کیفیت زندگی آنها به شدت به خطر افتاده‌است.

برخی ازتکنیک های بازسازی غدد لنفاوی، شامل اتصال سیستم لنفی به وریدی، انتقال غدد لنفاوی و پیوند غدد لنفاوی، مورد توجه هستند.

فیبرومیالژیا