ستون فقرات یکی از حیاتی ترین قسمت های بدن انسان است که از تنه ما حمایت کرده و تمام حرکات ما را ممکن می سازد. آناتومی آن بسیار خوب طراحی شده و عملکردهای بسیاری از جمله:
- جنبش
- تعادل
- حالت ایستاده بدن
- محافظت از نخاع
- جذب شوک و ضربه را برعهده دارد.
تمام عناصر ستون فقرات و مهرهها در خدمت محافظت از نخاع است که از طریق تعامل پیچیده استخوانها، رباط ها و ساختارهای عضلانی کمر و اعصاب باعث ایجاد ارتباط مغز و تحرک و احساس در بدن میشود.
ستون فقرات طبیعی یک فرد بالغ نسبت به لگن متعادل است و برای حفظ حالت ایستاده به حداقل فشار روی عضلات نیاز دارد. از دست دادن تعادل ستون فقرات می تواند منجر به فشار به عضلات ستون فقرات و ناهنجاری ستون فقرات شود. هنگامی که ستون فقرات آسیب دیده و عملکرد آن مختل شده باشد، عواقب آن ممکن است دردناک و حتی ناتوان کننده باشد.
هر بخشی از ستون فقرات برای سلامتی و عملکرد بهینهی کل ستون مهرهها و نخاع حیاتی است، چرا که قدرت هر مهره به دیسکها و مهرههای دیگر وابسته است. فشار مداوم، آسیبهای حاد یا مکرر یا عارضههای مختلفی مانند بیماریهای التهابی مفصل و آرتروز، درد را به دنبال دارد.
تعیین منشأ درد ستون فقرات و تشخیص دادن مشکل دو نکته کلیدی برای تسکین درد و بازیابی عملکرد به شمار میآید. عارضههای ستون فقرات از فتق و برجستگی دیسک تا بیماریهای دژنراتیو یا فرسایشی دیسک، بدشکلی، تنگی کانال نخاع، اسپوندیلوز، اسکولیوز، اسپوندیلولیستزی، شکستگی مهره، عفونت، تومور ستون فقرات و پوکی استخوان و بسیاری بیماریهای دیگر ستون فقرات در کلینیک طب فیزیکی و تخصصی امید با بهرهگیری از تکنولوژی پیشرفته و جدیدترین دستگاهها و با اتکاء به دانش و تجربه متخصصین درد و بیماریهای ستون فقرات به درستی تشخیص داده و با موفقیت درمان میشود.
میلوپاتی
میلوپاتی به کاهش تدریجی عملکرد عصبی در اثر اختلالهای ستون فقرات گفته میشود. این عارضه معمولاً پیآمد تنگی کانال نخاع (تنگ شدن پیشرونده کانال نخاع) یا آسیب دیدگی ستون فقرات است.
اسکولیوز
اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات باعث میشود که ستون فقرات انحنائی غیرعادی به یک طرف پیدا کند. انحراف ستون فقرات معمولاً در دوران کودکی یا نوجوانی بروز مییابد و شدت آن از خفیف تا شدید متغیر است.
قوز
قوز یا کیفوز نوعی اختلال پیشرونده است که باعث خمیدگی مهرههای صدری در کودکان و بزرگسالان میشود. قوز عموماً نتیجهی مشکلات رشدی، آسیبدیدگی، بیماریهای دژنراتیوی مانند آرتریت و آرتروز یا پوکی استخوان همراه با شکستگیهای فشاری است.
درد پایین کمر
درد پایین کمر شایعترین ناراحتی ستون فقرات در میان بزرگسالان است. این درد ممکن است در هر نقطهای از پشت بدن از زیر دندهها تا بالای پاها حس شود. از علل درد پایین کمر و انتهای ستون فقرات میتوان به استفاده بیش از حد، تحمیل فشار شدید، کشیدگی، آسیب دیدگی، شکستگی فشاری (کمپرشن)، بالا رفتن سن و بیماریهایی مانند پوکی استخوان و بیماریهای التهابی مفصل اشاره کرد.
سیاتیک
سیاتیک درد، بیحسی یا گزگزی است که در اثر تحریک عصب سیایتک در پایین کمر حس میشود. از علل درد سیاتیک میتوان به تنگی کانال نخاع، بیماریهای التهابی مفصل، تحت فشار قرار گرفتن عصب به دلیل آسیبدیدگی یا فتق دیسکی اشاره کرد که به ریشههای عصب فشار میآورد.
رادیکولوپاتی
رادیکولوپاتی به بیماری عصبهای نخاعی و ریشههای این عصبها گفته میشود. رادیکولوپاتی گردنی بر ریشههای عصبی نزدیک گردن اثر میگذارد و درد آن در بازوها و دستها منتشر میشود. رادیکولوپاتی کمری باعث تحریک عصبهای پایین کمر میشود و درد آن در پاها و پایین پاها منتشر میشود. ساییدگی، فرسایش، تحلیل رفتن، فتق دیسک و آسیبدیدگی از علل اولیه رادیکولوپاتی به شمار میآید.
بیماری دیسک کمر
مهرههای کمری از پنج مهره تشکیل میشود که با دیسکهای غضروفی محافظ از هم جدا میشود. عارضههای فرسایشی ـ تخریبی یا حوادث مختلف به دیسک آسیب میزند و در نتیجه ماده داخلی دیسک از آن بیرون میزند و وارد کانال نخاعی میشود.
تنگی کانال نخاع
تنگی کانال نخاع تحت فشار قرار گرفتن بافت عصبی را به دنبال دارد. تنگی کانال نخاع با درد و کاهش عملکرد پایینتنه همراه است. چنانچه تنگی کانال نخاع در قسمت مهرههای گردنی باشد، طناب نخاعی تحت فشار قرار میگیرد و عارضهای به نام میلوپاتی بروز مییابد. میلوپاتی باعث نقص در عملکرد دستها و پاها میشود.
آرتریت ستون فقرات
بیماریهای التهابی مفصلی یا آرتریت ناحیه لگن و پایین کمر درد و کاهش حرکت را به دنبال دارد.
اسپوندیلولیستزی
اسپوندیلولیستزی یا سرخوردگی مهره به لغزش رو به جلوی یک مهره در ستون فقرات گفته میشود که معمولاً در ناحیه کمر رخ میدهد. برخی افراد با نقص مهره متولد میشوند، حال آن که سرخوردگی مهره بقیه بیماران پیآمد آسیبدیدگی، شکستگی استرسی، عفونت یا بیماریهای عامل این اختلال است. این عارضه در میان کودکان و نوجوانان ورزشکار درصد شیوع بالایی دارد.
لوردوز یا گودی کمر
قوس رو به داخل شدید ستون فقرات نشانهی لوردوز یا گودی کمر است. گودی کمر برخی بیماران به اندازهای منعطف است که خود به خود در زمان حرکت رو به جلو اصلاح میشود؛ لوردوز با این حد از انعطاف غالباً نیازی به مداخلهی درمانی ندارد.