نوار عصب و عضله و تست آن چگونه انجام می شود؟

تست نوار عصب و عضله

تست نوار عصب و عضله یک بررسی تشخیصی برای پی بردن به عملکرد عصب های محیطی بدن انسان است. بدن انسان یک مولد الکتریسیته است و هدف از تولید این الکتریسیته انتقال پیام ها بین مغز و دیگر اعضای بدن از جمله اندام هاست. انتقال پیام بصورت حس لمس، درد، فشار، گرما در پوست و دیگر حسهایی مثل دیدن، شنیدن و … از ارگان ها و اندام به مغز از طریق عصب انجام می­شود. همچنین دستورات مغز به اندام ها برای انجام دادن کارهایی مثل حرکت دادن عضو از طریق ارسال پیام بوسیله عصب ها صورت می پذیرد. نوار عصب و عضله و آزمایش آن با ثبت و تحلیل این امواج الکتریکی اطلاعات مفیدی را در زمینه عملکرد عصب و آسیب های احتمالی در اختیار پزشک می گذارد. با این تست می توان شدت و محل آسیب عصبی را مشخص کرد و نیز می توان شواهدی از ترمیم عصب را نیز در این تست بررسی کرد.

آمادگی های لازم برای تست نوار عصب و عضله

پزشکان رعایت موارد زیر را قبل از انجام نوار عصب و عضله توصیه می کنند:

• قبل از انجام تست استحمام کنید و دوش بگیرید، اما هیچ کرم، لوسیون یا مرطوب کننده ای استفاده نکنید.
• پوشیدن لباس راحت و گشاد به طوری که در انجام نوار عصب و عضله از دست ها آستین ها تا بالای آرنج و در انجام این تست از پاها شلوار تا بالای زانوها بالا بروند.
• همراه داشتن MRI، آزمایشات و دیگر اسناد مربوط به بیماری شما به پزشک انجام دهنده در تشخیص دقیق تر کمک خواهد کرد.
• قبل از آزمایش یک وعده غذای سبک خورده باشید و هنگام انجام این تست ناشتا نباشید.
• حداقل ۲ یا ۳ ساعت قبل از آزمایش از خوردن قهوه، کافئین و نوشیدنی های قندی خودداری کنید.
• قبل از آزمایش سیگار نکشید.
• در مورد مصرف دارو معمولا نیاز به قطع دارو وجود ندارد؛ اما اگر مشکوک به بیماری میاستنی گراویس هستید و داروی مستینون مصرف می کنید، با مشورت پزشک تجویزکننده این دارو ۷۲ ساعت قبل از این تست قطع شود.
• اگر داروی ضد انعقاد مثل وارفارین، آسپرین و … مصرف می کنید، قبل از شروع تست به پزشک اطلاع دهید.
• اگر پیس میکر (ضربان ساز، باتری قلبی) دارید، قبل از شروع نوار عصب و عضله (EMG-NCS) این مسئله را با پزشک انجام دهنده، در میان بگذارید. این تست در این افراد ممکن است با تغییرات جزئی انجام شود.
• انجام این تست در بارداری ممنوعیتی ندارد.

مراحل انجام یک نوار عصب و عضله استاندارد چگونه است؟

پزشک انجام دهنده نوار عصب و عضله قبل از شروع تست شرح حال کاملی از مشکل شما و علت مراجعه به پزشک ارجاع دهنده خواهد گرفت و بر اساس آن شرح حال معاینات دقیقی شامل ارزیابی رفلکس ها، قدرت عضلات و … انجام خواهد داد. سپس بر اساس یافته های شرح حال و معاینه تست بیمار را که دارای دو قسمت عمده است آغاز می کند:

انجام مطالعه هدایت عصب (NCS)

پزشک انجام دهنده الکترودهایی را بر روی پوست شما قرار می دهد و با یک الکترود تحریک کننده یک تحریک الکتریکی خفیف در مسیر عصب ایجاد می کند. الکترودهای دیگر که روی دست یا پاها بسته شده اند، پاسخ عصبی را ثبت می کنند.

اگر موج حاصل از تحریک عصب با سرعت کمتری از آنچه در عصب سالم حرکت می کند، حرکت کند و در زمان طولانی تر فاصله بین محل تحریک و ثبت را طی کند، به معنی احتمال آسیب عصب است. ارتفاع و سرعت موج های حاصله با سمت مقابل (سمت سالم بیمار) مقایسه می شود و در نهایت بعد از انجام قسمت دوم تست، در گزارش نهایی درج می گردد.

انجام الکترومیوگرافی (EMG)

این قسمت با یک سوزن بسیار نازک انجام می شود و ممکن است کمی از قسمت اول تست (مطالعه هدایت عصبی) ناخوشایندتر باشد. این سوزن باریک که نقش الکترود را ایفا می کند، امواج الکتریکی حاصل از فعالیت عضلات را ثبت کرده و روی مانیتور به صورت امواجی به پزشک نمایش می دهد و پزشک با تفسیر آنها و ترکیب نتایج این قسمت با قسمت اولیه، گزارش نهایی را تهیه می کند و برای ارائه به پزشک در خواست کننده، در اختیار شما قرار می دهد.

توجه شود که استفاده از سوزن در این قسمت به معنی تزریق نیست و در این تست هیچ ماده ای به بدن تزریق نمی شود. همین تفاوت باعث می شود، سوزن این تست بسیار نازکتر از سوزن های معمول که برای تزریق استفاده می شود، باشد و در نتیجه درد بسیار کمتری از تزریقات معمول عضلانی خواهد داشت. بلندی سوزن ممکن است باعث وحشت برخی بیماران شود، اما فقط چند میلیمتر از سوزن وارد عضله مورد نظر می شود.

آیا پس از انجام نوار عصب و عضله نیاز به اقدام خاصی است؟

برای تفسیر جواب تست نوار نیاز به اقدام خواصی نیست. معمولا بعد از انجام تست هیچ ممنوعیتی وجود ندارد و بیمار به فعالیت های قبلی ادامه می دهد و داروهای خود را مصرف می کند، تا زمانیکه گزارش نوار عصب و عضله را نزد پزشک درخواست کننده و معالج خود ببرد و ایشان طبق این گزارش روش های تشخیصی و یا درمانی جدیدی را برای شما تجویز کند. پزشک شما ممکن است با توجه به گزارش نوار عصب یک یا چند روش درمانی از بین طیف وسیع روش های درمانی از تغییر سبک زندگی، دارودرمانی و ورزش درمانی گرفته تا فیزیوتراپی و کاردرمانی و نهایتا تزریقات تخصصی و عمل جراحی را برای شما تجویز کند.

از پزشک انجام دهنده نوار عصب و عضله، در مورد درمان مشکل خود سوال نکنید، چرا که پزشکی که وظیفه درمان شما را بر عهده دارد، فرد دیگری است و ممکن است تفاوت های کوچک در روش های درمانی انتخابی بین ایشان و انجام دهنده نوار عصب، باعث سردرگمی و تردید شما شود. طبیعتا در مواردی که درخواست کننده و انجام دهنده این تست یک پزشک است، ایشان در مورد روش های پیشنهادی تشخیصی درمانی شما را راهنمایی خواهند کرد.

بهترین مراکز و کلینیک های آزمایش نوار عصب و عضله

نوار عصب و عضله در شرق تهران (سیدخندان) کلینیک فیزیوتراپی استقلال: بزرگراه رسالت (شرق به غرب)، قبل از پل سید خندان، جنب بیمارستان قمر بنی هاشم، پلاک ۱۲، شماره تماس:۰۲۱۲۲۸۶۶۸۹۰

نوار عصب و عضله در غرب تهران (شهرک غرب) کلینیک درد اکسیر: شهرک غرب، بلوار دریا، خیابان شفق، نبش کوچه چشمه سار، پلاک ۱۰، طبقه اول، واحد ۱ ۰۲۱۸۸۳۷۸۵۸۱ – ۰۹۰۲۳۳۲۲۴۵۶

نوار عصب و عضله در فردیس کرج: کلینیک نشاط فردیس: فلکه دوم، خیابان پانزدهم، پلاک ۳۵، تماس: ۰۲۶۳۶۵۴۱۹۰۴

آیا نوار عصب و عضله درد دارد؟

با توجه به اینکه برای انجام نوار عصب و عضله یک الکترود سوزنی نازک استفاده می شود و در حین انجام هم چیزی تزریق نمی شود؛ درد نوار عصب و عضله از تزریق عضلانی معمول خیلی کمتر است و همین درد کم هم با همکاری بیمار به حداقل می رسد.

آیا می شود برای انجام نوار عصب از بی حسی استفاده کرد؟

خیر. اولا این تست آنقدری دردناک نیست که نیاز به بی حسی داشته باشد. ثانیا بی حسی به صورت موضعی و اسپری تاثیر چندانی در کاهش درد این تست ندارد و بی حسی به صورت تزریقی هم از انجام خود تست، دردناک تر است. ثالثا داروی بی حسی بر روی عملکرد عصب تاثیر گذاشته و ممکن است عملکردی که از بیمار در حین انجام نوار عصب خواسته می شود، را مختل کند.

برای بهبود درد بعد از نوار عصب و عضله چه باید کرد؟

درد بعد از انجام نوار عصب معمولا در موارد نادری ممکن است تا سه چهار ساعت بعد از انجام نوار و در محل سوزن ها باقی بماند و معمولا نیاز به اقدام خاصی ندارد. اما اگر برای فرد آزاد دهنده باشد می توان با قرص استامینوفن و یا کمپرس سرد در محل سوزن ها این درد را کنترل کرد.

آیا درد بیشتر حین سوزن زدن در نوار عصب یا پرش عضلات بر اثر تحریک عصب نشانه و معیاری از سالم بودن عصب هاست؟

خیر. تفسیر نوار عصب براساس یافته هایی است که پزشک ثبت کرده و تحلیل می کند و ارتباطی با واکنش های ظاهری بیمار ندارد.

فقط دست راست من درد می کنه، چرا از دست چپ هم نوار عصب می گیرین؟

پزشک انجام دهنده بر اساس دستور پزشک درخواست کننده عمل می کند؛ از طرفی تحلیل درست نوار عصب زمانی میسر است، که اعصاب و عضلات سمت مشکل دار با سمت سالم مقایسه شوند. پس معمولا درخواست کننده، درخواست نوار عصب از هر دو دست یا هر دو پای شما را در برگه قید کرده است و انجام دهنده طبق آن عمل خواهد کرد.

انجام نوار عصب و عضله چقدر زمان می برد و چقدر طول می کشد جواب نوار عصب آماده شود؟

انجام نوار عصب بسته به مشکل و بیماری شما ممکن است از ۳۰ دقیقه تا ۲ ساعت (ندرتا) زمان ببرد. معمولا ده دقیقه تا نیم ساعت پس از انجام تست، پاسخ نوار عصب تایپ شده و در اختیار شما قرار می گیرد. ندرتا ممکن است پزشک برای تفسیر نتایج نیاز به زمان بیشتر داشته باشد، که به شما اعلام می کند برای گرفتن گزارش نهایی روزهای بعد مراجعه کنید.

من دیسک کمر دارم چرا از پاهام نوار می گیرین؟ من دیسک گردن دارم چرا از دست هام نوار می گیرین؟

رشته های عصبی پاها از ریشه های اعصاب کمری-خاجی در کمر و رشته های عصبی دست ها از ریشه های اعصاب گردنی در گردن منشا می گیرد. تصور کنید شیلنگی را که در نزدیکی شیرآب تحت فشار قرار گرفته است؛ شما اثرات این فشار را در انتهای شیلنگ از طریق کاهش جریان آب خواهید دید. اعصاب دست و پا هم همین طور هستند و با بررسی عملکرد عصب درد دست و پا می توان به تشخیص آسیب عصب در گردن و کمر پی برد. گاهی که در فاصله کوتاهی از آسیب، نوار عصب انجام می شود، ممکن است نیاز به بررسی عضلات کنار ستون فقرات هم وجود داشته باشد، اما معمولا نیاز به بررسی عضلات گردن و کمر نیست.

ممکن است انجام نوار عصب باعث بدتر شدن یا بهبود درد شود؟

تقریبا خیر. نوار عصب و عضله صرفا یک تست تشخیصی است و نقشی در درمان ندارد و نمی توان بدتر و بهتر شدن علائم را به این تست نسبت داد. البته موارد نادری با مکانیسمی مشابه طب سوزنی، بعد از زدن سوزن ها در قسمت دوم این تست، درد بیمار کاهش می یابد که البته موقتی است.

با وجود انجام MRI و دیدن دیسک بیرون زده، چه نیازی به انجام نوار عصب است؟

انجام MRI و EMG-NCS (نوار عصب و عضله) در دیسک کمر و گردن مکمل یکدیگر هستند. MRI دیسک بیرون زده را از لحاظ آناتومی نشان می دهد و میزان و محل بیرون زدگی دیسک را مشخص می کند. اما نوار عصب و عضله اثری که دیسک بیرون زده روی ریشه های عصبی گذاشته و میزان آسیب عصبی به وجود آمده را مشخص می کند. پس خیلی اوقات برای تصمیم بهتر ممکن است هر دوی این تست ها در خواست شود.