برای کمردرد به چه دکتری مراجعه کنیم؟
در این نوشته دکتر محمد رسول نظام آبادی فلوشیپ ستون فقرات و توانبخشی ضایعات نخاعی، در مورد متخصص کمر درد، دیسک کمر و سیاتیک، علل، تشخیص و اینکه برای درمان کمر درد به چه دکتری باید مراجعه کرد؟ توضیحاتی ارائه کرده اند.
علت کمر درد، دیسک کمر و سیاتیک
برای اینکه مشخص کنیم برای کمردرد، دیسک کمر و بیرونزدگیهای دیسک کمر که به ریشههای تشکیلدهنده عصب سیاتیک فشار می آورد و اصطلاح سیاتیکا گفته می شوند، به چه پزشکی باید مراجعه کنیم؛ اول باید علل ایجاد کمردرد و بیرونزدگی دیسک کمر رو مشخص کنیم.
کمردرد علتهای مختلفی میتواند داشته باشد؛ مفاصل کناری ستون فقرات (مفاصل فاست) میتواند منشأ درد باشند؛ همچنین بیرونزدگی دیسک هم درد ایجاد میکند و در مواردی که به ریشههای تشکیلدهنده عصب سیاتیک فشار بیاورد، باعث ایجاد درد در کمر و درد تیر کشنده به پاها میشود؛ عضلات هم میتوانند منشأ درد در کمر باشند که بهصورت اسپاسم و کشیدگی و اصطلاحاً رگبهرگ شدن از آن نامبرده میشود که از علتهای خیلی شایع کمردرد است.
به طور خلاصه مفاصل، دیسک، اعصاب و عضلات ستون فقرات هر کدام میتواند منشأ تولیدکننده درد باشد که باید در قدم اول بررسی و معاینه علت ایجاد درد، مشخص شود.
برای مطالعه کاملتر در مورد علل مختلف کمردرد میتوانید به مطلب علل کمردرد در این لینک مراجعه کنید.
تشخیص کمر درد، دیسک کمر و سیاتیک
اساس تشخیص در همه بیماریهای پزشکی، شرححال و معاینه فیزیکی بیمار است. با شرححال دقیق از بیمار میتوانیم علتهای مختلف کمردرد را بررسی کنیم و مشخص کنیم کدام یک از علتهایی که در بالا گفته شد، میتواند علت ایجادکننده درد بیمار باشد. بعد از شرححال دقیق بیمار باید معاینه شود که بر اساس مواردی که در شرححال ذکر شده، معاینه دقیق انجام میشود و در نهایت میتواند خیلی از تشخیصهای احتمالی را برای ما رد و یا تأیید کند و راهنمایی برای رسیدن به تشخیص نهایی و استفاده از پاراکلینیکها و تصویربرداریها و در نهایت درمان مؤثر بیمار باشد.
گاهی اوقات همین شرححال و معاینه ای که متخصص کمردرد فردیس انجام می دهد، تشخیص نهایی را مشخص میکند و نیاز به بررسیهای دیگری وجود ندارد و بیمار نیازی نیست، بابت امآرآی، نوار عصب و عضله، عکسهای رادیوگرافی، سیتیاسکن و غیر هزینه اضافی بکند و علاوه بر هزینه، وقت خود را هم بابت انجام این موارد بگذارد.
اما در مواردی علاوه بر شرححال و معاینه فیزیکی نیاز به انجام یک سری موارد پاراکلینیک برای تشخیص علت درد کمر وجود دارد که شایعترین این موارد پاراکلینیک عکسهای رادیوگرافی از کمر، امآرآی از کمر و نوار عصب و عضله از پاها و کمر است که میتواند به تشخیص دقیقتر کمک بکند؛ البته اسکنهای استخوانی، سیتیاسکن و… هم در بعضی از موارد میتوانند به تشخیص علت کمردرد کمک کنند؛ همچنین آزمایش خون هم در مواردی که به عفونت، التهاب و بیماریهای روماتیسمی بهعنوان یکی از علل کمردرد شک داریم، میتواند همراه MRI این موارد را بررسی کند.
برای اطلاع از انواع روشهای تشخیصی برای کمردرد و بیرونزدگی دیسک کمر میتوانید به مطلب تشخیص کمردرد و دیسک کمر از این لینک مراجعه کنید.
نوار عصب و عضله پا و کمر در دیسک و سیاتیک
درمان گیاهی و درمان های طب سنتی برای درمان کمردرد و دیسک کم
توانبخشی و مراقبت های بعد از عمل جراحی دیسک کمر
درمان بیرون زدگی دیسک کمر بدون جراحی با تزریق اپیدورال
درمان دیسک کمر و سیاتیک توسط متخصص کمردرد
بعد از تشخیص و بعد از اینکه فهمیدیم برای کمردرد به چه دکتری مراجعه کنیم به مرحله درمان میرسیم؛ اینکه چه درمانی برای هر بیماری و علتی از کمردرد انجام شود، خیلی مهم است.
اول باید بررسی کنیم که یک درمان خوب چه ویژگیهایی باید داشته باشد؛ یکی از ویژگیهایی که درمان باید داشته باشد پله به پله بودن، مراحل درمانی است. یعنی بهتر است، درمان با موارد که سادهتر، کمهزینهتر و کمتر تهاجمی است، شروع شود و در صورت عدم بهبود، سراغ درمانهای پیچیدهتر، پرهزینهتر و تهاجمیتر برویم.
یکی دیگر از ویژگیهای درمان خوب این است که درمان طول اثر بیشتری داشته باشد و بهصورت موقت و مسکن نباشند و بیمار رو مدتهای زیادی از شر درد کمر رها کند.
یکی از ویژگیهای درمان مؤثر و خوب، آموزش و آگاهی دادن به بیمار است؛ این آگاهیبخشی به این صورت است که پزشک به بیمار تمام مراحل تشخیص و درمان و ضرورت این موارد را توضیح داده و به سؤالات بیمار در این موارد پاسخ میدهد. این آگاهیبخشی باعث میشود، بیمار با اطمینان و جدیت بیشتری مراحل تشخیصی درمانی را طی کرده و در نهایت نتیجه سریعتر و مؤثرتری از درمان بگیرد. همچنین در این آموزشها، پزشک باید در خصوص پیشگیری از عود بیماری و مواردی که باعث عود و یا جلوگیری از عود و بازگشت بیماری میشود، به بیمار ارائه دهد.
در کمردرد و بیرونزدگی دیسک کمر، انواع مختلف درمانهای غیرجراحی و انواع روشهای جراحی وجود دارد و طبیعتاً بیماران دوست دارند که از درمانهای غیرجراحی استفاده بکند و درمان جراحی را برای آخرین پله درمان بگذارند.
روشهای غیرجراحی درمان کمردرد و بیرونزدگی دیسک کمر و سیاتیک
روشهای غیرجراحی درمان کمردرد و بیرونزدگی دیسک کمر و سیاتیک متعدد است و طیف گستردهای از درمانها مثل دارودرمانی، فیزیوتراپی، لیزردرمانی و ورزشدرمانی و تمرین و حرکات اصلاحی برای درمان این بیماری استفاده میشود. گاهی اوقات در بیرونزدگیهای دیسک کمر یا آرتروز شدید مفاصل کنار ستون فقرات که مفاصل فاست گفته میشود، روشهای بالا کاربردی ندارد و آنچنان درد بیمار را تسکین نمیدهد، در این موارد هم باید قبل از جراحی از روشهای مداخلهای درمان درد ستون فقرات مثل تزریقهای اپیدورال با فلوروسکوپی و تزریق مفاصل فاست با فلوروسکوپی برای بهبود درد بیمار بهعنوان آخرین مرحله قبل از جراحی استفاده کرد.
در مطلب روشهای غیرجراحی درمان دیسک کمر و کمردرد انواع روشهای غیرجراحی توضیح داده شده. همچنین در مطلب انواع روشهای جراحی دیسک کمر ستون فقرات روشهای مختلف جراحی نیز توضیح داده شده است.
برای آگاهی از چگونگی انجام تزریق اپیدورال بهعنوان روشی جایگزین جراحی در بسیاری از موارد بیرونزدگی دیسک کمر میتوانید این مطلب را در سایت از اینجا بازدید کنید و توضیحات مفصلی که داده شده است را مطالعه کنید.
درمان بیرون زدگی دیسک با لیزر درون دیسک
پزشکان فعال در ویزیت بیماران کمردرد و دیسک کمر
بعد از یک مقدمه طولانی در مورد علت، تشخیص و درمان کمردرد و دیسک کمر حالا باید بگوییم چه پزشک و چه تخصصهایی در زمینه تشخیص و درمان کمردرد و دیسک کمر فعال هستند و این پزشکان چه تفاوتهایی با هم دارند.
پزشکان فعال در ویزیت بیماران کمردرد و بیرونزدگی دیسک کمر و سیاتیک متخصصین ارتوپدی، متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی، متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیستها)، متخصص جراحی مغز و اعصاب، متخصص پزشکی ورزشی، فوقتخصص روماتولوژی، فلوشیپ درد، کایروپراکتیکها و فیزیوتراپیستها هستند که در زیر به هر کدام از این انواع متخصص کمردرد اشاره شده و نقش و تفاوتهای آنها در تشخیص و درمان کمردرد باهم مقایسه خواهد شد.
متخصص مغز و اعصاب
نورولوژیستها، متخصص مغز و اعصاب یا داخلی مغز و اعصاب عناوینی است که برای این رشته به کار میرود. حوزه اصلی فعالیتشان در زمینه بیماریهای اعصاب مرکزی مثل سکته مغزی، سردرد، ام اس، پارکینسون و دیگر اختلالات حرکتی، تشنج و بیماریهای اعصاب محیطی مثل گیلنباره و… است.
باتوجه به اینکه در دوره دستیاری و آموزشی متخصصین مغز و اعصاب، آموزشی در زمینه معاینه مفاصل محیطی، مفاصل ستون فقرات و نیز تشخیصهای شبیه و نزدیک به آسیب ستون فقرات ارائه نشده است، تجربه چندانی در زمینه تشخیصهای ممکن و احتمالی که منجر به کمردرد میشوند ندارند و ممکن است بعضی از کمردردهایی که علت عضلانی یا مفصلی دارند را بهخوبی تشخیص ندهند.
متخصصین مغز و اعصاب علاوه بر ناتوانی در تشخیص علل مختلف کمردرد، در زمینه درمان کمردرد و دیسک کمر هم فقط میتوانند به نوشتن داروهای خوراکی و فیزیوتراپی بهصورت روتین و غیرتخصصی بسنده کنند و در زمینه درمانهای تخصصی دیگر هم حرفی برای گفتن ندارند و اگر نیاز به مداخلات جدیتر جراحی و غیرجراحی باشد، باید بیماران را ارجاع دهند.
متخصص ارتوپدی
یکی از تخصصهایی که بیماران کمردرد خیلی به آنها مراجعه میکنند، متخصصین ارتوپدی هستند؛ باتوجهبه شیوع زیاد آسیبها و تصادفات و شکستگیها در کشور ما و شلوغی زیاد کلینیکهای ارتوپدی، در هنگام تشخیص کمردرد و بررسی علل احتمالی آن، متأسفانه اکثریت متخصصین ارتوپدی وقت و حوصله کافی برای شرححال و معاینه جهت تشخیص را نمیگذارند و بلافاصله در خواست عکس و MRI کرده و یا دارو و فیزیوتراپی نسخه خواهند کرد.
در زمینه درمان هم مثل متخصصین مغز و اعصاب، معمولاً دارودرمانی انجام شده و فیزیوتراپی بهصورت غیرتخصصی تجویز میشود.
البته شاخهای از این متخصصین وارد فلوشیپ ستون فقرات و جراحی ستون فقرات میشوند که در زمینه جراحی ستون فقرات و تشخیص و درمان بیماریهای کمر و دیسک تبحر بیشتری به نسبت به متخصصین این رشته دارند و به توجه به کارکرد اختصاصی وقت بیشتری برای بیماران میگذارند.
متخصص جراحی مغز و اعصاب
جراحان مغز و اعصاب از دیگر متخصصین فعال در ویزیت بیماران کمردرد و دیسک کمر هستند و تبحر اصلیشان در زمینه تشخیص بیرونزدگیهای دیسک کمر است و اگر علت کمردرد شما چیزی جز دیسک کمر باشد، احتمال تشخیص دقیق آن توسط جراح مغز و اعصاب کم است.
در مرحله درمان هم بیشتر در حیطه درمانهای غیرجراحی همان نسخههای معمول دارو و فیزیوتراپی که ارتوپدها و نورولوژیستها ارائه میدهند را به شما ارائه خواهند داد. اما اگر بیرونزدگی دیسک شدیدی داشته باشید، این متخصصین میتوانند در این زمینه به کمک شما بیایند و با جراحی دیسک، مشکل شما را حل کنند. البته این نکته هم در نظر بگیرید که حدود ۹۰ درصد بیرونزدگیهای دیسک کمر نیاز به جراحی ندارد.
اما مراجعه در قدم اول به جراح اعصاب هم میتواند ضررهایی داشته باشد. بگذارید مثالی بزنم؛ شما با مراجعه به چلوکبابی، با منو چلوکباب روبرو خواهید شد و خبری از پیتزا نیست. مراجعه به برخی جراحان مغز و اعصاب هم مانند همین مثال است و به شما چیزی جز جراحی ارائه نخواهد شد. پس باید در مورد اینکه برای کمردرد به چه دکتری مراجعه کنیم دقت بیشتری به خرج دهیم.
متخصص طب فیزیکی و توانبخشی کمر درد، دیسک کمر و سیاتیک
عنوان این رشته ممکن است تابهحال به گوش شما نخورده باشد و با حیطه کاری این رشته آشنایی نداشته باشید. اما یکی از جواب هایی که در پاسخ به سوال برای کمردرد به چه دکتری مراجعه کنیم می دهیم همین متخصصین طب فیزیکی هستند. برای آگاهی از حیطههای مختلف این رشته به مطلب برای چه بیماریهایی به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی مراجعه کنیم؟ سر بزنید. یکی از حیطههای این رشته تشخیص و درمانهای غیرجراحی بیماریهای اسکلتی – عضلانی از جمله کمردرد و آرتروز و… است و در دوره تخصص با انواع روشهای غیرجراحی درمان این بیماریهای آشنا شدهاند.
در مقوله تشخیص علل کمردرد و دیسک کمر، متخصصین طب فیزیکی آموزشهای کافی را دیدهاند و میتوانند همه علل ایجادکننده درد در ناحیه کمر را بررسی کنند و در نهایت بعد از تشخیص دقیق به درمان بپردازند. ناشناخته بودن، این رشته باعث شده است، اکثر این متخصصین کلینیکهای خلوتتری نسبت به سایر رشتهها داشته باشند و این امر منجر بهصرف وقت بیشتر برای گرفتن شرححال و معاینه فیزیکی میشود که همانطور که در ابتدا گفته شد، اساس تشخیص بیماریهاست.
همچنین متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی بامهارت کافی در انجام نوار عصب و عضله و نیز معاینات مربوط به کمردرد و بیرونزدگی دیسک کمر، یکی از باصلاحیتترین تخصصهای پزشکی، در تعیین نیاز به عمل جراحی برای بیرونزدگی دیسک کمر و درد در مسیر عصب سیاتیک هستند.
وقتی به مرحله درمان میرسیم، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی کاملترین طیف درمانهای غیرجراحی در کمردرد و بیرونزدگی دیسک کمر را ارائه میدهد. این درمانها از درمانهای دارویی شروع میشود که تقریباً مشابه آن چیزی است که متخصصین دیگر رشتههای ارائه خواهند داد. اما در تجویز فیزیوتراپی، تخصصیترین و کاملترین نسخه را از طرف متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی دریافت خواهید کرد؛ چرا که این متخصصین اشراف کامل بر انواع مدالیتههای فیزیکی مثل اولتراسوند، الکترو تراپی، لیزردرمانی، تکارتراپی، دراینیدلینگ و… که در فیزیوتراپی استفاده میشوند، دارند و دقیقاً برای مشکلات شما، انتخاب مناسبتری از بین این مدالیتهها خواهند داشت و این انتخاب باعث درمان کمهزینهتر و سریعتر خواهد شد. یکی از درمانهای مؤثر در کمردرد بخصوص کمردردهای مزمن و نیز جلوگیری از عود دردهای دیسک کمر، ورزشدرمانی است که با مراجعه به متخصصین طب فیزیکی این نوع درمان چه بهصورت مستقیم چه بهصورت تجویز جهت ارائه از طریق فیزیوتراپیستها به شما پیشنهاد خواهد شد. گاهی بیرونزدگی دیسک کمر شدیدتر از آن است که با درمانهای فوق بهبود یابد و نیاز به مداخلات کم تهاجمی مثل تزریق اپیدورال، لیزر داخل دیسک (PLDD) و دیسکو ژل و… است؛ در این موارد هم برخی از پزشکان متخصص کمردرد و طب فیزیکی و توانبخشی، میتوانند به کمک شما آمده و نیاز به جراحی را رفع کنند.
علاوه بر موارد فوق، متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی در زمینه تغییر سبک زندگی و رعایت موارد مربوط به مشکلات ستون فقرات میتوانند با توصیههایشان بهسلامت ستون فقرات شما کمک کنند
متخصص پزشکی ورزشی
این رشته هم جدید و مثل طب فیزیکی و توانبخش ناشناخته است. در زمینه تشخیص بیماری کمردرد و دیسک کمر، متخصصین این رشته در حیطه معاینات اسکلتی – عضلانی تبحر کافی دارند. اما در مقایسه با متخصصین طب فیزیکی در زمینه معاینات عصبی توانایی کمتری دارند و نیز بهواسطه عدم انجام نوار عصب و عضله در تعیین تکلیف جهت جراحی یا عدم جراحی در بیماران بیرونزدگی دیسک کمر، نیاز به ارجاع جهت انجام این روش تشخیصی دارند.
متخصص پزشکی ورزشی در بخش درمان کمردرد، درمانهای دارویی رو مانند دیگر رشتهها انجام خواهند دارد و در زمینه درمانهای ورزشی و ورزشدرمانی یکی از بهترین گزینهها هستند. اما در تجویز فیزیوتراپی و انتخاب مدالیتههای فیزیکی، مهارت متخصص کلینیک درمان کمردرد فردیس را ندارند.
فوقتخصص روماتولوژی
روماتولوژی یکی از فوقتخصصهای رشته تخصص داخلی است و درصورتیکه کمردرد شما ماهیت التهابی و روماتیسمی داشته باشد و همراه با درد شبانه و درد حین استراحت باشد و از خشکی صبحگاهی مفاصل شکایت داشته باشید، مراجعه به روماتولوژیست میتواند برای تشخیص و درمان کمردرد التهابی، روماتیسم ستون فقرات، مفید باشد. در غیر این صورت مراجعه به روماتولوژیست جهت تشخیص و درمان اکثر موارد کمردرد و بیرونزدگی دیسک کمر انتخاب درستی نمیباشد.
فلوشیپ درد
درد یکی از چالشهای پزشکی است و تسکین درد به حدی اهمیت دارد که یکرشته فلوشیپ جهت آن ایجاد شده است. فلوشیپ درد یکی از رشتههای فلوشیپ است که در کشورهای اروپایی و آمریکایی برای ورود به این رشته میبایست متخصص یکی از رشتههای بیهوشی، متخصص مغز و اعصاب، روانپزشکی و یا طب فیزیکی و توانبخشی و… باشید. متأسفانه در ایران به دلایل نامعلومی ورود به این رشته به متخصصهای بیهوشی محدود شده است و دیگر رشتهها حق ورود به این فلوشیپ را ندارند. باتوجهبه اینکه متخصصین بیهوشی در دوره تخصص خود هیچ آموزشی در زمینه بیماریهای اسکلتی عضلانی از جمله کمردرد و نیز معاینه اعصاب ندیدهاند و نیز باتوجهبه کوتاهبودن دوره فلوشیپ (یک و نیمسال) و نبود فرصت کافی جهت این آموزشها، مراجعه به فلوشیپ درد جهت تشخیص علل کمردرد منطقی به نظر نمیرسد. در زمینه درمان هم تبحر فلوشیپهای درد، اینترونشنها و مداخلات غیرجراحی مثل تزریق اپیدورال، لیزر داخل دیسک (PLDD) و تزریق فاست و… است و باتوجهبه اینکه این روشها معمولاً خط اول درمان نبوده و فلوشیپهای درد در زمینه ورزشدرمانی و ارائه نسخ تخصصی جهت فیزیوتراپی آموزش لازم را ندیدهاند، گزینه مناسبی برای مراجعه در قدم اول نیستند.
کایروپراکتیک
این رشته یکی از طبهای جایگزین است که در بسیاری از کشورها به وجود آمده و دانشآموختههای این رشته عموماً دکتر کمردرد نیستند و یکی از اهداف ایجاد این رشته ارائه خدمات در زمینه بیماریهای ستون فقرات با هزینههای کمتر و دسترسی آسانتر نسبت به متخصص کمردرد و فوقتخصصهای مربوطه است. در ایران باتوجهبه دسترسی راحتتر و ارزانتر به همه رشتههایی که در بالا اشاره شد، مراجعه به کایروپراکتیک با هزینههای عموماً بالا نمیتواند انتخاب درستی باشد.
فیزیوتراپیست
فیزیوتراپی یکی از سه مورد درمانی در کمردرد و دیسک کمر است که مقالات و کتب علمی از سودمند بودن آن نسبت به سایر درمانها حمایت میکنند. اما همان گونه که از نام این رشته مشخص است، فیزیو «تراپیست» ها درمانگر هستند و در زمینه تشخیص علل کمردرد و نیز درمانهای غیر از فیزیوتراپی تخصصی ندارند و بههیچوجه نباید برای درمان کمردرد و دیسک کمر قبل از مراجعه به متخصص کمردرد فردیس یا فلوشیپ یا فوقتخصص به فیزیوتراپیست مراجعه کرد.
در مورد مراجعه به فیزیوتراپیست و کایروپراکتیک، علاوه بر اینکه ممکن است، تشخیص و درمان مناسبی به شما ارائه نشود، باتوجهبه اینکه از لحاظ بیمههای پایه و تکمیلی رشته کایروپراکتیک اغلب به رسمیت شناخته نمیشود و نیز انجام تصویربرداری و فیزیوتراپی باید با دستور پزشک متخصص باشد، در صورت مراجعه مستقیم به فیزیوتراپیست و کایروپراکتیک، هزینه خدمات تشخیصی و درمانی شما توسط هیچ بیمهای پوشش داده نخواهد شد و دچار ضرر مالی هم خواهید شد.
بهطورکلی و خلاصه برای تشخیص و درمان دیسک کمر بهتر است، در قدم اول به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و یا متخصص پزشکی ورزشی مراجعه کنید و در صورت عدم بهبودی و یا نیاز به جراحی متخصص جراحی مغز و اعصاب و ارتوپدی (ترجیحاً فلوشیپ ستون فقرات) مراجعه کنید. |
برای ویزیت توسط متخصص کمردرد در تهران، فردیس کرج، بندرعباس، بیرجند، زنجان و آبادان می توانید از قسمت نوبت دهی سایت در بالای صفحه اقدام کنید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.